przymowa

See also: przymową

Old Polish

Etymology

Deverbal from przymówić. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝imɔva/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝imɔva/

Noun

przymowa f

1. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   • 1885-2024 [Fifteenth century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[1], volume V, page 27:

     Przymowa affatus

     [Przymowa affatus]

   1. speech
   2. foreword, preface
2. proverb
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 684:

     Mogl myly Cristus rzecz oną przymovą pospolnego luda: Pravda przebya glovą, a dobry vczynek schyyą lamye

     [Mogł miły Krystus rzec onę przymowę pospolnego luda: Prawda przebija głowę a dobry uczynek szyję łamie]

3. intercession
   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 63:

     Zbaw naas, proszymy, panye, od wszech zlosczy... y s przimowø y s proszbø... dzewicze Mariey (et intercedente... virgine... Maria)

     [Zbaw nas, prosimy, Panie, od wszech złości... i z przymową, i z prośbą... dziewice Maryjej (et intercedente... virgine... Maria)]

4. verbal insult
   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XLVII, page 356:

     Przymowa, contumelia

     [Przymowa, contumelia]

Derived terms

noun

• przymówka

 

adjective

• przymowny

 

Related terms

nouns

• przymawianie
• przymówca
• przymówienie

 

verbs

• mówić impf
• przymówić pf, przymawiać impf

 

Descendants

• Polish: przymowa

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przymowa”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish przymowa. By surface analysis, deverbal from przymówić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pʂɘˈmɔ.va/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /pr̝ɨˈmɔ.va/, (17^th–18^th c.) /pʂɨˈmɔ.va/

• Rhymes: -ɔva
• Syllabification: przy‧mo‧wa

Noun

przymowa f (diminutive przymówka, augmentative przymówisko)

1. (obsolete) persuasion, convincing

   Synonym: perswazja

2. (Middle Polish) remark
   1. (Middle Polish) formulation of a curse
   2. (Middle Polish) speech, oration

      Synonym: przemowa

   3. (Middle Polish) request

      Synonym: prośba

Declension

Declension of przymowa

	singular	plural
nominative	przymowa	przymowy
genitive	przymowy	przymów
dative	przymowie	przymowom
accusative	przymowę	przymowy
instrumental	przymową	przymowami
locative	przymowie	przymowach
vocative	przymowo	przymowy

Derived terms

adjective

• przymowny

 

Related terms

nouns

• przymawiacz
• przymówca

 

verbs

• mówić impf
• przymówić pf, przymawiać impf

 

Further reading

• przymowa in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przymowa”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Paweł Kupiszewski (26.11.2020) “PRZYMOWA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przymowa”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przymowa”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przymowa”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 326
• przymowa in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego