arı

See also: Appendix:Variations of "ari"

Azerbaijani

Other scripts

Cyrillic		ары
Abjad		آری

Pronunciation

• IPA^(key): [ɑˈrɯ]

• Audio

  (file)

Etymology 1

From Proto-Turkic *ārï (“bee”).

Noun

arı (definite accusative arını, plural arılar)

1. bee

Declension

Declension of arı
	singular	plural
nominative	arı	arılar
definite accusative	arını	arıları
dative	arıya	arılara
locative	arıda	arılarda
ablative	arıdan	arılardan
definite genitive	arının	arıların

Possessive forms of arı
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	arım	arılarım
sənin (“your”)	arın	arıların
onun (“his/her/its”)	arısı	arıları
bizim (“our”)	arımız	arılarımız
sizin (“your”)	arınız	arılarınız
onların (“their”)	arısı or arıları	arıları
	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	arımı	arılarımı
sənin (“your”)	arını	arılarını
onun (“his/her/its”)	arısını	arılarını
bizim (“our”)	arımızı	arılarımızı
sizin (“your”)	arınızı	arılarınızı
onların (“their”)	arısını or arılarını	arılarını
	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	arıma	arılarıma
sənin (“your”)	arına	arılarına
onun (“his/her/its”)	arısına	arılarına
bizim (“our”)	arımıza	arılarımıza
sizin (“your”)	arınıza	arılarınıza
onların (“their”)	arısına or arılarına	arılarına
	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	arımda	arılarımda
sənin (“your”)	arında	arılarında
onun (“his/her/its”)	arısında	arılarında
bizim (“our”)	arımızda	arılarımızda
sizin (“your”)	arınızda	arılarınızda
onların (“their”)	arısında or arılarında	arılarında
	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	arımdan	arılarımdan
sənin (“your”)	arından	arılarından
onun (“his/her/its”)	arısından	arılarından
bizim (“our”)	arımızdan	arılarımızdan
sizin (“your”)	arınızdan	arılarınızdan
onların (“their”)	arısından or arılarından	arılarından
	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	arımın	arılarımın
sənin (“your”)	arının	arılarının
onun (“his/her/its”)	arısının	arılarının
bizim (“our”)	arımızın	arılarımızın
sizin (“your”)	arınızın	arılarınızın
onların (“their”)	arısının or arılarının	arılarının

Derived terms

• arıçı (“beekeeper”)
  • arıçılıq (“beekeeping, apiculture”)
• arıquşu (“titmouse”)
• arıqıran

Etymology 2

From Proto-Turkic *ạrï-. Cognate with Chuvash ирт (irt, “to clean”), Chuvash ырӑ (yră, “good”).

Adjective

arı (comparative daha arı, superlative ən arı) (archaic)

1. clean
2. clear; bright

   Synonyms: duru, aydın, parlaq

   aydan arı, sudan duru ― brighter than the moon, clearer than water

3. pure

   Synonyms: təmiz, saf, xalis, pak

Turkish

Pronunciation

• IPA^(key): /ɑˈɾɯ/
• Hyphenation: a‧rı

• Audio

  (file)

Etymology 1

Inherited from Ottoman Turkish آری (arı), from Proto-Turkic *ārï (“wasp, bee”).

Noun

arı (definite accusative arıyı, plural arılar)

1. bee

Declension

Inflection
Nominative	arı
Definite accusative	arıyı
	Singular	Plural
Nominative	arı	arılar
Definite accusative	arıyı	arıları
Dative	arıya	arılara
Locative	arıda	arılarda
Ablative	arıdan	arılardan
Genitive	arının	arıların
Possessive forms Nominative Singular Plural 1st singular arım arılarım 2nd singular arın arıların 3rd singular arısı arıları 1st plural arımız arılarımız 2nd plural arınız arılarınız 3rd plural arıları arıları Definite accusative Singular Plural 1st singular arımı arılarımı 2nd singular arını arılarını 3rd singular arısını arılarını 1st plural arımızı arılarımızı 2nd plural arınızı arılarınızı 3rd plural arılarını arılarını Dative Singular Plural 1st singular arıma arılarıma 2nd singular arına arılarına 3rd singular arısına arılarına 1st plural arımıza arılarımıza 2nd plural arınıza arılarınıza 3rd plural arılarına arılarına Locative Singular Plural 1st singular arımda arılarımda 2nd singular arında arılarında 3rd singular arısında arılarında 1st plural arımızda arılarımızda 2nd plural arınızda arılarınızda 3rd plural arılarında arılarında Ablative Singular Plural 1st singular arımdan arılarımdan 2nd singular arından arılarından 3rd singular arısından arılarından 1st plural arımızdan arılarımızdan 2nd plural arınızdan arılarınızdan 3rd plural arılarından arılarından Genitive Singular Plural 1st singular arımın arılarımın 2nd singular arının arılarının 3rd singular arısının arılarının 1st plural arımızın arılarımızın 2nd plural arınızın arılarınızın 3rd plural arılarının arılarının

Derived terms

• arı beyi
• arı kovanı
• arı kuşu
• arıcı
• arıcılık
• arılık
• bal arısı
• eşek arısı
• kraliçe arı
• yaban arısı

 

Etymology 2

Inherited from Ottoman Turkish آری (arı), from Proto-Turkic *ạrïg (“clean, pure”) from *ạrï- (“to be clean, to clean, to purify”) +‎ *-g. Cognate with Azerbaijani arı, Khakas арығ (arığ), Shor арығ, Tuvan арыг (arıg), Kazakh ару (aru), Kyrgyz аруу (aruu), Southern Altai ару (aru), Uzbek ori', Tuvan арыг (arıg), Yakut ыраас (ıraas).

Adjective

arı

1. clean, pure

   Synonyms: temiz, pak

Declension

predicative forms of arı

present tense
	positive, declarative	positive, interrogative	negative, declarative	negative, interrogative
ben (I am)	arıyım	arı mıyım?	arı değilim	arı değil miyim?
sen (you are)	arısın	arı mısın?	arı değilsin	arı değil misin?
o (he/she/it is)	arı / arıdır	arı mı?	arı değil	arı değil mi?
biz (we are)	arıyız	arı mıyız?	arı değiliz	arı değil miyiz?
siz (you are)	arısınız	arı mısınız?	arı değilsiniz	arı değil misiniz?
onlar (they are)	arı(lar)	arı(lar) mı?	arı değil(ler)	arı değiller mi?
past tense
	positive, declarative	positive, interrogative	negative, declarative	negative, interrogative
ben (I was)	arıydım	arı mıydım?	arı değildim	arı değil miydim?
sen (you were)	arıydın	arı mıydın?	arı değildin	arı değil miydin?
o (he/she/it was)	arıydı	arı mıydı?	arı değildi	arı değil miydi?
biz (we were)	arıydık	arı mıydık?	arı değildik	arı değil miydik?
siz (you were)	arıydınız	arı mıydınız?	arı değildiniz	arı değil miydiniz?
onlar (they were)	arıydılar	arı mıydılar?	arı değildi(ler) / değillerdi	arı değil miydiler?
indirect past
	positive, declarative	positive, interrogative	negative, declarative	negative, interrogative
ben (I was)	arıymışım	arı mıymışım?	arı değilmişim	arı değil miymişim?
sen (you were)	arıymışsın	arı mıymışsın?	arı değilmişsin	arı değil miymişsin?
o (he/she/it was)	arıymış	arı mıymış?	arı değilmiş	arı değil miymiş?
biz (we were)	arıymışız	arı mıymışız?	arı değilmişiz	arı değil miymişiz?
siz (you were)	arıymışsınız	arı mıymışsınız?	arı değilmişsiniz	arı değil miymişsiniz?
onlar (they were)	arıymışlar	arı mıymışlar?	arı değilmiş(ler) / değillermiş	arı değil miymişler?
conditional
	positive, declarative	positive, interrogative	negative, declarative	negative, interrogative
ben (if I)	arıysam	arı mıysam?	arı değilsem	arı değil miysem?
sen (if you)	arıysan	arı mıysan?	arı değilsen	arı değil miysen?
o (if he/she/it)	arıysa	arı mıysa?	arı değilse	arı değil miyse?
biz (if we)	arıysak	arı mıysak?	arı değilsek	arı değil miysek?
siz (if you)	arıysanız	arı mıysanız?	arı değilseniz	arı değil miyseniz?
onlar (if they)	arıysalar	arı mıysalar?	arı değilseler / değillerse	arı değil miyseler?

Derived terms

• arı duru
• arınmak
• arıtıcı
• arıtım
• arıtmak

 

Further reading

• “arı”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
• Çağbayır, Yaşar (2007) “arı¹, arı²”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 285