kurtarmak
Turkish
Etymology
From Ottoman Turkish قورتارمق (kurtarmak, “to save, rescue, disentangle, set free”), from Proto-Turkic *kurt-gar- (“to rescue”), causative of the unattested stem *kurt-. Cognate to kurtulmak (“to be saved”) passive form of the same root.
Cognate with Old Uyghur [script needed] (qurtɣar-, “to rescue”), Karakhanid [script needed] (qutɣarmāq, “to rescue”), Azerbaijani qurtarmaq (“to rescue”), Bashkir ҡотҡарыу (qotqarıw, “to save”), Chuvash хӑтарма (hăt̬arma, “to save”), Kazakh құтқару (qūtqaru, “to save”), Kyrgyz куткаруу (kutkaruu, “to save, rescue”), Turkmen gutarmak (“to end, finish”), Uyghur قۇتقازماق (qutqazmaq, “to rescue”), Uzbek qutqarmoq.
Verb
kurtarmak (third-person singular simple present kurtarır)
- (transitive) to save, rescue (to help someone or something to survive); to disentangle, set free
- Kardeşimi kurtardılar. ― They rescued my brother/sister.
- (transitive) to relieve, free, to release (someone) from or of a difficulty, unwanted task, responsibility etc.
Declension
Conjugation of kurtarmak (aorist in -V⁴r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | kurtarmak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | kurtaran | ||||||
| perfective | kurtarmış | |||||||
| prospective | kurtaracak | |||||||
| personal participle | non-prospective | kurtardığım | kurtardığın | kurtardığı | kurtardığımız | kurtardığınız | kurtardıkları | |
| prospective | kurtaracağım | kurtaracağın | kurtaracağı | kurtaracağımız | kurtaracağınız | kurtaracakları | ||
| verbal noun | kurtarma | |||||||
| way of doing | kurtarış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | kurtarırım | kurtarırsın | kurtarır | kurtarırız | kurtarırsınız | kurtarırlar |
| imperfective | kurtarıyorum | kurtarıyorsun | kurtarıyor | kurtarıyoruz | kurtarıyorsunuz | kurtarıyorlar | ||
| past | perfective | kurtardım | kurtardın | kurtardı | kurtardık | kurtardınız | kurtardılar | |
| imperfective | kurtarıyordum | kurtarıyordun | kurtarıyordu | kurtarıyorduk | kurtarıyordunuz | kurtarıyorlardı (or kurtarıyordular) | ||
| future | kurtaracağım | kurtaracaksın | kurtaracak | kurtaracağız | kurtaracaksınız | kurtaracaklar | ||
| inferential | perfective | kurtarmışım | kurtarmışsın | kurtarmış | kurtarmışız | kurtarmışsınız | kurtarmışlar | |
| aorist | kurtarırmışım | kurtarırmışsın | kurtarırmış | kurtarırmışız | kurtarırmışsınız | kurtarırlarmış (or kurtarırmışlar) | ||
| imperfective | kurtarıyormuşum | kurtarıyormuşsun | kurtarıyormuş | kurtarıyormuşuz | kurtarıyormuşsunuz | kurtarıyorlarmış | ||
| conditional | simple | kurtarsam | kurtarsan | kurtarsa | kurtarsak | kurtarsanız | kurtarsalar | |
| perfective | kurtarsaydım | kurtarsaydın | kurtarsaydı | kurtarsaydık | kurtarsaydınız | kurtarsaydılar | ||
| optative | kurtarayım | kurtarasın | kurtara | kurtaralım | kurtarasınız | kurtaralar | ||
| progressive | kurtarmaktayım | kurtarmaktasın | kurtarmakta | kurtarmaktayız | kurtarmaktasınız | kurtarmaktalar | ||
| necessitative | kurtarmalıyım | kurtarmalısın | kurtarmalı | kurtarmalıyız | kurtarmalısınız | kurtarmalılar | ||
| imperative | kurtar | kurtarsın | kurtarın | kurtarsınlar | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | kurtarır mıyım? | kurtarır mısın? | kurtarır mı? | kurtarır mıyız? | kurtarır mısınız? | kurtarırlar mı? |
| imperfective | kurtarıyor muyum? | kurtarıyor musun? | kurtarıyor mu? | kurtarıyor muyuz? | kurtarıyor musunuz? | kurtarıyorlar mı? | ||
| past | perfective | kurtardım mı? | kurtardın mı? | kurtardı mı? | kurtardık mı? | kurtardınız mı? | kurtardılar mı? | |
| imperfective | kurtarıyor muydum? | kurtarıyor muydun? | kurtarıyor muydu? | kurtarıyor muyduk? | kurtarıyor muydunuz? | kurtarıyorlar mıydı? | ||
| future | kurtaracak mıyım? | kurtaracak mısın? | kurtaracak mı? | kurtaracak mıyız? | kurtaracak mısınız? | kurtaracaklar mı? | ||
| inferential | perfective | kurtarmış mıyım? | kurtarmış mısın? | kurtarmış mı? | kurtarmış mıyız? | kurtarmış mısınız? | kurtarmışlar mı? | |
| aorist | kurtarır mıymışım? | kurtarır mıymışsın? | kurtarır mıymış? | kurtarır mıymışız? | kurtarır mıymışsınız? | kurtarırlar mıymış? | ||
| imperfective | kurtarıyor muymuşum? | kurtarıyor muymuşsun? | kurtarıyor muymuş? | kurtarıyor muymuşuz? | kurtarıyor muymuşsunuz? | kurtarıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | kurtarsam mı? | kurtarsan mı? | kurtarsa mı? | kurtarsak mı? | kurtarsanız mı? | kurtarsalar mı? | |
| perfective | kurtarsa mıydım? | kurtarsa mıydın? | kurtarsa mıydı? | kurtarsa mıydık? | kurtarsa mıydınız? | kurtarsalar mıydı? | ||
| progressive | kurtarmakta mıyım? | kurtarmakta mısın? | kurtarmakta mı? | kurtarmakta mıyız? | kurtarmakta mısınız? | kurtarmaktalar mı? | ||
| necessitative | kurtarmalı mıyım? | kurtarmalı mısın? | kurtarmalı mı? | kurtarmalı mıyız? | kurtarmalı mısınız? | kurtarmalılar mı? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | kurtarmamak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | kurtarmayan | ||||||
| perfective | kurtarmamış | |||||||
| prospective | kurtarmayacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | kurtarmadığım | kurtarmadığın | kurtarmadığı | kurtarmadığımız | kurtarmadığınız | kurtarmadıkları | |
| prospective | kurtarmayacağım | kurtarmayacağın | kurtarmayacağı | kurtarmayacağımız | kurtarmayacağınız | kurtarmayacakları | ||
| verbal noun | kurtarmama | |||||||
| way of doing | kurtarmayış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | kurtarmam | kurtarmazsın | kurtarmaz | kurtarmayız | kurtarmazsınız | kurtarmazlar |
| imperfective | kurtarmıyorum | kurtarmıyorsun | kurtarmıyor | kurtarmıyoruz | kurtarmıyorsunuz | kurtarmıyorlar | ||
| past | perfective | kurtarmadım | kurtarmadın | kurtarmadı | kurtarmadık | kurtarmadınız | kurtarmadılar | |
| imperfective | kurtarmıyordum | kurtarmıyordun | kurtarmıyordu | kurtarmıyorduk | kurtarmıyordunuz | kurtarmıyorlardı | ||
| future | kurtarmayacağım | kurtarmayacaksın | kurtarmayacak | kurtarmayacağız | kurtarmayacaksınız | kurtarmayacaklar | ||
| inferential | perfective | kurtarmamışım | kurtarmamışsın | kurtarmamış | kurtarmamışız | kurtarmamışsınız | kurtarmamışlar | |
| aorist | kurtarmazmışım | kurtarmazmışsın | kurtarmazmış | kurtarmazmışız | kurtarmazmışsınız | kurtarmazlarmış | ||
| imperfective | kurtarmıyormuşum | kurtarmıyormuşsun | kurtarmıyormuş | kurtarmıyormuşuz | kurtarmıyormuşsunuz | kurtarmıyorlarmış | ||
| conditional | simple | kurtarmasam | kurtarmasan | kurtarmasa | kurtarmasak | kurtarmasanız | kurtarmasalar | |
| perfective | kurtarmasaydım | kurtarmasaydın | kurtarmasaydı | kurtarmasaydık | kurtarmasaydınız | kurtarmasaydılar | ||
| optative | kurtarmayayım | kurtarmayasın | kurtarmaya | kurtarmayalım | kurtarmayasınız | kurtarmayalar | ||
| progressive | kurtarmamaktayım | kurtarmamaktasın | kurtarmamakta | kurtarmamaktayız | kurtarmamaktasınız | kurtarmamaktalar | ||
| necessitative | kurtarmamalıyım | kurtarmamalısın | kurtarmamalı | kurtarmamalıyız | kurtarmamalısınız | kurtarmamalılar | ||
| imperative | kurtarma | kurtarmasın | kurtarmayın | kurtarmasınlar | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | kurtarmaz mıyım? | kurtarmaz mısın? | kurtarmaz mı? | kurtarmaz mıyız? | kurtarmaz mısınız? | kurtarmazlar mı? |
| imperfective | kurtarmıyor muyum? | kurtarmıyor musun? | kurtarmıyor mu? | kurtarmıyor muyuz? | kurtarmıyor musunuz? | kurtarmıyorlar mı? | ||
| past | perfective | kurtarmadım mı? | kurtarmadın mı? | kurtarmadı mı? | kurtarmadık mı? | kurtarmadınız mı? | kurtarmadılar mı? | |
| imperfective | kurtarmıyor muydum? | kurtarmıyor muydun? | kurtarmıyor muydu? | kurtarmıyor muyduk? | kurtarmıyor muydunuz? | kurtarmıyorlar mıydı? | ||
| future | kurtarmayacak mıyım? | kurtarmayacak mısın? | kurtarmayacak mı? | kurtarmayacak mıyız? | kurtarmayacak mısınız? | kurtarmayacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | kurtarmamış mıyım? | kurtarmamış mısın? | kurtarmamış mı? | kurtarmamış mıyız? | kurtarmamış mısınız? | kurtarmamışlar mı? | |
| aorist | kurtarmaz mıymışım? | kurtarmaz mıymışsın? | kurtarmaz mıymış? | kurtarmaz mıymışız? | kurtarmaz mıymışsınız? | kurtarmazlar mıymış? | ||
| imperfective | kurtarmıyor muymuşum? | kurtarmıyor muymuşsun? | kurtarmıyor muymuş? | kurtarmıyor muymuşuz? | kurtarmıyor muymuşsunuz? | kurtarmıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | kurtarmasam mı? | kurtarmasan mı? | kurtarmasa mı? | kurtarmasak mı? | kurtarmasanız mı? | kurtarmasalar mı? | |
| perfective | kurtarmasa mıydım? | kurtarmasa mıydın? | kurtarmasa mıydı? | kurtarmasa mıydık? | kurtarmasa mıydınız? | kurtarmasalar mıydı? | ||
| progressive | kurtarmamakta mıyım? | kurtarmamakta mısın? | kurtarmamakta mı? | kurtarmamakta mıyız? | kurtarmamakta mısınız? | kurtarmamaktalar mı? | ||
| necessitative | kurtarmamalı mıyım? | kurtarmamalı mısın? | kurtarmamalı mı? | kurtarmamalı mıyız? | kurtarmamalı mısınız? | kurtarmamalılar mı? | ||
Related terms
References
- Clauson, Gerard (1972) “kurtğar-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 649