yürümek
Turkish
Etymology
From Ottoman Turkish یورمك (yürümek, yürimek, “to walk, advance”). In Turkish, Old Turkic and different Turkic dialects; the verb was attested in different forms alternating between back or front vowels such as yorı-, yöri-, yüri- . Clauson regards all forms together, but notes that yorı- is attested earlier. From Proto-Turkic *yorï-, *yüri- (“to walk”). Altaicists compare to Evenki [script needed] (dūrē-, “to walk, wander”), Japanese 寄る (yoru, “to come up, come near”), Mongolian дүрвэх (dürvex, “to flee, run away in fear”) and reconstruct Proto-Altaic *dōre.[1]
Cognate with Old Turkic [script needed] (yüri-)/[script needed] (yorı-, “to walk”), Azerbaijani yerimək and yürümək (“to walk, go”), Bashkir йөрөү (yöröw), Crimean Tatar yürmek (“to walk, go”), Chuvash ҫӳреме (śüreme, “to walk, wander”), Kazakh жүру (jüru, “to go, move”), Kyrgyz жүрүү (jürüü, “to move, run”), Turkmen ýöremek (“to walk, go, advance”), Tuvan чоруур (çoruur, “to go”), Uyghur يۈرمەك (yürmek, “to move, walk”), Uzbek yurmoq (“to walk, go”), Yakut сырыт (sırıt, “to go”) (caus. < *yorı-t). Also compare Mongolian зорчих (zorčix, “to go, ride, travel”), a Turkic borrowing.
Verb
yürümek (third-person singular simple present yürür)
- (intransitive) to walk
- Yağmurda yalnız yürümeyi severim. ― I like walking alone under the rain.
- (intransitive) to march, move forward, go forward, go on, advance
- (intransitive) to make haste, hurry, go quickly
- (intransitive) to function, work, run
Conjugation
The template Template:tr-conj-v does not use the parameter(s):4=yürür 5=üPlease see Module:checkparams for help with this warning.
Conjugation of yürümek
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | yürümek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | yürüyen | ||||||
| perfective | yürümüş | |||||||
| prospective | yürüyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | yürüdüğüm | yürüdüğün | yürüdüğü | yürüdüğümüz | yürüdüğünüz | yürüdükleri | |
| prospective | yürüyeceğim | yürüyeceğin | yürüyeceği | yürüyeceğimiz | yürüyeceğiniz | yürüyecekleri | ||
| verbal noun | yürüme | |||||||
| way of doing | yürüyüş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | yürürüm | yürürsün | yürür | yürürüz | yürürsünüz | yürürler |
| imperfective | yürüyorum | yürüyorsun | yürüyor | yürüyoruz | yürüyorsunuz | yürüyorlar | ||
| past | perfective | yürüdüm | yürüdün | yürüdü | yürüdük | yürüdünüz | yürüdüler | |
| imperfective | yürüyordum | yürüyordun | yürüyordu | yürüyorduk | yürüyordunuz | yürüyorlardı | ||
| future | yürüyeceğim | yürüyeceksin | yürüyecek | yürüyeceğiz | yürüyeceksiniz | yürüyecekler | ||
| inferential | perfective | yürümişim | yürümişsin | yürümiş | yürümişiz | yürümişsiniz | yürümişler | |
| aorist | yürürmişim | yürürmişsin | yürürmiş | yürürmişiz | yürürmişsiniz | yürürmişler | ||
| imperfective | yürüyormuşum | yürüyormuşsun | yürüyormuş | yürüyormuşuz | yürüyormuşsunuz | yürüyormuşlar | ||
| conditional | simple | yürüsem | yürüsen | yürüse | yürüsek | yürüseniz | yürüseler | |
| perfective | yürüseydim | yürüseydin | yürüseydi | yürüseydik | yürüseydiniz | yürüseydiler | ||
| optative | yürüyeyim | yürüyesin | yürüye | yürüyelim | yürüyesiniz | yürüyeler | ||
| progressive | yürümekteyim | yürümektesin | yürümekte | yürümekteyiz | yürümektesiniz | yürümekteler | ||
| necessitative | yürümeliyim | yürümelisin | yürümeli | yürümeliyiz | yürümelisiniz | yürümeliler | ||
| imperative | yürü | yürüsün | yürüyün | yürüsünler | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | yürür müyüm? | yürür müsün? | yürür mü? | yürür müyüz? | yürür müsünüz? | yürürler mi? |
| imperfective | yürüyor muyum? | yürüyor musun? | yürüyor mu? | yürüyor muyuz? | yürüyor musunuz? | yürüyorlar mı? | ||
| past | perfective | yürüdüm mü? | yürüdün mü? | yürüdü mü? | yürüdük mü? | yürüdünüz mü? | yürüdüler mü? | |
| imperfective | yürüyor muydum? | yürüyor muydun? | yürüyor muydu? | yürüyor muyduk? | yürüyor muydunuz? | yürüyorlar mıydı? | ||
| future | yürüyecek miyim? | yürüyecek misin? | yürüyecek mi? | yürüyecek miyiz? | yürüyecek misiniz? | yürüyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | yürümiş miyim? | yürümiş misin? | yürümiş mi? | yürümiş miyiz? | yürümiş misiniz? | yürümişler mi? | |
| aorist | yürür müymişüm? | yürür müymişsün? | yürür müymiş? | yürür müymişüz? | yürür müymişsünüz? | yürürler miymiş? | ||
| imperfective | yürüyor muymuşum? | yürüyor muymuşsun? | yürüyor muymuş? | yürüyor muymuşuz? | yürüyor muymuşsunuz? | yürüyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | yürüsem mi? | yürüsen mi? | yürüse mi? | yürüsek mi? | yürüseniz mi? | yürüseler mi? | |
| perfective | yürüse miydim? | yürüse miydin? | yürüse miydi? | yürüse miydik? | yürüse miydiniz? | yürüseler miydi? | ||
| progressive | yürümekte miyim? | yürümekte misin? | yürümekte mi? | yürümekte miyiz? | yürümekte misiniz? | yürümekteler mi? | ||
| necessitative | yürümeli miyim? | yürümeli misin? | yürümeli mi? | yürümeli miyiz? | yürümeli misiniz? | yürümeliler mi? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | yürümemek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | yürümeyen | ||||||
| perfective | yürümemiş | |||||||
| prospective | yürümeyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | yürümediğim | yürümediğin | yürümediği | yürümediğimiz | yürümediğiniz | yürümedikleri | |
| prospective | yürümeyeceğim | yürümeyeceğin | yürümeyeceği | yürümeyeceğimiz | yürümeyeceğiniz | yürümeyecekleri | ||
| verbal noun | yürümeme | |||||||
| way of doing | yürümeyüş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | yürümem | yürümezsin | yürümez | yürümeyiz | yürümezsiniz | yürümezler |
| imperfective | yürümüyorum | yürümüyorsun | yürümüyor | yürümüyoruz | yürümüyorsunuz | yürümüyorlar | ||
| past | perfective | yürümedim | yürümedin | yürümedi | yürümedik | yürümediniz | yürümediler | |
| imperfective | yürümüyordum | yürümüyordun | yürümüyordu | yürümüyorduk | yürümüyordunuz | yürümüyordular | ||
| future | yürümeyeceğim | yürümeyeceksin | yürümeyecek | yürümeyeceğiz | yürümeyeceksiniz | yürümeyecekler | ||
| inferential | perfective | yürümemişim | yürümemişsin | yürümemiş | yürümemişiz | yürümemişsiniz | yürümemişler | |
| aorist | yürümezmişim | yürümezmişsin | yürümezmiş | yürümezmişiz | yürümezmişsiniz | yürümezmişler | ||
| imperfective | yürümüyormuşum | yürümüyormuşsun | yürümüyormuş | yürümüyormuşuz | yürümüyormuşsunuz | yürümüyormuşlar | ||
| conditional | simple | yürümesem | yürümesen | yürümese | yürümesek | yürümeseniz | yürümeseler | |
| perfective | yürümeseydim | yürümeseydin | yürümeseydi | yürümeseydik | yürümeseydiniz | yürümeseydiler | ||
| optative | yürümeyeyim | yürümeyesin | yürümeye | yürümeyelim | yürümeyesiniz | yürümeyeler | ||
| progressive | yürümemekteyim | yürümemektesin | yürümemekte | yürümemekteyiz | yürümemektesiniz | yürümemekteler | ||
| necessitative | yürümemeliyim | yürümemelisin | yürümemeli | yürümemeliyiz | yürümemelisiniz | yürümemeliler | ||
| imperative | yürüme | yürümesin | yürümeyin | yürümesinler | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | yürümez miyim? | yürümez misin? | yürümez mi? | yürümez miyiz? | yürümez misiniz? | yürümezler mi? |
| imperfective | yürümüyor muyum? | yürümüyor musun? | yürümüyor mu? | yürümüyor muyuz? | yürümüyor musunuz? | yürümüyorlar mı? | ||
| past | perfective | yürümedim mi? | yürümedin mi? | yürümedi mi? | yürümedik mi? | yürümediniz mi? | yürümediler mi? | |
| imperfective | yürümüyor muydum? | yürümüyor muydun? | yürümüyor muydu? | yürümüyor muyduk? | yürümüyor muydunuz? | yürümüyorlar mıydı? | ||
| future | yürümeyecek miyim? | yürümeyecek misin? | yürümeyecek mi? | yürümeyecek miyiz? | yürümeyecek misiniz? | yürümeyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | yürümemiş miyim? | yürümemiş misin? | yürümemiş mi? | yürümemiş miyiz? | yürümemiş misiniz? | yürümemişler mi? | |
| aorist | yürümez miymişim? | yürümez miymişsin? | yürümez miymiş? | yürümez miymişiz? | yürümez miymişsiniz? | yürümezler miymiş? | ||
| imperfective | yürümüyor muymuşum? | yürümüyor muymuşsun? | yürümüyor muymuş? | yürümüyor muymuşuz? | yürümüyor muymuşsunuz? | yürümüyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | yürümesem mi? | yürümesen mi? | yürümese mi? | yürümesek mi? | yürümeseniz mi? | yürümeseler mi? | |
| perfective | yürümese miydim? | yürümese miydin? | yürümese miydi? | yürümese miydik? | yürümese miydiniz? | yürümeseler miydi? | ||
| progressive | yürümemekte miyim? | yürümemekte misin? | yürümemekte mi? | yürümemekte miyiz? | yürümemekte misiniz? | yürümemekteler mi? | ||
| necessitative | yürümemeli miyim? | yürümemeli misin? | yürümemeli mi? | yürümemeli miyiz? | yürümemeli misiniz? | yürümemeliler mi? | ||
Synonyms
Derived terms
Related terms
References
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dōre”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill