पर्याय

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit पर्याय (paryāya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pəɾ.jɑːj/, [pɐɾ.jäːj]

Noun

पर्याय • (paryāy) m

1. (lexicography) synonym

   Synonyms: प्रतिशब्द (pratiśabd), समार्थ (samārth)

   Antonyms: विपरीतार्थ (viprītārth), विपर्याय (viparyāy), विलोम (vilom)

Declension

Declension of पर्याय (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पर्याय paryāy	पर्याय paryāy
oblique	पर्याय paryāy	पर्यायों paryāyõ
vocative	पर्याय paryāy	पर्यायो paryāyo

Derived terms

• पर्यायवाचक (paryāyvācak)
• पर्यायवाची (paryāyvācī)
• विपर्याय (viparyāy)

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit पर्याय (paryāya).

Pronunciation

• IPA^(key): /pəɾ.jaj/

Noun

पर्याय • (paryāy) m

1. option, alternative

   Synonym: गत्यंतर (gatyantar)

2. (uncommon) way, manner, method; a mode of procedure

   Synonym: पद्धत (paddhat)

Declension

Declension of पर्याय (masc cons-stem)
direct singular	पर्याय paryāya
direct plural	पर्याय paryāya
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	पर्याय paryāya		पर्याय paryāya
oblique सामान्यरूप	पर्याया paryāyaā		पर्यायां- paryāyaān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	पर्यायाला paryāyaālā		पर्यायांना paryāyaānnā
ergative	पर्यायाने, पर्यायानं paryāyaāne, paryāyaāna		पर्यायांनी paryāyaānnī
instrumental	पर्यायाशी paryāyaāśī		पर्यायांशी paryāyaānśī
locative सप्तमी	पर्यायात paryāyaāt		पर्यायांत paryāyaāt
vocative संबोधन	पर्याया paryāyaā		पर्यायांनो paryāyaānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of पर्याय (masc cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	पर्यायाचा paryāyaāċā	पर्यायाचे paryāyaāċe	पर्यायाची paryāyaācī	पर्यायाच्या paryāyaācā	पर्यायाचे, पर्यायाचं paryāyaāċe, paryāyaāċa	पर्यायाची paryāyaācī	पर्यायाच्या paryāyaācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	पर्यायांचा paryāyaānċā	पर्यायांचे paryāyaānċe	पर्यायांची paryāyaāñcī	पर्यायांच्या paryāyaāncā	पर्यायांचे, पर्यायांचं paryāyaānċe, paryāyaānċa	पर्यायांची paryāyaāñcī	पर्यायांच्या paryāyaāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

References

• Berntsen, Maxine, “पर्याय”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
• Molesworth, James Thomas (1857) “पर्याय”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• পৰ্যায় (Assamese script)
• ᬧᬃᬬᬵᬬ (Balinese script)
• পর্যায় (Bengali script)
• 𑰢𑰨𑰿𑰧𑰯𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑀭𑁆𑀬𑀸𑀬 (Brahmi script)
• ပရျာယ (Burmese script)
• પર્યાય (Gujarati script)
• ਪਰ੍ਯਾਯ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑌰𑍍𑌯𑌾𑌯 (Grantha script)
• ꦥꦫꦾꦴꦪ (Javanese script)
• 𑂣𑂩𑂹𑂨𑂰𑂨 (Kaithi script)
• ಪರ್ಯಾಯ (Kannada script)
• បយ៌ាយ (Khmer script)
• ປຣ຺ຍາຍ (Lao script)
• പര്യായ (Malayalam script)
• ᢒᠠᡵᠶᠠ᠎᠊ᠠᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘨𑘿𑘧𑘰𑘧 (Modi script)
• ᢒᠠᠷᠶ᠋ᠠᢗᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧈𑧠𑧇𑧑𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐥𑐬𑑂𑐫𑐵𑐫 (Newa script)
• ପର୍ଯାଯ (Odia script)
• ꢦꢬ꣄ꢫꢵꢫ (Saurashtra script)
• 𑆥𑆫𑇀𑆪𑆳𑆪 (Sharada script)
• 𑖢𑖨𑖿𑖧𑖯𑖧 (Siddham script)
• පර්‍යාය (Sinhalese script)
• 𑩰𑩼 𑪙𑩻𑩛𑩻 (Soyombo script)
• 𑚞𑚤𑚶𑚣𑚭𑚣 (Takri script)
• பர்யாய (Tamil script)
• పర్యాయ (Telugu script)
• ปรฺยาย (Thai script)
• པ་རྱཱ་ཡ (Tibetan script)
• 𑒣𑒩𑓂𑒨𑒰𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨞𑨫𑩇𑨪𑨊𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

परि- (pari-) +‎ आय (āya), the second element a vriddhi-derivative from the root इ (i, “to go”)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɐɾ.jɑː.jɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɐɾˈjɑː.jɐ/

Noun

पर्याय • (paryāya) stem, m

1. method, arrangement
2. way, manner
3. stratagem
4. synonym

Declension

Masculine a-stem declension of पर्याय (paryāya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पर्यायः paryāyaḥ	पर्यायौ / पर्याया¹ paryāyau / paryāyā¹	पर्यायाः / पर्यायासः¹ paryāyāḥ / paryāyāsaḥ¹
Vocative	पर्याय paryāya	पर्यायौ / पर्याया¹ paryāyau / paryāyā¹	पर्यायाः / पर्यायासः¹ paryāyāḥ / paryāyāsaḥ¹
Accusative	पर्यायम् paryāyam	पर्यायौ / पर्याया¹ paryāyau / paryāyā¹	पर्यायान् paryāyān
Instrumental	पर्यायेण paryāyeṇa	पर्यायाभ्याम् paryāyābhyām	पर्यायैः / पर्यायेभिः¹ paryāyaiḥ / paryāyebhiḥ¹
Dative	पर्यायाय paryāyāya	पर्यायाभ्याम् paryāyābhyām	पर्यायेभ्यः paryāyebhyaḥ
Ablative	पर्यायात् paryāyāt	पर्यायाभ्याम् paryāyābhyām	पर्यायेभ्यः paryāyebhyaḥ
Genitive	पर्यायस्य paryāyasya	पर्याययोः paryāyayoḥ	पर्यायाणाम् paryāyāṇām
Locative	पर्याये paryāye	पर्याययोः paryāyayoḥ	पर्यायेषु paryāyeṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• धर्मपर्याय (dharmaparyāya)

Descendants

• Pali: pariyāya

Further reading

• Monier Williams (1899) “पर्याय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 605, column 2.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “paryāya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.