dağılmak
Turkish
Etymology
From Old Anatolian Turkish tağıl- (“to be scattered, to spread”), from Old Turkic tarıl- (“to be scattered”), passive form of Old Turkic tar- (“to scatter, spread”), from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Turkic *dar- (“to go apart, scatter, spread”)[1]. The reason of -/r/- to -/ğ/- assimilation is unknown. Compare darmadağın (“something in complete disarray”), see also dağıtmak.
Verb
dağılmak (third-person singular simple present dağılır)
- (intransitive) to scatter, become scattered; to disperse; to dissipate.
- (intransitive) to dissolve, come to an end (for an association)
- (intransitive) to disintegrate, fall to pieces; to spall, spall off, spall away
Conjugation
Conjugation of dağılmak (aorist in -V⁴r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | dağılmak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | dağılan | ||||||
| perfective | dağılmış | |||||||
| prospective | dağılacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | dağıldığım | dağıldığın | dağıldığı | dağıldığımız | dağıldığınız | dağıldıkları | |
| prospective | dağılacağım | dağılacağın | dağılacağı | dağılacağımız | dağılacağınız | dağılacakları | ||
| verbal noun | dağılma | |||||||
| way of doing | dağılış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | dağılırım | dağılırsın | dağılır | dağılırız | dağılırsınız | dağılırlar |
| imperfective | dağılıyorum | dağılıyorsun | dağılıyor | dağılıyoruz | dağılıyorsunuz | dağılıyorlar | ||
| past | perfective | dağıldım | dağıldın | dağıldı | dağıldık | dağıldınız | dağıldılar | |
| imperfective | dağılıyordum | dağılıyordun | dağılıyordu | dağılıyorduk | dağılıyordunuz | dağılıyorlardı (or dağılıyordular) | ||
| future | dağılacağım | dağılacaksın | dağılacak | dağılacağız | dağılacaksınız | dağılacaklar | ||
| inferential | perfective | dağılmışım | dağılmışsın | dağılmış | dağılmışız | dağılmışsınız | dağılmışlar | |
| aorist | dağılırmışım | dağılırmışsın | dağılırmış | dağılırmışız | dağılırmışsınız | dağılırlarmış (or dağılırmışlar) | ||
| imperfective | dağılıyormuşum | dağılıyormuşsun | dağılıyormuş | dağılıyormuşuz | dağılıyormuşsunuz | dağılıyorlarmış | ||
| conditional | simple | dağılsam | dağılsan | dağılsa | dağılsak | dağılsanız | dağılsalar | |
| perfective | dağılsaydım | dağılsaydın | dağılsaydı | dağılsaydık | dağılsaydınız | dağılsaydılar | ||
| optative | dağılayım | dağılasın | dağıla | dağılalım | dağılasınız | dağılalar | ||
| progressive | dağılmaktayım | dağılmaktasın | dağılmakta | dağılmaktayız | dağılmaktasınız | dağılmaktalar | ||
| necessitative | dağılmalıyım | dağılmalısın | dağılmalı | dağılmalıyız | dağılmalısınız | dağılmalılar | ||
| imperative | dağıl | dağılsın | dağılın | dağılsınlar | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | dağılır mıyım? | dağılır mısın? | dağılır mı? | dağılır mıyız? | dağılır mısınız? | dağılırlar mı? |
| imperfective | dağılıyor muyum? | dağılıyor musun? | dağılıyor mu? | dağılıyor muyuz? | dağılıyor musunuz? | dağılıyorlar mı? | ||
| past | perfective | dağıldım mı? | dağıldın mı? | dağıldı mı? | dağıldık mı? | dağıldınız mı? | dağıldılar mı? | |
| imperfective | dağılıyor muydum? | dağılıyor muydun? | dağılıyor muydu? | dağılıyor muyduk? | dağılıyor muydunuz? | dağılıyorlar mıydı? | ||
| future | dağılacak mıyım? | dağılacak mısın? | dağılacak mı? | dağılacak mıyız? | dağılacak mısınız? | dağılacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | dağılmış mıyım? | dağılmış mısın? | dağılmış mı? | dağılmış mıyız? | dağılmış mısınız? | dağılmışlar mı? | |
| aorist | dağılır mıymışım? | dağılır mıymışsın? | dağılır mıymış? | dağılır mıymışız? | dağılır mıymışsınız? | dağılırlar mıymış? | ||
| imperfective | dağılıyor muymuşum? | dağılıyor muymuşsun? | dağılıyor muymuş? | dağılıyor muymuşuz? | dağılıyor muymuşsunuz? | dağılıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | dağılsam mı? | dağılsan mı? | dağılsa mı? | dağılsak mı? | dağılsanız mı? | dağılsalar mı? | |
| perfective | dağılsa mıydım? | dağılsa mıydın? | dağılsa mıydı? | dağılsa mıydık? | dağılsa mıydınız? | dağılsalar mıydı? | ||
| progressive | dağılmakta mıyım? | dağılmakta mısın? | dağılmakta mı? | dağılmakta mıyız? | dağılmakta mısınız? | dağılmaktalar mı? | ||
| necessitative | dağılmalı mıyım? | dağılmalı mısın? | dağılmalı mı? | dağılmalı mıyız? | dağılmalı mısınız? | dağılmalılar mı? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | dağılmamak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | dağılmayan | ||||||
| perfective | dağılmamış | |||||||
| prospective | dağılmayacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | dağılmadığım | dağılmadığın | dağılmadığı | dağılmadığımız | dağılmadığınız | dağılmadıkları | |
| prospective | dağılmayacağım | dağılmayacağın | dağılmayacağı | dağılmayacağımız | dağılmayacağınız | dağılmayacakları | ||
| verbal noun | dağılmama | |||||||
| way of doing | dağılmayış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | dağılmam | dağılmazsın | dağılmaz | dağılmayız | dağılmazsınız | dağılmazlar |
| imperfective | dağılmıyorum | dağılmıyorsun | dağılmıyor | dağılmıyoruz | dağılmıyorsunuz | dağılmıyorlar | ||
| past | perfective | dağılmadım | dağılmadın | dağılmadı | dağılmadık | dağılmadınız | dağılmadılar | |
| imperfective | dağılmıyordum | dağılmıyordun | dağılmıyordu | dağılmıyorduk | dağılmıyordunuz | dağılmıyorlardı | ||
| future | dağılmayacağım | dağılmayacaksın | dağılmayacak | dağılmayacağız | dağılmayacaksınız | dağılmayacaklar | ||
| inferential | perfective | dağılmamışım | dağılmamışsın | dağılmamış | dağılmamışız | dağılmamışsınız | dağılmamışlar | |
| aorist | dağılmazmışım | dağılmazmışsın | dağılmazmış | dağılmazmışız | dağılmazmışsınız | dağılmazlarmış | ||
| imperfective | dağılmıyormuşum | dağılmıyormuşsun | dağılmıyormuş | dağılmıyormuşuz | dağılmıyormuşsunuz | dağılmıyorlarmış | ||
| conditional | simple | dağılmasam | dağılmasan | dağılmasa | dağılmasak | dağılmasanız | dağılmasalar | |
| perfective | dağılmasaydım | dağılmasaydın | dağılmasaydı | dağılmasaydık | dağılmasaydınız | dağılmasaydılar | ||
| optative | dağılmayayım | dağılmayasın | dağılmaya | dağılmayalım | dağılmayasınız | dağılmayalar | ||
| progressive | dağılmamaktayım | dağılmamaktasın | dağılmamakta | dağılmamaktayız | dağılmamaktasınız | dağılmamaktalar | ||
| necessitative | dağılmamalıyım | dağılmamalısın | dağılmamalı | dağılmamalıyız | dağılmamalısınız | dağılmamalılar | ||
| imperative | dağılma | dağılmasın | dağılmayın | dağılmasınlar | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | dağılmaz mıyım? | dağılmaz mısın? | dağılmaz mı? | dağılmaz mıyız? | dağılmaz mısınız? | dağılmazlar mı? |
| imperfective | dağılmıyor muyum? | dağılmıyor musun? | dağılmıyor mu? | dağılmıyor muyuz? | dağılmıyor musunuz? | dağılmıyorlar mı? | ||
| past | perfective | dağılmadım mı? | dağılmadın mı? | dağılmadı mı? | dağılmadık mı? | dağılmadınız mı? | dağılmadılar mı? | |
| imperfective | dağılmıyor muydum? | dağılmıyor muydun? | dağılmıyor muydu? | dağılmıyor muyduk? | dağılmıyor muydunuz? | dağılmıyorlar mıydı? | ||
| future | dağılmayacak mıyım? | dağılmayacak mısın? | dağılmayacak mı? | dağılmayacak mıyız? | dağılmayacak mısınız? | dağılmayacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | dağılmamış mıyım? | dağılmamış mısın? | dağılmamış mı? | dağılmamış mıyız? | dağılmamış mısınız? | dağılmamışlar mı? | |
| aorist | dağılmaz mıymışım? | dağılmaz mıymışsın? | dağılmaz mıymış? | dağılmaz mıymışız? | dağılmaz mıymışsınız? | dağılmazlar mıymış? | ||
| imperfective | dağılmıyor muymuşum? | dağılmıyor muymuşsun? | dağılmıyor muymuş? | dağılmıyor muymuşuz? | dağılmıyor muymuşsunuz? | dağılmıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | dağılmasam mı? | dağılmasan mı? | dağılmasa mı? | dağılmasak mı? | dağılmasanız mı? | dağılmasalar mı? | |
| perfective | dağılmasa mıydım? | dağılmasa mıydın? | dağılmasa mıydı? | dağılmasa mıydık? | dağılmasa mıydınız? | dağılmasalar mıydı? | ||
| progressive | dağılmamakta mıyım? | dağılmamakta mısın? | dağılmamakta mı? | dağılmamakta mıyız? | dağılmamakta mısınız? | dağılmamaktalar mı? | ||
| necessitative | dağılmamalı mıyım? | dağılmamalı mısın? | dağılmamalı mı? | dağılmamalı mıyız? | dağılmamalı mısınız? | dağılmamalılar mı? | ||
Synonyms
Antonyms
Derived terms
Related terms
References
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill: “*tā̀ro”