bystry
Appearance
See also: bystrý
Old Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *bỳstrъ. First attested in c. 1455.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]bystry (derived adverb bystrze)
- (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Silesia) rapid (of water; flowing fast)
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 31:
- Bistre fluenta
- [Bystre fluenta]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 109:
- Bystry *ripuidus
- [Bystry *ripuidus]
- 1885-2024 [XV p . post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[2], volume III, Wrocław, page 286:
- Bistrymy insanis aquis
- [Bystrymy insanis aquis]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 284:
- Spadł deszcz wieliki, przyszły rzeki bystre
- [Spadł deszcz wieliki, przyszły rzeki bystre]
Derived terms
[edit]Descendants
[edit]References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “bystry”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “bystry”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “bystry”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “bystry”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN
- K. Nitsch, editor (1954), “bystry”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 209
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bystry”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish bystry.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]bystry (comparative bystrzejszy, superlative najbystrzejszy, derived adverb bystro or bystrze)
- smart; bright; shrewd (observant and responding intelligently)
- (of water) rapid (flowing fast)
- observant (able to observe or sense something quickly and see well)
- (of animals) fast and nimble
- (Podhale, Western Kraków) synonym of stromy
- bystry spadek (Podhale) ― steep drop
- bystry pagorecek (Western Kraków) ― steep hillock
- (Sieradz, of e.g. frost) harsh, bitter
- Synonym: ostry
- bystry mróz (Sieradz) ― bitter frost
- (Podhale) synonym of duży
- bystry miasto (Podhale) ― large city
- (Podlachia, about the wood in some specialist's work) synonym of kruchy
- (Podhale) synonym of dzielny
- (Middle Polish) synonym of pochopny
- (Middle Polish) lively; full of vitality; randy
Declension
[edit]Declension of bystry (hard)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | bystry | bystra | bystre | bystrzy | bystre | |
genitive | bystrego | bystrej | bystrego | bystrych | ||
dative | bystremu | bystrej | bystremu | bystrym | ||
accusative | bystrego | bystry | bystrą | bystre | bystrych | bystre |
instrumental | bystrym | bystrą | bystrym | bystrymi | ||
locative | bystrym | bystrej | bystrym | bystrych |
Derived terms
[edit]verb
- bystrzyć impf
Further reading
[edit]- bystry in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- bystry in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bystry”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “BYSTRY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.01.2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bystry”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “bystry”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bystry”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 247
- Jan Karłowicz (1900) “bystry”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 154
- bystry in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Categories:
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish adjectives
- Lesser Poland Old Polish
- Greater Poland Old Polish
- Silesia Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish 2-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/ɘstrɘ
- Rhymes:Polish/ɘstrɘ/2 syllables
- Polish terms with homophones
- Polish lemmas
- Polish adjectives
- Podhale Polish
- Western Kraków Polish
- Polish terms with collocations
- Sieradz Polish
- Podlachia Polish
- Middle Polish
- Polish hard adjectives
- pl:Thinking