diabeł

See also: diabel and diábel

Polish

diabeł

Alternative forms

• dyjabeł, dejabeł, dyjaboł, diacheł (Middle Polish)
• dyabeł (pre-reform orthography (1816))
• djabeł (pre-reform orthography (1936))

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *dwóh₁

Proto-Indo-European *dwísder.

Ancient Greek διά (diá)

Ancient Greek δια- (dia-)

Proto-Indo-European *gʷelH-der.

Ancient Greek βᾰ́λλω (bállō)

Ancient Greek διαβάλλω (diabállō)

Ancient Greek διάβολος (diábolos)bor.

Latin diaboluslbor.

Old Czech diábelbor.

Old Polish dyjabeł

Polish diabeł

Inherited from Old Polish dyjabeł. Doublet of diabolo.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈdja.bɛw/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈdjɒ.bɛɫ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -abɛw
• Syllabification: dia‧beł

Noun

diabeł m animal or m pers (female equivalent diablica, diminutive diabełek, related adjective diabli)

1. (countable, religion, theology) devil (evil creature, the objectification of a hostile and destructive force)

   Synonyms: bies, czart, czort, licho

   Coordinate term: anioł

2. (countable, folklore) devil (fictional image of a man, usually red or orange in skin color; with a set of horns on his head, a pointed goatee, and a long tail, and carrying a pitchfork; that represents evil and portrayed to children in an effort to discourage bad behavior)

   Coordinate term: anioł

3. (countable, colloquial, derogatory) devil (someone unbearable, evil, or dangerous)

   Synonym: czort

4. (countable, colloquial) daredevil (someone very capable, clever, or courageous)
5. (uncountable, obsolete, rare) A card game of chance or gambling.
6. (countable, Middle Polish, religion) foreign, pagan god; idol

Declension

Declension of diabeł

	singular	plural
nominative	diabeł	diabły/diabli
genitive	diabła	diabłów
dative	diabłu	diabłom
accusative	diabła	diabły/diabłów
instrumental	diabłem	diabłami
locative	diable	diabłach
vocative	diable	diabły/diabli

Derived terms

adjectives

• diabelny
• diabelski
• diabła wart
• diaboliczny

 

adverbs

• do diabła i trochę
• tam, gdzie diabeł mówi dobranoc
• w diabły
• za diabła

 

interjections

• do diabła
• jeden diabeł
• niech diabli

 

nouns

• adwokat diabła
• diabelstwo
• diabełek
• diablę
• diablica
• diablik
• sam diabeł
• samego diabła

 

particles

• jak diabli
• jak wszyscy diabli

 

pronouns

• ki diabeł
• na diabła
• po diabła
• po jakiego diabła
• po kiego diabła

 

phrases

• diabeł nakrył ogonem
• diabeł nie śpi
• diabeł siedzi
• diabeł tkwi w szczegółach
• diabli nadali

 

proverbs

• bogatemu diabeł dziecko kołysze
• co nagle, to po diable
• gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy
• gdzie diabeł nie może, tam babę pośle
• modli się pod figurą, a diabła ma za skórą
• nie taki diabeł straszny, jak go malują
• Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek
• ubrał się diabeł w ornat i ogonem na mszę dzwoni
• w starym piecu diabeł pali
• złego diabli nie biorą
• złego diabli nie wezmą

 

verbs

• diabeł ogonem namieszał pf, diabeł ogonem miesza impf
• diabli wzięli pf, diabli biorą impf
• mieć diabła za skórą impf
• posłać do diabła pf, posyłać do diabła impf
• pójść w diabły pf, iść w diabły impf
• zawrzeć pakt z diabłem pf

 

Descendants

• → Kashubian: diôbéł, diabéł, diobéł
• → Slovincian: djôùbel

Further reading

• diabeł in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• diabeł in Polish dictionaries at PWN
• diabeł in PWN's encyclopedia
• diabeł in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “diabeł”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Dorota Adamiec (14.03.2013) “DIABEŁ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dyabeł”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “djabeł”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “djabeł”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 454
• diabeł in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego