अक्षर

See also: अक्षरा and अक्षार

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अक्षर (akṣara).

Pronunciation

• Hyphenation: अ‧क्ष‧र

Noun

अक्षर • (akṣar) m (Urdu spelling اکشر)

1. letter, character (of an alphabet)

   इस शब्द से कुछ अक्षर मिट गये हैं

   is śabd se kuch akṣar miṭ gaye ha͠i

   Some letters have been erased from this word.

2. syllable

   इस शब्द को और अक्षर जोड़ो

   is śabd ko aur akṣar joṛo

   Add more letters/syllables to this word.

Derived terms

• अक्षरक्रम (akṣarakram)
• अक्षरगणित (akṣaragṇit, “algebra”)
• अक्षरमाला (akṣarmālā)
• अक्षरारंभ (akṣarārambh)
• मूलाक्षर (mūlākṣar)
• साक्षर (sākṣar)

 

References

• Bahri, Hardev (1989) “अक्षर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.

---

Old Gujarati

Alternative forms

• अखिर (akhira)

Etymology

Borrowed from Sanskrit अक्षर (akṣara).

Noun

अक्षर • (akṣara) n

1. letter, syllable

---

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• অক্ষৰ (Assamese script)
• ᬅᬓ᭄ᬱᬭ (Balinese script)
• অক্ষর (Bengali script)
• 𑰀𑰎𑰿𑰬𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀓𑁆𑀱𑀭 (Brahmi script)
• အက္ၑရ (Burmese script)
• અક્ષર (Gujarati script)
• ਅਕ੍ਸ਼ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌕𑍍𑌷𑌰 (Grantha script)
• ꦄꦏ꧀ꦰꦫ (Javanese script)
• 𑂃𑂍𑂹𑂭𑂩 (Kaithi script)
• ಅಕ್ಷರ (Kannada script)
• អក្ឞរ (Khmer script)
• ອກ຺ຩຣ (Lao script)
• അക്ഷര (Malayalam script)
• ᠠᡬᢢᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘎𑘿𑘬𑘨 (Modi script)
• ᠠᢉᢔᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦠𑦮𑧠𑧌𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐎𑑂𑐲𑐬 (Newa script)
• ଅକ୍ଷର (Odia script)
• ꢂꢒ꣄ꢰꢬ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆑𑇀𑆰𑆫 (Sharada script)
• 𑖀𑖎𑖿𑖬𑖨 (Siddham script)
• අක්‍ෂර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩜 𑪙𑪀𑩼 (Soyombo script)
• 𑚀𑚊𑚶𑚤 (Takri script)
• அக்ஷர (Tamil script)
• అక్షర (Telugu script)
• อกฺษร (Thai script)
• ཨ་ཀྵ་ར (Tibetan script)
• 𑒁𑒏𑓂𑒭𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨋𑩇𑨯𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology 1

From अ- (a-) +‎ क्षर (kṣara, “perishable”).

Adjective

अक्षर • (akṣara)

1. imperishable
2. unalterable

Declension

Masculine a-stem declension of अक्षर
Nom. sg.	अक्षरः (akṣaraḥ)
Gen. sg.	अक्षरस्य (akṣarasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षरः (akṣaraḥ)	अक्षरौ (akṣarau)	अक्षराः (akṣarāḥ)
Vocative	अक्षर (akṣara)	अक्षरौ (akṣarau)	अक्षराः (akṣarāḥ)
Accusative	अक्षरम् (akṣaram)	अक्षरौ (akṣarau)	अक्षरान् (akṣarān)
Instrumental	अक्षरेन (akṣarena)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरैः (akṣaraiḥ)
Dative	अक्षराय (akṣarāya)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरेभ्यः (akṣarebhyaḥ)
Ablative	अक्षरात् (akṣarāt)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरेभ्यः (akṣarebhyaḥ)
Genitive	अक्षरस्य (akṣarasya)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरानाम् (akṣarānām)
Locative	अक्षरे (akṣare)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरेषु (akṣareṣu)

Feminine ā-stem declension of अक्षर
Nom. sg.	अक्षरा (akṣarā)
Gen. sg.	अक्षरायाः (akṣarāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षरा (akṣarā)	अक्षरे (akṣare)	अक्षराः (akṣarāḥ)
Vocative	अक्षरे (akṣare)	अक्षरे (akṣare)	अक्षराः (akṣarāḥ)
Accusative	अक्षराम् (akṣarām)	अक्षरे (akṣare)	अक्षराः (akṣarāḥ)
Instrumental	अक्षरया (akṣarayā)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षराभिः (akṣarābhiḥ)
Dative	अक्षरायै (akṣarāyai)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षराभ्यः (akṣarābhyaḥ)
Ablative	अक्षरायाः (akṣarāyāḥ)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षराभ्यः (akṣarābhyaḥ)
Genitive	अक्षरायाः (akṣarāyāḥ)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरानाम् (akṣarānām)
Locative	अक्षरायाम् (akṣarāyām)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरासु (akṣarāsu)

Neuter a-stem declension of अक्षर
Nom. sg.	अक्षरम् (akṣaram)
Gen. sg.	अक्षरस्य (akṣarasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षरम् (akṣaram)	अक्षरे (akṣare)	अक्षरानि (akṣarāni)
Vocative	अक्षर (akṣara)	अक्षरे (akṣare)	अक्षरानि (akṣarāni)
Accusative	अक्षरम् (akṣaram)	अक्षरे (akṣare)	अक्षरानि (akṣarāni)
Instrumental	अक्षरेन (akṣarena)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरैः (akṣaraiḥ)
Dative	अक्षराय (akṣarāya)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरेभ्यः (akṣarebhyaḥ)
Ablative	अक्षरात् (akṣarāt)	अक्षराभ्याम् (akṣarābhyām)	अक्षरेभ्यः (akṣarebhyaḥ)
Genitive	अक्षरस्य (akṣarasya)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरानाम् (akṣarānām)
Locative	अक्षरे (akṣare)	अक्षरयोः (akṣarayoḥ)	अक्षरेषु (akṣareṣu)

Noun

अक्षर • (akṣára) stem, n

1. syllable
2. the syllable om
3. letter
4. vowel
5. sound
6. word
7. a name of Brahma
8. water
9. final beatitude, religious austerity, a sacrifice (lexicography)
10. (devil's horsewhip)

Declension

Neuter a-stem declension of अक्षर (akṣára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षरम् akṣáram	अक्षरे akṣáre	अक्षराणि / अक्षरा¹ akṣárāṇi / akṣárā¹
Vocative	अक्षर ákṣara	अक्षरे ákṣare	अक्षराणि / अक्षरा¹ ákṣarāṇi / ákṣarā¹
Accusative	अक्षरम् akṣáram	अक्षरे akṣáre	अक्षराणि / अक्षरा¹ akṣárāṇi / akṣárā¹
Instrumental	अक्षरेण akṣáreṇa	अक्षराभ्याम् akṣárābhyām	अक्षरैः / अक्षरेभिः¹ akṣáraiḥ / akṣárebhiḥ¹
Dative	अक्षराय akṣárāya	अक्षराभ्याम् akṣárābhyām	अक्षरेभ्यः akṣárebhyaḥ
Ablative	अक्षरात् akṣárāt	अक्षराभ्याम् akṣárābhyām	अक्षरेभ्यः akṣárebhyaḥ
Genitive	अक्षरस्य akṣárasya	अक्षरयोः akṣárayoḥ	अक्षराणाम् akṣárāṇām
Locative	अक्षरे akṣáre	अक्षरयोः akṣárayoḥ	अक्षरेषु akṣáreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Assamese: আখৰ (akhor)
• → Badui: ᮃᮊ᮪ᮞᮛ (aksara)
• → Balinese: ᬅᬓ᭄ᬱᬭ (aksara)
• → Bengali: অক্ষর (okkhor)
• → Gujarati: અક્ષર (akṣar)
• → Hindi: अक्षर (akṣar)
• → Indonesian: aksara
• → Javanese: ꦲꦏ꧀ꦰꦫ (akssara)
• → Kannada: ಅಕ್ಷರ (akṣara)
• → Khmer: អក្សរ (ʼaksɑɑ)
• → Malay: aksara
• → Marathi: अक्षर (akṣar)

• → Nepali: अक्षर (akṣar)
• Pali: akkhara (see there for further descendants)
• Punjabi: ਅੱਖਰ (akkhar)
• → Sasak: ᬅᬓ᭄ᬱᬭ (aksara)
• → Sundanese: ᮃᮊ᮪ᮞᮛ (aksara)
• → Telugu: అక్షరము (akṣaramu), అక్షరం (akṣaraṁ)
• → Thai: อักษร (àk-sɔ̌ɔn)
• → Tocharian B: akşār
• → Urdu: اکشر (akṣar)

Etymology 2

From a root क्षर् (kṣar, “to flow, melt, perish”), from which a feminine अक्षरा (akṣarā) appears in the Rigveda with a meaning of "word" or "speech".

Noun

अक्षर • (akṣara) stem, m

1. sword (lexicography)
2. Siva (lexicography)
3. Vishnu (lexicography)

References

• Monier Williams (1899) “अक्षर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 003.