बुद्ध
Hindi
Etymology
2=bʰewdʰPlease see Module:checkparams for help with this warning.
Borrowed from Sanskrit बुद्ध (buddhá). Doublet of बुत (but).
Pronunciation
Noun
बुद्ध • (buddh) m (Urdu spelling بدھ)
- Buddha, the enlightened one.
Derived terms
- बौद्ध धर्म (bauddh dharm)
Marathi
Noun
बुद्ध • (buddha) m
- Buddha, the enlightened one.
Derived terms
- बौद्ध धर्म (bauddha dharma)
Nepali
Proper noun
- Buddha, the enlightened one.
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
Proper noun
बुद्ध m
- Devanagari script form of buddha (“Buddha”)
- 2017 July 19, Vinodh Rajan, Ben Mitchell, Martin Jansche, Sascha Brawer, “Proposal to Encode Lao Characters for Pali (revised)”, in Unicode[1] (PDF), page 2:
- बुद्धं सरणं गच्छामि
- buddhaṃ saraṇaṃ ɡacchāmi
- I go to the Buddha as a refuge.
Noun
बुद्ध m
- Devanagari script form of buddha (“buddha”)
Verb
बुद्ध (buddha)
- Devanagari script form of buddha, past participle of बुज्झति (bujjhati, “to understand”)
Declension
Declension table of "बुद्ध" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | बुद्धो (buddho) | बुद्धा (buddhā) |
| Accusative (second) | बुद्धं (buddhaṃ) | बुद्धे (buddhe) |
| Instrumental (third) | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धेहि (buddhehi) or बुद्धेभि (buddhebhi) |
| Dative (fourth) | बुद्धस्स (buddhassa) or बुद्धाय (buddhāya) or बुद्धत्थं (buddhatthaṃ) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Ablative (fifth) | बुद्धस्मा (buddhasmā) or बुद्धम्हा (buddhamhā) or बुद्धा (buddhā) | बुद्धेहि (buddhehi) or बुद्धेभि (buddhebhi) |
| Genitive (sixth) | बुद्धस्स (buddhassa) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Locative (seventh) | बुद्धस्मिं (buddhasmiṃ) or बुद्धम्हि (buddhamhi) or बुद्धे (buddhe) | बुद्धेसु (buddhesu) |
| Vocative (calling) | बुद्ध (buddha) | बुद्धा (buddhā) |
Declension table of "बुद्धा" (feminine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | बुद्धा (buddhā) | बुद्धायो (buddhāyo) or बुद्धा (buddhā) |
| Accusative (second) | बुद्धं (buddhaṃ) | बुद्धायो (buddhāyo) or बुद्धा (buddhā) |
| Instrumental (third) | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाहि (buddhāhi) or बुद्धाभि (buddhābhi) |
| Dative (fourth) | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Ablative (fifth) | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाहि (buddhāhi) or बुद्धाभि (buddhābhi) |
| Genitive (sixth) | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Locative (seventh) | बुद्धाय (buddhāya) or बुद्धायं (buddhāyaṃ) | बुद्धासु (buddhāsu) |
| Vocative (calling) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धायो (buddhāyo) or बुद्धा (buddhā) |
Declension table of "बुद्ध" (neuter)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | बुद्धं (buddhaṃ) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Accusative (second) | बुद्धं (buddhaṃ) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Instrumental (third) | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धेहि (buddhehi) or बुद्धेभि (buddhebhi) |
| Dative (fourth) | बुद्धस्स (buddhassa) or बुद्धाय (buddhāya) or बुद्धत्थं (buddhatthaṃ) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Ablative (fifth) | बुद्धस्मा (buddhasmā) or बुद्धम्हा (buddhamhā) or बुद्धा (buddhā) | बुद्धेहि (buddhehi) or बुद्धेभि (buddhebhi) |
| Genitive (sixth) | बुद्धस्स (buddhassa) | बुद्धानं (buddhānaṃ) |
| Locative (seventh) | बुद्धस्मिं (buddhasmiṃ) or बुद्धम्हि (buddhamhi) or बुद्धे (buddhe) | बुद्धेसु (buddhesu) |
| Vocative (calling) | बुद्ध (buddha) | बुद्धानि (buddhāni) |
Sanskrit
Etymology
2=bʰewdʰPlease see Module:checkparams for help with this warning.
From Proto-Indo-Aryan *buddʰás, from Proto-Indo-Iranian *bʰudᶻdʰás, from Proto-Indo-European *bʰudʰtós (“awake, aware”). Cognate with Ancient Greek πυστός (pustós), Avestan 𐬠𐬎𐬯𐬙𐬀 (busta). Synchronically analyzable as the past participle of बोधति (bódhati, “wake”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /bud.dʱɐ́/, [bud̚.dʱɐ́]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ˈbud̪.d̪ʱɐ/, [ˈbud̪̚.d̪ʱɐ]
Adjective
बुद्ध • (buddhá) stem
- awake
- enlightened, conscious, intelligent, clever, wise
- Antonym: मूढ (mūḍhá)
Declension
| Masculine a-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धः (buddhaḥ) | ||
| Gen. sg. | बुद्धस्य (buddhasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धः (buddhaḥ) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Vocative | बुद्ध (buddha) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Accusative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धौ (buddhau) | बुद्धान् (buddhān) |
| Instrumental | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धैः (buddhaiḥ) |
| Dative | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धात् (buddhāt) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धस्य (buddhasya) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धेषु (buddheṣu) |
| Feminine ā-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धा (buddhā) | ||
| Gen. sg. | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धा (buddhā) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Vocative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Accusative | बुद्धाम् (buddhām) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धाः (buddhāḥ) |
| Instrumental | बुद्धया (buddhayā) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभिः (buddhābhiḥ) |
| Dative | बुद्धायै (buddhāyai) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभ्यः (buddhābhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धाभ्यः (buddhābhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धायाः (buddhāyāḥ) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धायाम् (buddhāyām) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धासु (buddhāsu) |
| Neuter a-stem declension of बुद्ध | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | बुद्धम् (buddham) | ||
| Gen. sg. | बुद्धस्य (buddhasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Vocative | बुद्ध (buddha) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Accusative | बुद्धम् (buddham) | बुद्धे (buddhe) | बुद्धानि (buddhāni) |
| Instrumental | बुद्धेन (buddhena) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धैः (buddhaiḥ) |
| Dative | बुद्धाय (buddhāya) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Ablative | बुद्धात् (buddhāt) | बुद्धाभ्याम् (buddhābhyām) | बुद्धेभ्यः (buddhebhyaḥ) |
| Genitive | बुद्धस्य (buddhasya) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धानाम् (buddhānām) |
| Locative | बुद्धे (buddhe) | बुद्धयोः (buddhayoḥ) | बुद्धेषु (buddheṣu) |
Noun
बुद्ध • (buddhá) stem, m
- Buddha, the enlightened one
Declension
| Masculine a-stem declension of बुद्ध (buddha) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | बुद्धः buddhaḥ |
बुद्धौ / बुद्धा¹ buddhau / buddhā¹ |
बुद्धाः / बुद्धासः¹ buddhāḥ / buddhāsaḥ¹ |
| Vocative | बुद्ध buddha |
बुद्धौ / बुद्धा¹ buddhau / buddhā¹ |
बुद्धाः / बुद्धासः¹ buddhāḥ / buddhāsaḥ¹ |
| Accusative | बुद्धम् buddham |
बुद्धौ / बुद्धा¹ buddhau / buddhā¹ |
बुद्धान् buddhān |
| Instrumental | बुद्धेन buddhena |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धैः / बुद्धेभिः¹ buddhaiḥ / buddhebhiḥ¹ |
| Dative | बुद्धाय buddhāya |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धेभ्यः buddhebhyaḥ |
| Ablative | बुद्धात् buddhāt |
बुद्धाभ्याम् buddhābhyām |
बुद्धेभ्यः buddhebhyaḥ |
| Genitive | बुद्धस्य buddhasya |
बुद्धयोः buddhayoḥ |
बुद्धानाम् buddhānām |
| Locative | बुद्धे buddhe |
बुद्धयोः buddhayoḥ |
बुद्धेषु buddheṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
Borrowed terms
Terms borrowed from "बुद्ध"
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi doublets
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi masculine nouns
- hi:Buddhism
- Marathi lemmas
- Marathi nouns
- Marathi nouns in Devanagari script
- Marathi masculine nouns
- mr:Buddhism
- ne:Buddhism
- Pali lemmas
- Pali proper nouns
- Pali proper nouns in Devanagari script
- Pali masculine nouns
- Pali terms with quotations
- Pali nouns
- Pali nouns in Devanagari script
- Pali non-lemma forms
- Pali past participles
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit a-stem nouns
- sa:Buddhism