zakładny

Old Polish

Etymology

From zakład +‎ -ny. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zakɫadnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /zakɫadnɨ/

Adjective

zakładny

1. (relational) foundational; foundation
   • 1930 [Fifteenth century], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 23, 5:

     Trzecya strona (sc. z was) bødze w broni, gesz to slowye zakladna (ad portam, quae appellatur fundamenti)

     [Trzecia strona (sc. z was) będzie u brony, jeż to słowie zakładna (ad portam, quae appellatur fundamenti)]

2. (relational) pledge
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[2], [3], [4]}, page 247:

     Zakladnich pigneratis (super vestimentis pignoratis accubuerunt Am 2, 8)

     [Zakładnych pigneratis (super vestimentis pignoratis accubuerunt Am 2, 8)]

3. (relational) repayable loan granted by a lord to a peasant for management of their household
   • 1921 [1455], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎^[5], page 252:

     Zakladnych pyenyandzy

     [Zakładnych pieniędzy]

4. (relational) first large ice hole for launching a seine
   • 1959 [1435], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1451:

     Jsze pany Febronya... ne vrabyla poltorasta przerabli przeze *dcztir, dww zaclathnu y dwu branynu (leg. braninnu) gwaltowne,... yedno tu, gdzez [j]ey wsdano na wedercow

     [Iże pani Febronia... nie urąbiła połtorasta przerębli przeze [d]cztyr, dwu zakładnu i dwu braninnu gwałtownie,... jedno tu, gdzież [j]ej wzdano na wiederkow]

Related terms

nouns

• zakład
• zakładanie

 

verbs

• kładać impf
• kłaść impf
• zakładać impf
• zakładować impf

 

Descendants

• Polish: zakładny

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “zakładny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zakładny. By surface analysis, zakład +‎ -ny.

Pronunciation

• IPA^(key): /zaˈkwad.nɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /zaˈkɫad.nɨ/
• Rhymes: -adnɨ
• Syllabification: za‧kład‧ny

Adjective

zakładny (not comparable, no derived adverb)

1. (relational, obsolete) Synonym of zakładowy

Declension

Declension of zakładny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	zakładny		zakładna	zakładne	zakładni	zakładne
genitive	zakładnego		zakładnej	zakładnego	zakładnych
dative	zakładnemu		zakładnej	zakładnemu	zakładnym
accusative	zakładnego	zakładny	zakładną	zakładne	zakładnych	zakładne
instrumental	zakładnym		zakładną	zakładnym	zakładnymi
locative	zakładnym		zakładnej	zakładnym	zakładnych

Related terms

adjectives

• zakładkowy
• zakładowy
• zakładzinowy

 

nouns

• zakład
• zakładacz
• zakładca
• zakładczarka
• zakładeczka
• zakładka
• zakładnica
• zakładnictwo
• zakładniczka
• zakładnik
• zakładowca
• zakładzik
• zakładziny

 

verbs

• kładać impf
• kłaść impf
• zakładać impf
• zakłaść pf

 

Further reading

• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zakładny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ZAKŁADNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2016 March 29
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zakładny”, in Słownik języka polskiego‎^[6]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zakładny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[7]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zakładny”, in Słownik języka polskiego‎^[8] (in Polish), volume 8, Warsaw, page 125