bać

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: Appendix:Variations of "bac"

Old Polish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Proto-Slavic *bojàti First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /baːt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /bɒt͡ɕ/

Verb[edit]

bać impf

  1. (reflexive with się) to be afraid, to fear [+genitive = of what] or [+infinitive = to do what]
    Synonym: lękać się
    • 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 99:
      Abyscze sze nye bogely ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)
      [Abyście sie nie bojeli ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 5:
      Acz vstawø przeciwo mne grodi, ne bødze se bacz serce moie (non timebit cor meum)
      [Acz ustawią przeciwo mnie grody, nie będzie sie bać sierce moje (non timebit cor meum)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 5:
      I wpuscil w usta moia pene nowe, pastnkø bogu naszemu. Vzrzø mnodzi y bødø se bacz y bødø pwacz w gospodna (et timebunt et sperabunt in domino)
      [I wpuścił w usta moja pienie nowe, piastnkę Bogu naszemu. Uźrzą mnodzy i będą sie bać, i będą pwać w Gospodna (et timebunt et sperabunt in Domino)]
    • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, page 292:
      Szvyathloscz bosza ogarnąla ony i baly szyą boyasznyą vyelyką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)
      [Światłość boża ogarnęła ony i bali się bojaźnią wieliką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)]
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[4], page 11 b:
      On gego [g]grosz ne bal szø gest byl
      [On jego groz nie bał się jest był]
    • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)‎[5], page 232:
      […] gesc wam boyøcym sye boga wsznydze
      [ […] jeść wam bojącym sie Boga wznidzie]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 8:
      Zamøczø se pogani y bacz se bødø, gisz przebiwaiø na conczoch, od znamon twogich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)
      [Zamącą sie pogani i bać sie będą, jiż przebywają na końcoch, od znamion twojich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)]
    • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 42:
      Czvdzego drapycz szą nye boyą (aliena rapere non formidant)
      [Cudzego drapić się nie boją (aliena rapere non formidant)]
    • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 235:
      Boymisch syą, bichom pichą krolewstwa nyebyeskyego nye straczily
      [Bojmyż się, bychom pychą krolewstwa niebieskiego nie stracili]
  2. (reflexive with się) to be afraid for; to worry, to fret [+ o (accusative) = for what]
    Synonym: lękać się
    • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 248:
      Czlowyek, czsso nawyączey myluge, o tho syą bogi nawyączey y ląka
      [Człowiek, czso nawięcej miłuje, o to się boji nawięcej i lęka]

Derived terms[edit]

adverb
adjective
noun

Related terms[edit]

adjective
nouns

Descendants[edit]

  • Masurian: bojécz
  • Polish: bać
  • Silesian: bŏć

References[edit]

Polish[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish bać.

Pronunciation[edit]

Verb[edit]

bać impf

  1. (reflexive with się) to fear, to be afraid of something [+genitive = of what] or [+infinitive = to do what]
    Synonyms: see Thesaurus:bać się
    bać się Boga ― to fear God
    bać się ciemności ― to be afraid of the dark
    bać się konkurencji ― to be afraid of competition
    bać się konsekwencji ― to be afraid of consequences
    bać się ośmieszenia ― to be afraid of ridicule
    bać się podejmować decyzję ― to be afraid to make a decision
    bać się przyszłości ― to fear the future
    bać się śmierci ― to be afraid of death
    bać się reformy ― to be afraid of change
    bać się ryzyka ― to be afraid of a risk
    Boję się tego egzaminu, bo prawie się do niego nie uczyłem. ― I am afraid of this exam, because I haven't studied for it almost at all.
  2. (reflexive with się) to fear, to be afraid for, to worry about something [+ o (accusative) = for what]
    bać się o dzieci ― to fear for the children

Conjugation[edit]

Conjugation of bać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive bać
present tense 1st boję boimy
2nd boisz boicie
3rd boi boją
impersonal boi się
past tense 1st bałem,
-(e)m bał 		bałam,
-(e)m bała 		bałom,
-(e)m bało 		baliśmy,
-(e)śmy bali 		bałyśmy,
-(e)śmy bały
2nd bałeś,
-(e)ś bał 		bałaś,
-(e)ś bała 		bałoś,
-(e)ś bało 		baliście,
-(e)ście bali 		bałyście,
-(e)ście bały
3rd bał bała bało bali bały
impersonal bano
future tense 1st będę bał,
będę bać 		będę bała,
będę bać 		będę bało,
będę bać 		będziemy bali,
będziemy bać 		będziemy bały,
będziemy bać
2nd będziesz bał,
będziesz bać 		będziesz bała,
będziesz bać 		będziesz bało,
będziesz bać 		będziecie bali,
będziecie bać 		będziecie bały,
będziecie bać
3rd będzie bał,
będzie bać 		będzie bała,
będzie bać 		będzie bało,
będzie bać 		będą bali,
będą bać 		będą bały,
będą bać
impersonal będzie bać się
conditional 1st bałbym,
bym bał 		bałabym,
bym bała 		bałobym,
bym bało 		balibyśmy,
byśmy bali 		bałybyśmy,
byśmy bały
2nd bałbyś,
byś bał 		bałabyś,
byś bała 		bałobyś,
byś bało 		balibyście,
byście bali 		bałybyście,
byście bały
3rd bałby,
by bał 		bałaby,
by bała 		bałoby,
by bało 		baliby,
by bali 		bałyby,
by bały
impersonal bano by
imperative 1st niech boję bójmy
2nd bój bójcie
3rd niech boi niech boją
active adjectival participle bojący bojąca bojące bojący bojące
contemporary adverbial participle bojąc
verbal noun banie

Derived terms[edit]

interjection

Related terms[edit]

adjectives
adverbs
nouns
verb

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 1 time in news, 3 times in essays, 23 times in fiction, and 95 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 122 times, making it the 491st most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References[edit]

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “bać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 17

Further reading[edit]

  • bać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • bać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (09.12.2021) “BAĆ SIĘ, *BAĆ, *BOJAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bać”, in Słownik języka polskiego‎[7]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “bać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[8]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bać się”, in Słownik języka polskiego‎[9] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 81
  • bać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “bać się”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=bać&oldid=78354839"