konieczny
Jump to navigation
Jump to search
Old Polish[edit]
Alternative forms[edit]
Etymology[edit]
Inherited from Proto-Slavic *konьčьnъ. By surface analysis, koniec + -ny. First attested in the 14th century.
Pronunciation[edit]
Adjective[edit]
konieczny (derived adverb koniecznie)
- end; final (being at the end in space or time)
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIII, page 279:
- W konyeczne godziny uel czaszy in extremis
- [W konieczne godziny uel czasy in extremis]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 49r:
- Extremus der eusserst konyeczny
- [Extremus der eusserst konieczny]
- irrevocable, final
- 1885 [1488–1489], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[2], volume V, page 39:
- Konyeczna *rzyecz, skazanye prawa diffinitiva sentencia
- [Konieczna rzecz, skazanie prawa diffinitiva sentencia]
- entire, whole, complete, total
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[3], page 26:
- Franczek, gdysz mv syą tako dlugo zaplata nye sstala konyeczna, chczal targ wzrzvczycz
- [Franc(z)ek (czy Frąc(z)ek), gdyż mu się tako długo zapłata nie zstała konieczna, chciał targ wzrzucić]
- highest (happening at the highest degree)
- 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)[4], page 232:
- […] koneczna moc vszmerzil gesc
- [ […] konieczną moc uśmierzył jeść]
- (relational) end; aim, goal (of or relating to to an aim or goal)
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 76:
- Dzewky po smyerczy oczcza... obykly są striyowye... gymyenyem opyekanya chowacz na then konyecz, tho gest konyeczny wmysl (in hunc finem), yszby ge ktho tymykole wymowamy... sz dzedzyn *vipchnyly
- [Dziewki po śmierci oćca... obykli są stryjowie... jimieniem opiekania chować na ten koniec, to jest konieczny umysł (in hunc finem), iżby je ktorymikole wymowami... z dziedzin wypchnęli]
Derived terms[edit]
nouns
Related terms[edit]
adjectives
nouns
verbs
- kończyć impf
Descendants[edit]
References[edit]
- Boryś, Wiesław (2005) “konieczny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “konieczny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “konieczny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “konieczny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Brückner, Aleksander (1927) “koniec”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “konieczny, konieczni”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “konieczny”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish[edit]
Etymology[edit]
Inherited from Old Polish konieczny. By surface analysis, koniec + -ny.
Pronunciation[edit]
- IPA(key): /kɔˈɲɛt͡ʂ.nɨ/
- (Middle Polish) IPA(key): /kɔˈɲɛt͡ʂ.nɨ/
Audio (file) - Rhymes: -ɛt͡ʂnɨ
- Syllabification: ko‧niecz‧ny
- Homophone: Konieczny
Adjective[edit]
konieczny (not comparable, derived adverb koniecznie)
- necessary, needed
- Synonyms: niezbędny, potrzebny
- Antonym: niekonieczny
- necessary, unavoidable
- Antonym: niekonieczny
- (obsolete) final, ultimate, last, ending (being at the end in space or time)
- Synonym: końcowy
- Antonym: niekonieczny
- (Middle Polish) final, ultimate, last, ending (decisive; not able to be changed)
- (Middle Polish) primary, basic
- Synonyms: pierwotny, podstawowy
Declension[edit]
Declension of konieczny (hard)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | konieczny | konieczna | konieczne | konieczni | konieczne | |
genitive | koniecznego | koniecznej | koniecznego | koniecznych | ||
dative | koniecznemu | koniecznej | koniecznemu | koniecznym | ||
accusative | koniecznego | konieczny | konieczną | konieczne | koniecznych | konieczne |
instrumental | koniecznym | konieczną | koniecznym | koniecznymi | ||
locative | koniecznym | koniecznej | koniecznym | koniecznych |
Derived terms[edit]
proper nouns
nouns
Trivia[edit]
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), konieczny is one of the most used words in Polish, appearing 24 times in scientific texts, 2 times in news, 27 times in essays, 4 times in fiction, and 5 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 62 times, making it the 1052nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References[edit]
Further reading[edit]
- konieczny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- konieczny in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “konieczny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “konieczny”, in Słownik języka polskiego[5]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “konieczny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[6]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “konieczny”, in Słownik języka polskiego[7] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 441
Categories:
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms suffixed with -ny
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish adjectives
- Old Polish terms with quotations
- Old Polish relational adjectives
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms suffixed with -ny
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɛt͡ʂnɨ
- Rhymes:Polish/ɛt͡ʂnɨ/3 syllables
- Polish terms with homophones
- Polish lemmas
- Polish adjectives
- Polish uncomparable adjectives
- Polish terms with obsolete senses
- Middle Polish
- Polish hard adjectives