ब्राह्मण
Definition from Wiktionary, the free dictionary
Contents
Hindi[edit]
Etymology[edit]
From Sanskrit ब्राह्मण (brāhmaṇa).
Noun[edit]
ब्राह्मण • (brāhmaṇ) m
Declension[edit]
| Declension of ब्राह्मण | ||
|---|---|---|
| singular | plural | |
| direct | ब्राह्मण (brāhmaṇ) | ब्राह्मण (brāhmaṇ) |
| oblique | ब्राह्मण (brāhmaṇ) | ब्राह्मणों (brāhmaṇõ) |
| vocative | ब्राह्मण (brāhmaṇ) | ब्राह्मणो (brāhmaṇo) |
Related terms[edit]
- जाति (jāti, “caste”)
Sanskrit[edit]
Etymology[edit]
From the root बृंहति (bṛṃhati), and this from the verbal Proto-Indo-European root *bʰerǵʰ- (“to become high, rise, elevate”).
Adjective[edit]
ब्राह्मण • (brā́hmaṇa)
- relating to or given by a Brahmin, befitting or becoming a Brahmin.
Declension[edit]
| Masculine a-stem declension of ब्राह्मण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) | ||
| Gen. sg. | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Vocative | ब्राह्मण (brāhmaṇa) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Accusative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणान् (brāhmaṇān) |
| Instrumental | ब्राह्मणेण (brāhmaṇeṇa) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणैः (brāhmaṇaiḥ) |
| Dative | ब्राह्मणाय (brāhmaṇāya) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Ablative | ब्राह्मणात् (brāhmaṇāt) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Genitive | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणाणाम् (brāhmaṇāṇām) |
| Locative | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणेषु (brāhmaṇeṣu) |
| Feminine ā-stem declension of ब्राह्मण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | ब्राह्मणा (brāhmaṇā) | ||
| Gen. sg. | ब्राह्मणायाः (brāhmaṇāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ब्राह्मणा (brāhmaṇā) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Vocative | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Accusative | ब्राह्मणाम् (brāhmaṇām) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Instrumental | ब्राह्मणया (brāhmaṇayā) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणाभिः (brāhmaṇābhiḥ) |
| Dative | ब्राह्मणायै (brāhmaṇāyai) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणाभ्यः (brāhmaṇābhyaḥ) |
| Ablative | ब्राह्मणायाः (brāhmaṇāyāḥ) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणाभ्यः (brāhmaṇābhyaḥ) |
| Genitive | ब्राह्मणायाः (brāhmaṇāyāḥ) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणाणाम् (brāhmaṇāṇām) |
| Locative | ब्राह्मणायाम् (brāhmaṇāyām) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणासु (brāhmaṇāsu) |
| Neuter a-stem declension of ब्राह्मण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ||
| Gen. sg. | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Vocative | ब्राह्मण (brāhmaṇa) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Accusative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Instrumental | ब्राह्मणेण (brāhmaṇeṇa) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणैः (brāhmaṇaiḥ) |
| Dative | ब्राह्मणा (brāhmaṇā) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Ablative | ब्राह्मणात् (brāhmaṇāt) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Genitive | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणाणाम् (brāhmaṇāṇām) |
| Locative | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणेषु (brāhmaṇeṣu) |
Noun[edit]
ब्राह्मण • (brā́hmaṇá) m
- one who has divine knowledge (sometimes applied to Agni), a Brahmin, a man belonging to the 1st of the 3 twice-born classes and of the 4 original divisions of the Hindu body (generally a priest, but often in the present day a layman engaged in non-priestly occupations although the name is strictly only applicable to one who knows and repeats the veda)
- RV 6.75.10
- बराह्मणासः पितरः सोम्यासः शिवे नो दयावाप्र्थिवी अनेहसा |
- पूषा नः पातु दुरिताद रताव्र्धो रक्षा माकिर्नो अघशंस ईशत ||
- brāhmaṇāsaḥ pitaraḥ somyāsaḥ śive no dyāvāpṛthivī anehasā |
- pūṣā naḥ pātu duritād ṛtāvṛdho rakṣā mākirno aghaśaṃsa īśata ||
- The Brahmans, and the Fathers meet for Soma-draughts, and, graciously inclined, unequalled Heaven and Earth.
- Guard us trom evil, Pūṣan, guard us strengtheners of Law: let not the evil-wisher master us.
- RV 6.75.10
- a Brahmin in the second stage (between मात्र (mātra) and श्रोत्रिय (śrotriya)).
- name of the 28th lunar mansion
Declension[edit]
| Masculine a-stem declension of ब्राह्मण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) | ||
| Gen. sg. | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ब्राह्मणः (brāhmaṇaḥ) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Vocative | ब्राह्मण (brāhmaṇa) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणाः (brāhmaṇāḥ) |
| Accusative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणौ (brāhmaṇau) | ब्राह्मणान् (brāhmaṇān) |
| Instrumental | ब्राह्मणेण (brāhmaṇeṇa) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणैः (brāhmaṇaiḥ) |
| Dative | ब्राह्मणाय (brāhmaṇāya) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Ablative | ब्राह्मणात् (brāhmaṇāt) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Genitive | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणाणाम् (brāhmaṇāṇām) |
| Locative | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणेषु (brāhmaṇeṣu) |
Noun[edit]
ब्राह्मण • (brā́hmaṇa) n
- that which is divine, the divine
- sacred or divine power
- the Brahmana portion of the veda (as distinct from its mantra and Upanishad portion)
- the soma vessel of the Brahmin priest
- a society or assemblage of Brahmins, a conclave
Declension[edit]
| Neuter a-stem declension of ब्राह्मण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ||
| Gen. sg. | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Vocative | ब्राह्मण (brāhmaṇa) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Accusative | ब्राह्मणम् (brāhmaṇam) | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणाणि (brāhmaṇāṇi) |
| Instrumental | ब्राह्मणेण (brāhmaṇeṇa) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणैः (brāhmaṇaiḥ) |
| Dative | ब्राह्मणा (brāhmaṇā) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Ablative | ब्राह्मणात् (brāhmaṇāt) | ब्राह्मणाभ्याम् (brāhmaṇābhyām) | ब्राह्मणेभ्यः (brāhmaṇebhyaḥ) |
| Genitive | ब्राह्मणस्य (brāhmaṇasya) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणाणाम् (brāhmaṇāṇām) |
| Locative | ब्राह्मणे (brāhmaṇe) | ब्राह्मणयोः (brāhmaṇayoḥ) | ब्राह्मणेषु (brāhmaṇeṣu) |
