ściana

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: ścianą

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *stěnà. First attested in 1398.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɕt͡ɕana/
  • IPA(key): (15th CE) /ɕt͡ɕana/

Noun

[edit]

ściana f (related adjective ścienny)

  1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) wall (each of the substantial structures acting either as the exterior of or divisions within a structure)
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎[1], Krakow, page gl. 70b:
      Moua vasa a dary vase sø my gako proch, grosa gako *ogzen na scene napysani
      [Mowa wasza a dary wasze są mi jako proch, groza jako ogień na ścienie napisany]
    • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 158v:
      Paries patet vlg. szcząną
      [Paries patet vlg. ściana]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 96r:
      Paries sczyąną
      [Paries ściana]
  2. (attested in Lesser Poland) wall (rampart of earth, stones etc.)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 61,3:
      Bo dokød poruszacze se na czloweka, ... iaco zczene naclononey (tamquam parieti inclinato)
      [Bo dokąd poruszacie sie na człowieka, ... jako ścienie nakłonionej (tamquam parieti inclinato)]
  3. (figuratively, attested in Greater Poland) wall (that which separates)
    • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎[3], [4], [5], Lubin, page 174:
      Sczyana congeries (in verbo eius stetit aqua sicut congeries Ecclus 39, 22)
      [Ściana congeries (in verbo eius stetit aqua sicut congeries Ecclus 39, 22)]
  4. (attested in Greater Poland) wall (divider of two estates)
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 100:
      Zaloby o mvrowaney sczyenye
      [Żałoby o murowanej ścienie]
  5. side (left or right part of something)
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[6], 37, 26:
      Przykril gy (sc. ołtarz) zlotem przeczystym s bronkøø y szczyanamy (cum... parietibus), y rogy
      [Przykrył ji (sc. ołtarz) złotem przeczystym z bronką i ścianami (cum... parietibus), i rogi]
  6. (mining) wall (place in a mine where a mineral is extracted from a deposit)
    • 1937 [1443], Feliks Pohorecki, editor, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani nec non Bibliothecae Pawlikowianae inde ab anno 1227 usque ad annum 1505‎[7], page 77:
      Nicolaus cum Johanne zuppas salis al. *czyany tenere debebunt
      [Nicolaus cum Johanne żupas salis al. [ś]ciany tenere debebunt]
  7. (attested in Greater Poland) wall (boundary, border)
    • 1888 [1402], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[8], Greater Poland, page 101:
      Eze... Jan... szilø moczø deptal Jacuszowi zito, gdze s nim sczani ne mal
      [Eże... Jan... siłą mocą deptał Jakuszowi żyto, gdzie z nim ściany nie miał]

Derived terms

[edit]
adverbs
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: ściana
  • Silesian: ściana

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “ściana”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “ściana”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ściana”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ściana”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish ściana. Sense 9 is a semantic loan from English wall.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ana
  • Syllabification: ścia‧na

Noun

[edit]

ściana f (diminutive ścianka, related adjective ścianowy or ścienny)

  1. wall (each of the substantial structures acting either as the exterior of or divisions within a structure)
  2. wall (vertical field acting as a boundary of some object)
  3. wall; face (very steep, almost vertical mountain slope)
  4. (geometry) wall; face (any of the flat bounding surfaces of a polyhedron)
  5. (anatomy, botany, zoology) wall (divisive or containing structure in an organ or cavity)
  6. (mining) wall (exposed surface of the mineral deposit where it is being mined)
  7. (literary) wall (large, compact mass of something that looks like a vertical plane and makes passage difficult)
  8. (literary) wall (that which isolates and separates people socially)
    Synonym: mur
  10. (Internet) wall (personal notice board listing messages of interest to a particular user)
  11. (obsolete) border (division between nations)
    Synonym: granica
  12. (Middle Polish) side (left or right part of something; particular face of something)
    Synonyms: boke, strona

Declension

[edit]
Declension of ściana
singular plural
nominative ściana ściany
genitive ściany ścian
dative ścianie ścianom
accusative ścianę ściany
instrumental ścianą ścianami
locative ścianie ścianach
vocative ściano ściany

Derived terms

[edit]
adjectives
adverbs
interjections
nouns
proverbs
verbs
[edit]
adjectives

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ściana is one of the most used words in Polish, appearing 26 times in scientific texts, 8 times in news, 4 times in essays, 40 times in fiction, and 18 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 660th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “ściana”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 585

Further reading

[edit]
  • ściana in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • ściana in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ściana”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “ŚCIANA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 27.09.2018
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ściana”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “ściana”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “ściana”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 708

Silesian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish ściana.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /ˈɕt͡ɕa.na/
  • Rhymes: -ana
  • Syllabification: ścia‧na

Noun

[edit]

ściana f

  1. wall

Declension

[edit]
Declension of ściana
singular plural
nominative ściana ściany
genitive ściany ścianōw
dative ścianie ścianōm
accusative ścianã ściany
instrumental ścianōm ścianami/ścianōma
locative ścianie ścianach
vocative ściano ściany

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ściana&oldid=82218076"