naród

See also: narod and národ

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *narodъ. By surface analysis, deverbal from narodzić. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /naːrɔːt/
• IPA^(key): (15^th CE) /nɒrot/

Noun

naród m animacy unattested

1. tribe, people
   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 26, 38:

     Zagynyecze myedzi narodi (inter gentes) a nyeprziiaczelska zemya was szmorzi

     [Zaginiecie miedzy narody (inter gentes) a nieprzyjacielska ziemia was smorzy]

2. (attested in Lesser Poland) generation
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 90:

     Od naroda do naroda (in generationem et generationem, Puł: w pokolyenye y w pokolyenye) prawda twa

     [Od naroda do naroda (in generationem et generationem, Puł: w pokolenie i w pokolenie) prawda twa]

3. clan, family, relatives
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 6, 19:

     Czy to søø narodowye (cognationes) Lewy po swych czyelyadzyach

     [Ci to są narodowie (cognationes) Lewi po swych czeladziach]

4. (attested in Masovia) offspring, children, progenies, livery
   • 1920 [1410], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 1449, Płońsk:

     Tu cum tua paternali sorore h[ab]uisti progeniem vlg. naroth

     [Tu cum tua paternali sorore h[ab]uisti progeniem vlg. narod]

Related terms

nouns

• naroda
• narodzenie
• narodzicielka

 

verbs

• narodzić pf
• rodzić impf

 

Descendants

• Polish: naród
• Silesian: nŏrōd

References

• Boryś, Wiesław (2005) “naród”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “naród”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “naród”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish naród.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈna.rut/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈnɒ.rot/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -arut
• Syllabification: na‧ród

Noun

naród m inan (diminutive (rare) narodzik, related adjective narodowy)

1. (countable) nation (group of people sharing aspects of language, culture, and/or ethnicity)

   Synonym: nacja

2. (colloquial, humorous, uncountable) crowds, traffic

   Synonyms: ciżba, tłum

   Już niedługo święta, więc na drogach jak zwykle mnóstwo narodu. ― Holidays are coming, so as usual, there's tons of people on the roads.

   Tyle narodu w górach to dawno nie widziałem. ― I haven't seen such crowds in the mountains for a long time.

3. (obsolete) group, type (set of things with the same traits)
4. (obsolete) family

   Synonyms: rodzina, ród

5. (Middle Polish) descendant (one who is the progeny of someone)

   Synonym: potomek

6. (Middle Polish) origin

   Synonym: pochodzenie

7. (Middle Polish) tribesman
8. (Middle Polish) generation (average amount of time before a child takes the place of its parents)

   Synonym: pokolenie

9. (Middle Polish) gender (kind of an organism as determined by its reproductive organs)

   Synonym: płeć

10. (Far Masovian, chiefly in the plural) small child
11. (Far Masovian) people

    Narodu sie kupa zebrała. ― A mass of people has gathered.

Declension

Declension of naród

	singular	plural
nominative	naród	narody
genitive	narodu	narodów
dative	narodowi	narodom
accusative	naród	narody
instrumental	narodem	narodami
locative	narodzie	narodach
vocative	narodzie	narody

Derived terms

nouns

• klękajcie narody
• narodowiec
• naród wybrany

 

Related terms

adjective

• narodowościowy

 

adverb

• narodowo
• narodowościowo

 

nouns

• narodowość
• narodzenie
• narodziny
• ONZ
• Organizacja Narodów Zjednoczonych

 

verbs

• narodzić pf
• unarodowić pf, unaradawiać impf
• wynarodowić pf, wynaradawiać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), naród is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 57 times in news, 113 times in essays, 10 times in fiction, and 12 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 205 times, making it the 269th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• naród in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• naród in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “narod”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “NARÓD”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 09.11.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “naród”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “naród”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “naród”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 151
• Wojciech Grzegorzewicz (1894) “narody, naród”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 115