अक्षि

See also: अक्ष

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ᬅᬓ᭄ᬱᬶ (Balinese script)
• অক্ষি (Assamese script)
• অক্ষি (Bengali script)
• 𑰀𑰎𑰿𑰬𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀓𑁆𑀱𑀺 (Brahmi script)
• 𑌅𑌕𑍍𑌷𑌿 (Grantha script)
• અક્ષિ (Gujarati script)
• ਅਕੑਸ਼ਿ (Gurmukhi script)
• ꦄꦏ꧀ꦰꦶ (Javanese script)
• អក្ឞិ (Khmer script)
• ಅಕ್ಷಿ (Kannada script)
• ອກ຺ຩິ (Lao script)
• അക്ഷി (Malayalam script)
• 𑘀𑘎𑘿𑘬𑘱 (Modi script)
• ᠠᢉᢔᢈ (Mongolian script)
• ᠠᡬᢢᡳ (Manchu script)
• အက္ၑိ (Burmese script)
• 𑦠𑦮𑧠𑧌𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐎𑑂𑐲𑐶 (Newa script)
• ଅକ୍ଷି (Oriya script)
• ꢂꢒ꣄ꢰꢶ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆑𑇀𑆰𑆴 (Sharada script)
• 𑖀𑖎𑖿𑖬𑖰 (Siddham script)
• අක්ෂි (Sinhalese script)
• అక్షి (Telugu script)
• อกฺษิ (Thai script)
• ཨ་ཀྵི (Tibetan script)
• 𑒁𑒏𑓂𑒭𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *Hákṣi, from Proto-Indo-Iranian *Hákši, from Proto-Indo-European *h₃ókʷs (“eye”), from *h₃ekʷ-. Cognate with Latin oculus, Ancient Greek ὄσσε (ósse), Old Armenian ակն (akn) and աչք (ačʿkʿ), Old English ēage (whence English eye).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ́k.ʂi/
• (Classical) IPA^(key): /ˈɐk.ʂi/

Noun

अक्षि • (ákṣi) n

1. eye
   • RV 10.79.2a

     गुहा शिरो निहितं रधगक्षी असिन्वन्नत्ति जिह्वयावनानि |
     अत्राण्यस्मै पड्भिः सं भरन्त्युत्तानहस्तानमसाधि विक्षु ||

     guhā śiro nihitaṃ radhagakṣī asinvannatti jihvayāvanāni |
     atrāṇyasmai paḍbhiḥ saṃ bharantyuttānahastānamasādhi vikṣu ||

     His eyes are turned away, his head is hidden: unsated with his tongue he eats the fuel.
     With hands upraised, with reverence in the houses, for him they quickly bring his food together.

2. the number two
3. (in dual form) the sun and moon

Declension

Irregular declension
Nom. sg.	अक्षि (akṣi)
Gen. sg.	अक्ष्णाः (akṣṇāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षि (akṣi)	अक्षी, अक्षिणी, अक्ष्यौ (akṣī, akṣiṇī, akṣyau)	अक्षीणी, अक्षाणि (akṣīṇī, akṣāṇi)
Vocative	अक्षे (akṣe)	अक्षिणी (akṣiṇī)	अक्षीणि (akṣīṇi)
Accusative	अक्षि (akṣi)	अक्षी, अक्षिणी, अक्ष्यौ (akṣī, akṣiṇī, akṣyau)	अक्षीणी, अक्षाणि (akṣīṇī, akṣāṇi)
Instrumental	अक्ष्णा (akṣṇā)	अक्षिभ्याम् (akṣibhyām)	अक्षिभिः (akṣibhiḥ)
Dative	अक्ष्णे (akṣṇe)	अक्षिभ्याम् (akṣibhyām)	अक्षिभ्यः (akṣibhyaḥ)
Ablative	अक्ष्णाः (akṣṇāḥ)	अक्षिभ्याम् (akṣibhyām)	अक्षिभ्यः (akṣibhyaḥ)
Genitive	अक्ष्णाः (akṣṇāḥ)	अक्ष्णोः, अक्ष्योः, अक्षोः (akṣṇoḥ, akṣyoḥ, akṣoḥ)	अक्ष्णाम् (akṣṇām)
Locative	अक्षन्, अक्ष्णि (akṣan, akṣṇi)	अक्ष्णोः (akṣṇoḥ)	अक्षिषु (akṣiṣu)

Descendants

• Dardic:
  • Kalasha: eč
  • Kashmiri: أچھ‎ (ạch)
  • Shina: achi
• Assamese: আখি (akhi)
• Dogri: हाख्खि (hākhkhi)
• Gujarati: આંખ (ā̃kha)
• Hindi: आँख (ā̃kh)
• Nepali: आँखा (ā̃khā)
• Old Bengali: আখি
  • Bengali: আঁখ (ãkh)
• Oriya: ଆଖି (akhi)
• Pali: akkhi
• Punjabi: ਅੱਖ (akkha)
• Romani: jakh
• Sindhi: अखि
• Sinhalese: ඇස (æsa)
• → Telugu: అక్షి (akṣi)
• Urdu: آنکھ‎

References

• Monier Williams (1899), “अक्षि”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0003.