անցանեմ
Old Armenian
Etymology
Verb
անցանեմ • (ancʻanem)
- to pass; to flow, to run
- անցանել զանցանել ― ancʻanel zancʻanel ― to exceed; to surpass, to excel
- անցանել զբանիւ՝ ըստ հրամանն ― ancʻanel zbaniw, əst hramann ― to infringe, to transgress, to violate, to break
- անցանել ընդ մէջ ― ancʻanel ənd mēǰ ― to cross; to pierce, to penetrate
- անցանել վերստին ― ancʻanel verstin ― to repass
- անցանել ի տեղի այլոյ ― ancʻanel i tełi ayloy ― to succeed
- անցանել ընդոստ ― ancʻanel əndost ― to leap
- անցանել արագ ― ancʻanel arag ― to hasten
- անցանել զաւուրբք ― ancʻanel zawurbkʻ ― to grow old
- անցանել ժամանակի ― ancʻanel žamanaki ― to elapse (of a time)
- հատանել անցանել ― hatanel ancʻanel ― to cross, to traverse
- անցանել ըստ չափ՝ ըստ սահման ― ancʻanel əst čʻapʻ, əst sahman ― to surpass, to exceed, to go beyond the limit
- անցանել հապճեպ զբազում իւիք ― ancʻanel hapčep zbazum iwikʻ ― to pass rapidly over many things
- սակաւ ինչ անցանել բանիւ ― sakaw inčʻ ancʻanel baniw ― to speak briefly
- անցեալ ― ancʻeal ― passed
- անցեալ զաւուրբք ― ancʻeal zawurbkʻ ― old, advanced in age
- անցեալ ժամանակ ― ancʻeal žamanak ― the time past
- to pass away, to end, to cease
- անցանել ճրագի ― ancʻanel čragi ― to be extinguished (of a lamp)
- անցանել յաշխարհէ ― ancʻanel yašxarhē ― to die, to expire
- to pass over, to omit
- to busy oneself by doing something, by talking
- to happen, to occur
- անցանել անցից ― ancʻanel ancʻicʻ ― to happen
Conjugation
active
| infinitive | անցանել (ancʻanel) | participle | անցեալ (ancʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | անցուցանեմ (ancʻucʻanem) | aorist stem | անց- (ancʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | անցանեմ (ancʻanem) | անցանես (ancʻanes) | անցանէ (ancʻanē) | անցանեմք (ancʻanemkʻ) | անցանէք (ancʻanēkʻ) | անցանեն (ancʻanen) | |
| imperfect | անցանէի, անցանեի* (ancʻanēi, ancʻanei*) | անցանէիր, անցանեիր* (ancʻanēir, ancʻaneir*) | անցանէր (ancʻanēr) | անցանէաք, անցանեաք* (ancʻanēakʻ, ancʻaneakʻ*) | անցանէիք, անցանեիք* (ancʻanēikʻ, ancʻaneikʻ*) | անցանէին, անցանեին* (ancʻanēin, ancʻanein*) | |
| aorist | անցի (ancʻi) | անցեր (ancʻer) | անց, էանց* (ancʻ, ēancʻ*) | անցաք (ancʻakʻ) | անցէք, անցիք (ancʻēkʻ, ancʻikʻ) | անցին (ancʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | անցանիցեմ (ancʻanicʻem) | անցանիցես (ancʻanicʻes) | անցանիցէ (ancʻanicʻē) | անցանիցեմք (ancʻanicʻemkʻ) | անցանիցէք (ancʻanicʻēkʻ) | անցանիցեն (ancʻanicʻen) | |
| aorist | անցից (ancʻicʻ) | անցցես (ancʻcʻes) | անցցէ (ancʻcʻē) | անցցուք (ancʻcʻukʻ) | անցջիք (ancʻǰikʻ) | անցցեն (ancʻcʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ա՛նց (áncʻ) | — | — | անցէ՛ք (ancʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | անցջի՛ր (ancʻǰír) | — | — | անցջի՛ք (ancʻǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ անցաներ (mí ancʻaner) | — | — | մի՛ անցանէք (mí ancʻanēkʻ) | — | |
| *rare an unusual mediopassive third-person singular aorist անցեաւ (ancʻeaw) is also attested | |||||||
mediopassive
| infinitive | անցանել, անցանիլ* (ancʻanel, ancʻanil*) | participle | անցեալ (ancʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | անցուցանեմ (ancʻucʻanem) | aorist stem | անց- (ancʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | անցանիմ (ancʻanim) | անցանիս (ancʻanis) | անցանի (ancʻani) | անցանիմք (ancʻanimkʻ) | անցանիք (ancʻanikʻ) | անցանին (ancʻanin) | |
| imperfect | անցանէի (ancʻanēi) | անցանէիր (ancʻanēir) | անցանէր, անցանիւր (ancʻanēr, ancʻaniwr) | անցանէաք (ancʻanēakʻ) | անցանէիք (ancʻanēikʻ) | անցանէին (ancʻanēin) | |
| aorist | անցայ (ancʻay) | անցար (ancʻar) | անցաւ (ancʻaw) | անցաք (ancʻakʻ) | անցայք (ancʻaykʻ) | անցան (ancʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | անցանիցիմ (ancʻanicʻim) | անցանիցիս (ancʻanicʻis) | անցանիցի (ancʻanicʻi) | անցանիցիմք (ancʻanicʻimkʻ) | անցանիցիք (ancʻanicʻikʻ) | անցանիցին (ancʻanicʻin) | |
| aorist | անցայց (ancʻaycʻ) | անցցիս (ancʻcʻis) | անցցի (ancʻcʻi) | անցցուք (ancʻcʻukʻ) | անցջիք (ancʻǰikʻ) | անցցին (ancʻcʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | անցի՛ր (ancʻír) | — | — | անցարո՛ւք (ancʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | անցջի՛ր (ancʻǰír) | — | — | անցջի՛ք (ancʻǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ անցանիր (mí ancʻanir) | — | — | մի՛ անցանիք (mí ancʻanikʻ) | — | |
| *post-classical an unusual mediopassive third-person singular aorist անցեաւ (ancʻeaw) is also attested | |||||||
Descendants
References
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “անցանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn, Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “անց”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 212–213