սպաս

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Armenian

[edit]

Etymology 1

[edit]

Learned borrowing from Old Armenian սպաս (spas).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

սպաս (spas)

  1. (archaic) service
    ի սպաս դնելi spas dnelto employ, exploit
  2. (archaic) Alternative form of սպասք (spaskʻ)
Declension
[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative սպաս (spas) սպասներ (spasner)
dative սպասի (spasi) սպասների (spasneri)
ablative սպասից (spasicʻ) սպասներից (spasnericʻ)
instrumental սպասով (spasov) սպասներով (spasnerov)
locative սպասում (spasum) սպասներում (spasnerum)
definite forms
nominative սպասը/սպասն (spasə/spasn) սպասները/սպասներն (spasnerə/spasnern)
dative սպասին (spasin) սպասներին (spasnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative սպասս (spass) սպասներս (spasners)
dative սպասիս (spasis) սպասներիս (spasneris)
ablative սպասիցս (spasicʻs) սպասներիցս (spasnericʻs)
instrumental սպասովս (spasovs) սպասներովս (spasnerovs)
locative սպասումս (spasums) սպասներումս (spasnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative սպասդ (spasd) սպասներդ (spasnerd)
dative սպասիդ (spasid) սպասներիդ (spasnerid)
ablative սպասիցդ (spasicʻd) սպասներիցդ (spasnericʻd)
instrumental սպասովդ (spasovd) սպասներովդ (spasnerovd)
locative սպասումդ (spasumd) սպասներումդ (spasnerumd)

Etymology 2

[edit]

From Old Armenian սպաս (spas).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

սպաս (spas)

  1. a soup from buttermilk and matzoon
Declension
[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative սպաս (spas) սպասներ (spasner)
dative սպասի (spasi) սպասների (spasneri)
ablative սպասից (spasicʻ) սպասներից (spasnericʻ)
instrumental սպասով (spasov) սպասներով (spasnerov)
locative սպասում (spasum) սպասներում (spasnerum)
definite forms
nominative սպասը/սպասն (spasə/spasn) սպասները/սպասներն (spasnerə/spasnern)
dative սպասին (spasin) սպասներին (spasnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative սպասս (spass) սպասներս (spasners)
dative սպասիս (spasis) սպասներիս (spasneris)
ablative սպասիցս (spasicʻs) սպասներիցս (spasnericʻs)
instrumental սպասովս (spasovs) սպասներովս (spasnerovs)
locative սպասումս (spasums) սպասներումս (spasnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative սպասդ (spasd) սպասներդ (spasnerd)
dative սպասիդ (spasid) սպասներիդ (spasnerid)
ablative սպասիցդ (spasicʻd) սպասներիցդ (spasnericʻd)
instrumental սպասովդ (spasovd) սպասներովդ (spasnerovd)
locative սպասումդ (spasumd) սպասներումդ (spasnerumd)

Old Armenian

[edit]

Etymology

[edit]

A Middle Iranian borrowing; compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (spʾs /⁠spās⁠/, thanks, gratitude; service), Parthian 𐫀𐫘𐫛𐫀𐫘 (ʾspʾs /⁠aspās⁠/, service). Ultimately from Proto-Indo-European *speḱ- (to look).

Thus, the original meaning of the Iranian word is “to look”, which in Old Armenian survived only in the compound յստակասպաս (ystakaspas, very bright, without obscurity). The sense “to look” developed into “to look after” → “service”, whence սպասեմ (spasem, to serve; to wait, expect). For the sense development compare English wait vs waiter. From the sense “service” the meaning of “dinner utensils” arose (modern Armenian սպասք (spaskʻ)). From this, finally, developed the sense of a “soup” (in modern Armenian սպաս (spas) is a type of a buttermilk soup).

Noun

[edit]

սպաս (spas)

  1. service, office, function, employment
    ի սպաս հայրենեացi spas hayreneacʻin the public service
    սպաս ունել, տանել, հարկանել, ի սպասու կալspas unel, tanel, harkanel, i spasu kalto serve, to take service, to minister
    սպաս ունել կրակիspas unel krakito worship fire
    սպաս տանել կռոցspas tanel kṙocʻto worship idols
    լինել ի սպասու պաշտաման ուրուքlinel i spasu paštaman urukʻto serve, to be in service
    հարկանել, տալ ումեք զյետին սպասharkanel, tal umekʻ zyetin spasto pay the last honours
    սպաս տանել ախտիցspas tanel axticʻto obey the passions
    աստուածական մատուցանել անձին սպասastuacakan matucʻanel anjin spasto be one's own idol
    սպաս առնելspas aṙnelto attend well, to care, to keep, to guard, to watch, to spy, to lie in wait for
    զբաղեալ էր ի բազում սպասուzbałeal ēr i bazum spasuhe was oppressed by a multitude of things, he was very busy
  2. want, requisite
    սպաս արկանել, դնելspas arkanel, dnelto prepare the requisites for the Mass
  3. furniture, ornaments, trimmings, apparel, moveables, luggage, clothes, goods, service of plate, vessels, utensils
    սպասք եկեղեցւոյspaskʻ ekełecʻwoychurch ornaments, decorations, plate, chalice, etc
  4. dinner-service; meats, victuals, repast, dinner, treat, feast (clarification of this definition is needed)
    սպաս առնելspas aṙnelto eat, to dine
    սպաս ուտել/կերակրիլspas utel/kerakrilto regale, to entertain, to give an entertainment
  5. soup
  6. pomp, train, equipage
  7. care, earnestness, solicitude

Declension

[edit]

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Armenian: սպաս (spas), սպասք (spaskʻ)

References

[edit]
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “սպաս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “սպաս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “սպաս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press