ważny

Old Polish

Alternative forms

• ważni

Etymology

From waga +‎ -ny. First attested in the middle of the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vaʒʲnɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vaʒʲnɨ/

Adjective

ważny (comparative ważniejszy, derived adverb ważnie or ważno)

1. (attested in Masovia) important; valuable
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 56:

     Gena monetha we wszem krolewstwye ma bycz ymyana, yasz by byla wyekvysta a dobra w wasznosczy, aby przes tho wyączey byla waszneysza (ut per hoc magis sit grata et accepta)

     [Jena moneta we wszem krolewstwie ma być imiana, jaż by była wiekuista a dobra w ważności, aby przez to więcej była ważniejsza (ut per hoc magis sit grata et accepta)]

2. serious
   • 1970 [Middle of the fifteenth century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, List Lentulusa w staropolskim przekładzie‎^[1]:

     Wsczedl yest czlovyek... vzrzenya prostego a vaschnego, ... w movye vazni a rostropni, a rzatky y vmyerni (aspectum habens simplicem et maturum..., in colloquio gravis, rarus et modestus)

     [Wszczedł jest człowiek... uźrzenia prostego a ważnego, ... w mowie ważny, [a] roztropny a rzadki i umierny (aspectum habens simplicem et maturum..., in colloquio gravis, rarus et modestus)]

3. (attested in Masovia) valid (having legal power)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 45:

     Gdiby pozyczyli (sc. Żydowie) pyenyądzy thakemv synowy..., pozyczenye nye ma bicz vaszno (concessio facta non valeat)

     [Gdyby pożyczyli (sc. Żydowie) pieniędzy takiemu synowi..., pożyczenie nie ma być ważno (concessio facta non valeat)]

4. thought-through, well-considered
   • 1436, Józef Reczek, Zbigniew Wojas, Felicja Wysocka, Mariusz Leńczuk, Elżbieta Belcarzowa, editors, Glosy i drobne zabytki języka polskiego pominięte przez wydawcę w RXXIII 268-319. Uzupełnienie materiału z trzech rękopisów na podstawie nieopublikowanych odczytań z rękopisów wyrazów polskich wraz z kontekstami, Lviv, page 277:

     Cuncta nanque subtili meditacione ruminat prudens, que aut dicit aut facit. Propterea hoc quidem digesta, gl. maturata, deliberata vasnye (ib. 280: rozmyslone), loquitur et purgata similiter operatur

     [Cuncta nanque subtili meditacione ruminat prudens, que aut dicit aut facit. Propterea hoc quidem digesta, gl. maturata, deliberata ważnie (ib. 280: rozmyślone), loquitur et purgata similiter operatur]

Derived terms

nouns

• ważnoć
• ważność

 

Related terms

nouns

• waga
• ważenie
• ważnica
• ważnik
• ważyciel

 

verbs

• ważyć impf

 

Descendants

• Polish: ważny, ważen (dated)
• Silesian: ważny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “ważny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ważny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• ważen (dated)

Etymology

Inherited from Old Polish ważny. By surface analysis, waga +‎ -ny. Compare Kashubian wôżny and Slovincian wożny. For the semantic shift, compare Hungarian fontos.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvaʐ.nɘ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aʐnɘ
• Syllabification: waż‧ny

Adjective

ważny (comparative ważniejszy, superlative najważniejszy, derived adverb ważnie)

1. important (having relevant and crucial value; having import)

   Synonyms: istotny, relewantny

2. important (able to influence many things)
3. self-important (having, or behaving as if having, too high of an opinion of one's own importance)

   Synonyms: bufoniasty, dumny, nadęty, wyniosły, zarozumialski, zarozumiały

   Antonym: skromny

4. (not comparable, law, of a document) valid (accepted by law)

   Synonyms: aktualny, obowiązujący, prawomocny, wiążący

5. (not comparable, of food) still good, not expired
6. (obsolete) weighty, heavy (not physically light)

   Synonym: ciężki

   Antonym: lekki

Declension

Declension of ważny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	ważny		ważna	ważne	ważni	ważne
genitive	ważnego		ważnej	ważnego	ważnych
dative	ważnemu		ważnej	ważnemu	ważnym
accusative	ważnego	ważny	ważną	ważne	ważnych	ważne
instrumental	ważnym		ważną	ważnym	ważnymi
locative	ważnym		ważnej	ważnym	ważnych

Derived terms

adjective

• nieważny

 

noun

• ważność

 

Further reading

• ważny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ważny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ważny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WAŻNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 16.07.2021
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ważny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “ważny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “ważny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 475

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish ważny. By surface analysis, wŏga +‎ -ny.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvaʐ.nɪ/
• Rhymes: -aʐnɪ
• Syllabification: waż‧ny

Adjective

ważny (comparative ważniejszy, superlative nojważniejszy, derived adverb ważnie)

1. important, significant
2. (of a document, not comparable) valid

Declension

Declension of ważny

		singular			plural
		masculine	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative		ważny	ważne	ważnŏ	ważni	ważne
genitive		ważnego		ważnyj	ważnych
dative		ważnymu		ważnyj	ważnym
accusative	animate	ważnego	ważne	ważnõ	ważnych	ważne
	inanimate	ważny
instrumental		ważnym		ważnōm	ważnymi
locative		ważnym		ważnyj	ważnych
vocative		ważny	ważne	ważnŏ	ważni	ważne

Derived terms

noun

• ważność

 

Related terms

noun

• ważność

 

verbs

• wŏżyć impf

 

Further reading

• wazny in dykcjonorz.eu
• ważny in silling.org