ayılmak
Turkish
Etymology
From Ottoman Turkish آییلمق (ayılmak), [1] passive of (deprecated template usage) [etyl] Proto-Turkic *ād- (“to sober up”).[2] The simplest form is not attested in Common Turkic, therefore Nişanyan assumes - *ad- “to separate, distinguish, notice” and claims Old Turkic [script needed] (adır-, “to separate”) (see ayırmak) and adıl- must be causative and passive forms of this stem respectively. He gives the example of Arabic فَرَقَ (faraqa, “to separate, distinguish”). Cognate with Old Turkic [Term?], Azerbaijani ayılmaq (“to wake up, sober up”), Turkmen aýylmak (“to recollect oneself”).
Verb
ayılmak (third-person singular simple present ayılır)
- (intransitive) to sober up
- (intransitive) to come to (after fainting)
- (intransitive) to realize the facts, see the light
Conjugation
Conjugation of ayılmak (aorist in -V⁴r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ayılmak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | ayılan | ||||||
| perfective | ayılmış | |||||||
| prospective | ayılacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | ayıldığım | ayıldığın | ayıldığı | ayıldığımız | ayıldığınız | ayıldıkları | |
| prospective | ayılacağım | ayılacağın | ayılacağı | ayılacağımız | ayılacağınız | ayılacakları | ||
| verbal noun | ayılma | |||||||
| way of doing | ayılış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılırım | ayılırsın | ayılır | ayılırız | ayılırsınız | ayılırlar |
| imperfective | ayılıyorum | ayılıyorsun | ayılıyor | ayılıyoruz | ayılıyorsunuz | ayılıyorlar | ||
| past | perfective | ayıldım | ayıldın | ayıldı | ayıldık | ayıldınız | ayıldılar | |
| imperfective | ayılıyordum | ayılıyordun | ayılıyordu | ayılıyorduk | ayılıyordunuz | ayılıyorlardı (or ayılıyordular) | ||
| future | ayılacağım | ayılacaksın | ayılacak | ayılacağız | ayılacaksınız | ayılacaklar | ||
| inferential | perfective | ayılmışım | ayılmışsın | ayılmış | ayılmışız | ayılmışsınız | ayılmışlar | |
| aorist | ayılırmışım | ayılırmışsın | ayılırmış | ayılırmışız | ayılırmışsınız | ayılırlarmış (or ayılırmışlar) | ||
| imperfective | ayılıyormuşum | ayılıyormuşsun | ayılıyormuş | ayılıyormuşuz | ayılıyormuşsunuz | ayılıyorlarmış | ||
| conditional | simple | ayılsam | ayılsan | ayılsa | ayılsak | ayılsanız | ayılsalar | |
| perfective | ayılsaydım | ayılsaydın | ayılsaydı | ayılsaydık | ayılsaydınız | ayılsaydılar | ||
| optative | ayılayım | ayılasın | ayıla | ayılalım | ayılasınız | ayılalar | ||
| progressive | ayılmaktayım | ayılmaktasın | ayılmakta | ayılmaktayız | ayılmaktasınız | ayılmaktalar | ||
| necessitative | ayılmalıyım | ayılmalısın | ayılmalı | ayılmalıyız | ayılmalısınız | ayılmalılar | ||
| imperative | ayıl | ayılsın | ayılın | ayılsınlar | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılır mıyım? | ayılır mısın? | ayılır mı? | ayılır mıyız? | ayılır mısınız? | ayılırlar mı? |
| imperfective | ayılıyor muyum? | ayılıyor musun? | ayılıyor mu? | ayılıyor muyuz? | ayılıyor musunuz? | ayılıyorlar mı? | ||
| past | perfective | ayıldım mı? | ayıldın mı? | ayıldı mı? | ayıldık mı? | ayıldınız mı? | ayıldılar mı? | |
| imperfective | ayılıyor muydum? | ayılıyor muydun? | ayılıyor muydu? | ayılıyor muyduk? | ayılıyor muydunuz? | ayılıyorlar mıydı? | ||
| future | ayılacak mıyım? | ayılacak mısın? | ayılacak mı? | ayılacak mıyız? | ayılacak mısınız? | ayılacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | ayılmış mıyım? | ayılmış mısın? | ayılmış mı? | ayılmış mıyız? | ayılmış mısınız? | ayılmışlar mı? | |
| aorist | ayılır mıymışım? | ayılır mıymışsın? | ayılır mıymış? | ayılır mıymışız? | ayılır mıymışsınız? | ayılırlar mıymış? | ||
| imperfective | ayılıyor muymuşum? | ayılıyor muymuşsun? | ayılıyor muymuş? | ayılıyor muymuşuz? | ayılıyor muymuşsunuz? | ayılıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | ayılsam mı? | ayılsan mı? | ayılsa mı? | ayılsak mı? | ayılsanız mı? | ayılsalar mı? | |
| perfective | ayılsa mıydım? | ayılsa mıydın? | ayılsa mıydı? | ayılsa mıydık? | ayılsa mıydınız? | ayılsalar mıydı? | ||
| progressive | ayılmakta mıyım? | ayılmakta mısın? | ayılmakta mı? | ayılmakta mıyız? | ayılmakta mısınız? | ayılmaktalar mı? | ||
| necessitative | ayılmalı mıyım? | ayılmalı mısın? | ayılmalı mı? | ayılmalı mıyız? | ayılmalı mısınız? | ayılmalılar mı? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | ayılmamak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | ayılmayan | ||||||
| perfective | ayılmamış | |||||||
| prospective | ayılmayacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | ayılmadığım | ayılmadığın | ayılmadığı | ayılmadığımız | ayılmadığınız | ayılmadıkları | |
| prospective | ayılmayacağım | ayılmayacağın | ayılmayacağı | ayılmayacağımız | ayılmayacağınız | ayılmayacakları | ||
| verbal noun | ayılmama | |||||||
| way of doing | ayılmayış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılmam | ayılmazsın | ayılmaz | ayılmayız | ayılmazsınız | ayılmazlar |
| imperfective | ayılmıyorum | ayılmıyorsun | ayılmıyor | ayılmıyoruz | ayılmıyorsunuz | ayılmıyorlar | ||
| past | perfective | ayılmadım | ayılmadın | ayılmadı | ayılmadık | ayılmadınız | ayılmadılar | |
| imperfective | ayılmıyordum | ayılmıyordun | ayılmıyordu | ayılmıyorduk | ayılmıyordunuz | ayılmıyorlardı | ||
| future | ayılmayacağım | ayılmayacaksın | ayılmayacak | ayılmayacağız | ayılmayacaksınız | ayılmayacaklar | ||
| inferential | perfective | ayılmamışım | ayılmamışsın | ayılmamış | ayılmamışız | ayılmamışsınız | ayılmamışlar | |
| aorist | ayılmazmışım | ayılmazmışsın | ayılmazmış | ayılmazmışız | ayılmazmışsınız | ayılmazlarmış | ||
| imperfective | ayılmıyormuşum | ayılmıyormuşsun | ayılmıyormuş | ayılmıyormuşuz | ayılmıyormuşsunuz | ayılmıyorlarmış | ||
| conditional | simple | ayılmasam | ayılmasan | ayılmasa | ayılmasak | ayılmasanız | ayılmasalar | |
| perfective | ayılmasaydım | ayılmasaydın | ayılmasaydı | ayılmasaydık | ayılmasaydınız | ayılmasaydılar | ||
| optative | ayılmayayım | ayılmayasın | ayılmaya | ayılmayalım | ayılmayasınız | ayılmayalar | ||
| progressive | ayılmamaktayım | ayılmamaktasın | ayılmamakta | ayılmamaktayız | ayılmamaktasınız | ayılmamaktalar | ||
| necessitative | ayılmamalıyım | ayılmamalısın | ayılmamalı | ayılmamalıyız | ayılmamalısınız | ayılmamalılar | ||
| imperative | ayılma | ayılmasın | ayılmayın | ayılmasınlar | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılmaz mıyım? | ayılmaz mısın? | ayılmaz mı? | ayılmaz mıyız? | ayılmaz mısınız? | ayılmazlar mı? |
| imperfective | ayılmıyor muyum? | ayılmıyor musun? | ayılmıyor mu? | ayılmıyor muyuz? | ayılmıyor musunuz? | ayılmıyorlar mı? | ||
| past | perfective | ayılmadım mı? | ayılmadın mı? | ayılmadı mı? | ayılmadık mı? | ayılmadınız mı? | ayılmadılar mı? | |
| imperfective | ayılmıyor muydum? | ayılmıyor muydun? | ayılmıyor muydu? | ayılmıyor muyduk? | ayılmıyor muydunuz? | ayılmıyorlar mıydı? | ||
| future | ayılmayacak mıyım? | ayılmayacak mısın? | ayılmayacak mı? | ayılmayacak mıyız? | ayılmayacak mısınız? | ayılmayacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | ayılmamış mıyım? | ayılmamış mısın? | ayılmamış mı? | ayılmamış mıyız? | ayılmamış mısınız? | ayılmamışlar mı? | |
| aorist | ayılmaz mıymışım? | ayılmaz mıymışsın? | ayılmaz mıymış? | ayılmaz mıymışız? | ayılmaz mıymışsınız? | ayılmazlar mıymış? | ||
| imperfective | ayılmıyor muymuşum? | ayılmıyor muymuşsun? | ayılmıyor muymuş? | ayılmıyor muymuşuz? | ayılmıyor muymuşsunuz? | ayılmıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | ayılmasam mı? | ayılmasan mı? | ayılmasa mı? | ayılmasak mı? | ayılmasanız mı? | ayılmasalar mı? | |
| perfective | ayılmasa mıydım? | ayılmasa mıydın? | ayılmasa mıydı? | ayılmasa mıydık? | ayılmasa mıydınız? | ayılmasalar mıydı? | ||
| progressive | ayılmamakta mıyım? | ayılmamakta mısın? | ayılmamakta mı? | ayılmamakta mıyız? | ayılmamakta mısınız? | ayılmamaktalar mı? | ||
| necessitative | ayılmamalı mıyım? | ayılmamalı mısın? | ayılmamalı mı? | ayılmamalı mıyız? | ayılmamalı mısınız? | ayılmamalılar mı? | ||
Antonyms
Derived terms
Related terms
References
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “ayıl-”, in Nişanyan Sözlük
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill: “*p`ā́dV”