शस्त्र

See also: शास्त्र

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit शस्त्र (śastra).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʃəs.t̪ɾᵊ/, [ʃɐs.t̪ɾᵊ]

Noun

शस्त्र • (śastra) m (Urdu spelling شستر)

1. weapon, sword, dagger; any handheld instrument used for cutting, wounding, or self-defense

   (deprecated template usage)

   तलवार, छुरी, गदा इत्यादि को शस्त्र कहते हैं।

   talvār, churī, gadā ityādi ko śastra kahte ha͠i.

   Swords, knives and clubs are examples of weapons.

   Synonym: हथियार (hathiyār)

Declension

Declension of शस्त्र (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	शस्त्र śastra	शस्त्र śastra
oblique	शस्त्र śastra	शस्त्रों śastrõ
vocative	शस्त्र śastra	शस्त्रो śastro

See also

• अस्त्र (astr)

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “शस्त्र”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

---

Sanskrit

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɕɐs.tɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɕɐs̪.t̪ɾɐ/

Etymology 1

Noun

शस्त्र • (śastrá) stem, n

1. invocation, praise (applied to any hymn recited either audibly or inaudibly, as opposed to स्तोम (stoma), which is sung, but especially the verses recited by the hotṛ and his assistant as an accompaniment to the grahas at the soma libation)
2. reciting, recitation

Declension

Neuter a-stem declension of शस्त्र
Nom. sg.	शस्त्रम् (śastram)
Gen. sg.	शस्त्रस्य (śastrasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	शस्त्रम् (śastram)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Vocative	शस्त्र (śastra)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Accusative	शस्त्रम् (śastram)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Instrumental	शस्त्रेण (śastreṇa)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रैः (śastraiḥ)
Dative	शस्त्राय (śastrāya)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Ablative	शस्त्रात् (śastrāt)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Genitive	शस्त्रस्य (śastrasya)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्राणाम् (śastrāṇām)
Locative	शस्त्रे (śastre)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्रेषु (śastreṣu)

Etymology 2

From Proto-Indo-Iranian *ćastrám, from Proto-Indo-European *ḱos-tróm ~ *ḱos-dʰróm. Compare Latin castrō (“I prune”), Albanian thadër (“adze”).

Noun

शस्त्र • (śastrá) stem, m

1. sword

Declension

Masculine a-stem declension of शस्त्र
Nom. sg.	शस्त्रः (śastraḥ)
Gen. sg.	शस्त्रस्य (śastrasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	शस्त्रः (śastraḥ)	शस्त्रौ (śastrau)	शस्त्राः (śastrāḥ)
Vocative	शस्त्र (śastra)	शस्त्रौ (śastrau)	शस्त्राः (śastrāḥ)
Accusative	शस्त्रम् (śastram)	शस्त्रौ (śastrau)	शस्त्रान् (śastrān)
Instrumental	शस्त्रेण (śastreṇa)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रैः (śastraiḥ)
Dative	शस्त्राय (śastrāya)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Ablative	शस्त्रात् (śastrāt)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Genitive	शस्त्रस्य (śastrasya)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्राणाम् (śastrāṇām)
Locative	शस्त्रे (śastre)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्रेषु (śastreṣu)

Noun

शस्त्र • (śastrá) stem, n

1. an instrument for cutting or wounding, knife, sword, dagger, any weapon (even applied to an arrow Bhat2t2. ; weapons are said to be of four kinds, पाणिमुक्त (pāṇi-mukta), यन्त्रमुक्त (yantra-mukta), मुक्तामुक्त (muktā*mukta), and अमुक्त (amukta))
2. any instrument or tool
3. iron, steel

Declension

Neuter a-stem declension of शस्त्र
Nom. sg.	शस्त्रम् (śastram)
Gen. sg.	शस्त्रस्य (śastrasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	शस्त्रम् (śastram)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Vocative	शस्त्र (śastra)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Accusative	शस्त्रम् (śastram)	शस्त्रे (śastre)	शस्त्राणि (śastrāṇi)
Instrumental	शस्त्रेण (śastreṇa)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रैः (śastraiḥ)
Dative	शस्त्राय (śastrāya)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Ablative	शस्त्रात् (śastrāt)	शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām)	शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ)
Genitive	शस्त्रस्य (śastrasya)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्राणाम् (śastrāṇām)
Locative	शस्त्रे (śastre)	शस्त्रयोः (śastrayoḥ)	शस्त्रेषु (śastreṣu)

References

• Monier Williams (1899) “शस्त्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1044.