विष्णु
Jump to navigation
Jump to search
See also: विषाणु
Hindi[edit]
Etymology[edit]
Borrowed from Sanskrit विष्णु (viṣṇu).
Pronunciation[edit]
Proper noun[edit]
विष्णु • (viṣṇu) m (Urdu spelling وشنو)
- (Hinduism, Buddhism) Vishnu (the preserver in the Trimurti and the principal deity of Vaishnavism)
- a male given name, Vishnu, from Sanskrit
Declension[edit]
Declension of विष्णु (masc u-stem)
References[edit]
- McGregor, Ronald Stuart (1993), “विष्णु”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit[edit]
Alternative scripts[edit]
Alternative scripts
- ᬯᬶᬱ᭄ᬡᬸ (Balinese script)
- ৱিষ্ণু (Assamese script)
- বিষ্ণু (Bengali script)
- 𑰪𑰰𑰬𑰿𑰜𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀺𑀱𑁆𑀡𑀼 (Brahmi script)
- 𑌵𑌿𑌷𑍍𑌣𑍁 (Grantha script)
- વિષ્ણુ (Gujarati script)
- ਵਿਸ਼ੑਣੁ (Gurmukhi script)
- ꦮꦶꦰ꧀ꦟꦸ (Javanese script)
- វិឞ្ណុ (Khmer script)
- ವಿಷ್ಣು (Kannada script)
- ວິຩ຺ຓຸ (Lao script)
- വിഷ്ണു (Malayalam script)
- 𑘪𑘱𑘬𑘿𑘜𑘳 (Modi script)
- ᠸᠢᢔᢏᠤ (Mongolian script)
- ᠸᡳᢢᢏᡠ (Manchu script)
- ဝိၑ္ဏု (Burmese script)
- 𑧊𑧒𑧌𑧠𑦼𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐶𑐲𑑂𑐞𑐸 (Newa script)
- ଵିଷ୍ଣୁ (Oriya script)
- ꢮꢶꢰ꣄ꢠꢸ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆴𑆰𑇀𑆟𑆶 (Sharada script)
- 𑖪𑖰𑖬𑖿𑖜𑖲 (Siddham script)
- විෂ්ණු (Sinhalese script)
- విష్ణు (Telugu script)
- วิษฺณุ (Thai script)
- ཝི་ཥྞུ (Tibetan script)
- 𑒫𑒱𑒭𑓂𑒝𑒳 (Tirhuta script)
Etymology[edit]
According to the traditional explanation a derivation from the root विष् (√viṣ, “to pervade”), thus originally meaning "All-pervader" or "Worker".
Related to विवेष्टि (viveṣṭi, “to work”), both from Proto-Indo-European *weys- (“to produce”).
Pronunciation[edit]
Noun[edit]
विष्णु • (víṣṇu) m
- Vishnu (RV. etc.)
- RV 1.154.2a
- प्र तद्विष्णु स्तवते वीर्येण मृगो न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः । |
- यस्योरुषु त्रिषु विक्रमणेष्वधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा ॥ ||
- pra tad viṣṇu stavate vīryeṇa mṛgho na bhīmaḥ kucaro ghiriṣṭhāḥ |
- yasyoruṣu triṣu vikramaṇeṣvadhikṣiyanti bhuvanāni viśvā ||
- For this his mighty deed is Viṣṇu lauded, like some wild beast, dread, prowling, mountain-roaming;
- He within whose three wide-extended paces all living creatures have their habitation.
- RV 1.154.2a
- name of the month चैत्र (caitra) (VarBṛS.)
- (with प्राजापत्य (prājāpatya)) name of the author of RV. X, 84
- name of a son of Manu Sāvarṇa and Manu Bhautya (MārkP.)
- name of the writer of a law-book
- name of the father of the 11th अर्हत् (arhat) of the present अवसर्पिणी (avasarpiṇī) (L.)
- (also with गणक (gaṇaka), कवि (kavi), दैवज्ञ (daivajña), पण्डित (paṇḍita), भट्ट (bhaṭṭa), मिश्र (miśra), यतीन्द्र (yatī*ndra), वाजपेयिन् (vājapeyin), शास्त्रिन् (śāstrin) etc.) name of various authors and others (Inscr., Cat.)
- = अग्नि (agni) (L.)
- = वसुदेवता (vasu-devatā) (L.)
- = शुद्ध (śuddha) (L.)
Declension[edit]
Masculine u-stem declension of विष्णु | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | विष्णुः (viṣṇuḥ) | ||
Gen. sg. | विष्णोः (viṣṇoḥ) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विष्णुः (viṣṇuḥ) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णवः (viṣṇavaḥ) |
Vocative | विष्णो (viṣṇo) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णवः (viṣṇavaḥ) |
Accusative | विष्णुम् (viṣṇum) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णून् (viṣṇūn) |
Instrumental | विष्णुना (viṣṇunā) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभिः (viṣṇubhiḥ) |
Dative | विष्णवे (viṣṇave) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभ्यः (viṣṇubhyaḥ) |
Ablative | विष्णोः (viṣṇoḥ) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभ्यः (viṣṇubhyaḥ) |
Genitive | विष्णोः (viṣṇoḥ) | विष्ण्वोः (viṣṇvoḥ) | विष्णूनाम् (viṣṇūnām) |
Locative | विष्णौ (viṣṇau) | विष्ण्वोः (viṣṇvoḥ) | विष्णुषु (viṣṇuṣu) |
Noun[edit]
विष्णु • (víṣṇu) f
Declension[edit]
Feminine u-stem declension of विष्णु | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | विष्णुः (viṣṇuḥ) | ||
Gen. sg. | विष्णुवाः/ विष्णोः (viṣṇuvāḥ/ viṣṇoḥ) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विष्णुः (viṣṇuḥ) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णवः (viṣṇavaḥ) |
Vocative | विष्णो (viṣṇo) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णवः (viṣṇavaḥ) |
Accusative | विष्णुम् (viṣṇum) | विष्णू (viṣṇū) | विष्णूः (viṣṇūḥ) |
Instrumental | विष्ण्वा (viṣṇvā) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभिः (viṣṇubhiḥ) |
Dative | विष्ण्वै / विष्णवे (viṣṇvai / viṣṇave) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभ्यः (viṣṇubhyaḥ) |
Ablative | विष्णुवाः/ विष्णोः (viṣṇuvāḥ/ viṣṇoḥ) | विष्णुभ्याम् (viṣṇubhyām) | विष्णुभ्यः (viṣṇubhyaḥ) |
Genitive | विष्णुवाः/ विष्णोः (viṣṇuvāḥ/ viṣṇoḥ) | विष्ण्वोः (viṣṇvoḥ) | विष्णूनाम् (viṣṇūnām) |
Locative | विष्ण्वाम् / विष्णौ (viṣṇvām / viṣṇau) | विष्ण्वोः (viṣṇvoḥ) | विष्णुषु (viṣṇuṣu) |
Descendants[edit]
- → Bengali: বিষ্ণু (biśnu)
- ⇒ Bengali: বিষ্টু (biśṭu)
- → Chinese: 毗濕奴/毗湿奴 (Píshīnú)
- → Japanese: 毘紐天 (Bihiten)
- → Oriya: ବିଷ୍ଣୁ (biṣṇu)
- → Telugu: విష్ణువు (viṣṇuvu)
References[edit]
- Monier Williams (1899), “विष्णु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0999.
- Oxford English Dictionary, 1884–1928, and First Supplement, 1933.
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi proper nouns
- Hindi masculine nouns
- hi:Hinduism
- hi:Buddhism
- Hindi given names
- Hindi male given names
- Hindi male given names from Sanskrit
- Hindi masculine u-stem nouns
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit feminine nouns
- sa:Hindu deities