Jump to content

मृत्यु

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Learned borrowing from Sanskrit मृत्यु (mṛtyu).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /mɾɪt̪.juː/

Noun

[edit]

मृत्यु (mŕtyuf (Urdu spelling مرتیو)

  1. death
    Synonym: मौत (maut)
    यह रोगी मृत्यु के द्वार पर है।
    yah rogī mŕtyu ke dvār par hai.
    This patient is on the verge of death.
    जीवन और मृत्यु का प्रश्न है।
    jīvan aur mŕtyu kā praśna hai.
    It is a question of life and death.
  2. personification of Yama, the God of death

Declension

[edit]

Derived terms

[edit]

Further reading

[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *mr̥tyúš (death), from Proto-Indo-European *mer- (to die). Cognate with Avestan 𐬨𐬆𐬭𐬆𐬚𐬌𐬌𐬎 (mərəθiiu), Old Persian 𐎶𐎼𐏁𐎡𐎹 (m-r-š-i-y /⁠məršiyu⁠/), Lithuanian mirtis, Latin mors.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

मृत्यु (mṛtyú) stemm or f

  1. death, dying
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.59.12:
      त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम् ।
      उ॒र्वा॒रु॒कम् इ॑व॒ बन्ध॑नान् मृ॒त्योर् मु॑क्षीय॒ मामृता॑त् ॥
      tryàmbakaṃ yajāmahe sugándhiṃ puṣṭivárdhanam.
      urvārukám iva bándhanān mṛtyór mukṣīya mā́mṛ́tāt.
      Tryambaka we worship, sweet augmenter of prosperity.
      As from its stem the cucumber, so may I be released from death, not reft of immortality.
  2. death personified, the god of death, identified with Yama
  3. (astrology) name of the 8th house
  4. (astrology) name of the 17th yoga

Declension

[edit]
Masculine u-stem declension of मृत्यु (mṛtyú)
Singular Dual Plural
Nominative मृत्युः
mṛtyúḥ
मृत्यू
mṛtyū́
मृत्यवः
mṛtyávaḥ
Vocative मृत्यो
mṛ́tyo
मृत्यू
mṛ́tyū
मृत्यवः
mṛ́tyavaḥ
Accusative मृत्युम्
mṛtyúm
मृत्यू
mṛtyū́
मृत्यून्
mṛtyū́n
Instrumental मृत्युना / मृत्य्वा¹
mṛtyúnā / mṛtyvā́¹
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभिः
mṛtyúbhiḥ
Dative मृत्यवे
mṛtyáve
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभ्यः
mṛtyúbhyaḥ
Ablative मृत्योः
mṛtyóḥ
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभ्यः
mṛtyúbhyaḥ
Genitive मृत्योः
mṛtyóḥ
मृत्य्वोः
mṛtyvóḥ
मृत्यूनाम्
mṛtyūnā́m
Locative मृत्यौ
mṛtyaú
मृत्य्वोः
mṛtyvóḥ
मृत्युषु
mṛtyúṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine u-stem declension of मृत्यु (mṛtyú)
Singular Dual Plural
Nominative मृत्युः
mṛtyúḥ
मृत्यू
mṛtyū́
मृत्यवः
mṛtyávaḥ
Vocative मृत्यो
mṛ́tyo
मृत्यू
mṛ́tyū
मृत्यवः
mṛ́tyavaḥ
Accusative मृत्युम्
mṛtyúm
मृत्यू
mṛtyū́
मृत्यूः
mṛtyū́ḥ
Instrumental मृत्य्वा
mṛtyvā́
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभिः
mṛtyúbhiḥ
Dative मृत्यवे / मृत्य्वै¹
mṛtyáve / mṛtyvaí¹
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभ्यः
mṛtyúbhyaḥ
Ablative मृत्योः / मृत्य्वाः¹ / मृत्य्वै²
mṛtyóḥ / mṛtyvā́ḥ¹ / mṛtyvaí²
मृत्युभ्याम्
mṛtyúbhyām
मृत्युभ्यः
mṛtyúbhyaḥ
Genitive मृत्योः / मृत्य्वाः¹ / मृत्य्वै²
mṛtyóḥ / mṛtyvā́ḥ¹ / mṛtyvaí²
मृत्य्वोः
mṛtyvóḥ
मृत्यूनाम्
mṛtyūnā́m
Locative मृत्यौ / मृत्य्वाम्¹
mṛtyaú / mṛtyvā́m¹
मृत्य्वोः
mṛtyvóḥ
मृत्युषु
mṛtyúṣu
Notes
  • ¹Later Sanskrit
  • ²Brāhmaṇas

Descendants

[edit]

References

[edit]