मत्सर

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मत्सर (matsara).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /mət̪.səɾ/, [mɐt̪.sɐɾ]

Noun

मत्सर • (matsar) m

1. jealousy, envy

Declension

Declension of मत्सर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	मत्सर matsar	मत्सर matsar
oblique	मत्सर matsar	मत्सरों matsarõ
vocative	मत्सर matsar	मत्सरो matsaro

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “मत्सर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मत्सर (matsara).

Pronunciation

• IPA^(key): /mət̪səɾ/, [mət͡sʰəɾ]

Noun

मत्सर • (matsar) m

1. jealousy, envy

References

• Berntsen, Maxine, “मत्सर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
• Molesworth, James Thomas (1857) “मत्सर”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• মত্সৰ (Assamese script)
• ᬫᬢ᭄ᬲᬭ (Balinese script)
• মত্সর (Bengali script)
• 𑰦𑰝𑰿𑰭𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑀢𑁆𑀲𑀭 (Brahmi script)
• မတ္သရ (Burmese script)
• મત્સર (Gujarati script)
• ਮਤ੍ਸਰ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑌤𑍍𑌸𑌰 (Grantha script)
• ꦩꦠ꧀ꦱꦫ (Javanese script)
• 𑂧𑂞𑂹𑂮𑂩 (Kaithi script)
• ಮತ್ಸರ (Kannada script)
• មត្សរ (Khmer script)
• ມຕ຺ສຣ (Lao script)
• മത്സര (Malayalam script)
• ᠮᠠᢠᠰ᠌ᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘦𑘝𑘿𑘭𑘨 (Modi script)
• ᠮᠠᢐᠰᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧆𑦽𑧠𑧍𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐩𑐟𑑂𑐳𑐬 (Newa script)
• ମତ୍ସର (Odia script)
• ꢪꢡ꣄ꢱꢬ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆠𑇀𑆱𑆫 (Sharada script)
• 𑖦𑖝𑖿𑖭𑖨 (Siddham script)
• මත‍්සර (Sinhalese script)
• 𑩴𑩫 𑪙𑪁𑩼 (Soyombo script)
• 𑚢𑚙𑚶𑚨𑚤 (Takri script)
• மத்ஸர (Tamil script)
• మత్సర (Telugu script)
• มตฺสร (Thai script)
• མ་ཏྶ་ར (Tibetan script)
• 𑒧𑒞𑓂𑒮𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨙𑩇𑨰𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

Probably related to मद् (mad, “to rejoice, to be intoxicated”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /mɐt.sɐ.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈmɐt̪.s̪ɐ.ɾɐ/

Adjective

मत्सर • (matsará) stem

1. jealous, envious
2. (Vedic) intoxicating

Declension

Masculine a-stem declension of मत्सर (matsará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मत्सरः matsaráḥ	मत्सरौ / मत्सरा¹ matsaraú / matsarā́¹	मत्सराः / मत्सरासः¹ matsarā́ḥ / matsarā́saḥ¹
Vocative	मत्सर mátsara	मत्सरौ / मत्सरा¹ mátsarau / mátsarā¹	मत्सराः / मत्सरासः¹ mátsarāḥ / mátsarāsaḥ¹
Accusative	मत्सरम् matsarám	मत्सरौ / मत्सरा¹ matsaraú / matsarā́¹	मत्सरान् matsarā́n
Instrumental	मत्सरेण matsaréṇa	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरैः / मत्सरेभिः¹ matsaraíḥ / matsarébhiḥ¹
Dative	मत्सराय matsarā́ya	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Ablative	मत्सरात् matsarā́t	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Genitive	मत्सरस्य matsarásya	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सराणाम् matsarā́ṇām
Locative	मत्सरे matsaré	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सरेषु matsaréṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of मत्सरा (matsarā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मत्सरा matsarā́	मत्सरे matsaré	मत्सराः matsarā́ḥ
Vocative	मत्सरे mátsare	मत्सरे mátsare	मत्सराः mátsarāḥ
Accusative	मत्सराम् matsarā́m	मत्सरे matsaré	मत्सराः matsarā́ḥ
Instrumental	मत्सरया / मत्सरा¹ matsaráyā / matsarā́¹	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सराभिः matsarā́bhiḥ
Dative	मत्सरायै matsarā́yai	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सराभ्यः matsarā́bhyaḥ
Ablative	मत्सरायाः / मत्सरायै² matsarā́yāḥ / matsarā́yai²	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सराभ्यः matsarā́bhyaḥ
Genitive	मत्सरायाः / मत्सरायै² matsarā́yāḥ / matsarā́yai²	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सराणाम् matsarā́ṇām
Locative	मत्सरायाम् matsarā́yām	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सरासु matsarā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of मत्सर (matsará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मत्सरम् matsarám	मत्सरे matsaré	मत्सराणि / मत्सरा¹ matsarā́ṇi / matsarā́¹
Vocative	मत्सर mátsara	मत्सरे mátsare	मत्सराणि / मत्सरा¹ mátsarāṇi / mátsarā¹
Accusative	मत्सरम् matsarám	मत्सरे matsaré	मत्सराणि / मत्सरा¹ matsarā́ṇi / matsarā́¹
Instrumental	मत्सरेण matsaréṇa	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरैः / मत्सरेभिः¹ matsaraíḥ / matsarébhiḥ¹
Dative	मत्सराय matsarā́ya	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Ablative	मत्सरात् matsarā́t	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Genitive	मत्सरस्य matsarásya	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सराणाम् matsarā́ṇām
Locative	मत्सरे matsaré	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सरेषु matsaréṣu
Notes	¹Vedic

Noun

मत्सर • (matsará) stem, m

1. jealousy, envy

Declension

Masculine a-stem declension of मत्सर (matsará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मत्सरः matsaráḥ	मत्सरौ / मत्सरा¹ matsaraú / matsarā́¹	मत्सराः / मत्सरासः¹ matsarā́ḥ / matsarā́saḥ¹
Vocative	मत्सर mátsara	मत्सरौ / मत्सरा¹ mátsarau / mátsarā¹	मत्सराः / मत्सरासः¹ mátsarāḥ / mátsarāsaḥ¹
Accusative	मत्सरम् matsarám	मत्सरौ / मत्सरा¹ matsaraú / matsarā́¹	मत्सरान् matsarā́n
Instrumental	मत्सरेण matsaréṇa	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरैः / मत्सरेभिः¹ matsaraíḥ / matsarébhiḥ¹
Dative	मत्सराय matsarā́ya	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Ablative	मत्सरात् matsarā́t	मत्सराभ्याम् matsarā́bhyām	मत्सरेभ्यः matsarébhyaḥ
Genitive	मत्सरस्य matsarásya	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सराणाम् matsarā́ṇām
Locative	मत्सरे matsaré	मत्सरयोः matsaráyoḥ	मत्सरेषु matsaréṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• अमत्सर (amatsara)

Descendants

• Prakrit: 𑀫𑀘𑁆𑀙𑀭 (macchara)
• → Hindi: मत्सर (matsar)
• → Malayalam: മത്സരം (matsaraṁ)
• → Marathi: मत्सर (matsar)

Further reading

• Monier Williams (1899) “मत्सर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 776, column 2.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “matsara”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “मत्सर”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press