zeprzeć

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: zeprzéc

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From ze- +‎ przeć. First attested in 1418.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /zɛpr̝ɛt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /zɛpr̝ɛt͡ɕ/

Verb

[edit]

zeprzeć pf

  1. (law, attested in Masovia) to defeat in court, to obtain a conviction
    • 1950 [1474], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1384, Warsaw:
      Jakom ja... nye oral na Ianovye na rszyszku... na vyenye nyeboszky Anny..., kthore vyano on okupyl s *przyszvolenyen blyszych, nye *szparwh gego pravem
      [Jakom ja... nie orał na Janowie na rżysku... na wienie niebożki Anny..., ktore wiano on okupił z przyzwoleniem bliszych, nie zparw jego prawem]
  2. (reflexive with się, attested in Sieradz-Łęczyca) to clash in battle
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[1], [2], [3], volume XXII, Łęczyca, page 26:
      Congrediens, gl. ad bellum veniens, ad certamen adiunctus sparwschy szą, schodzącz szą
      [Congrediens, gl. ad bellum veniens, ad certamen adiunctus zparwszy się, schodząc się]
  3. (reflexive with się, law, attested in Sieradz-Łęczyca) to have a case with someone in court; to go to court with someone
    • 1897 [1418], Teki Adolfa Pawińskiego[4], volume IV, number 3166, Łęczyca Land:
      Jaco sø thi quatuor marce, quid sø o ne sparli, thi sø vinesoni de Gostinky s ocziszni de paterno
      [Jako są ty quatuor marce, quid się są o nie zparli, ty są wyniesiony de Gostynki s oczyzny de paterno]

Derived terms

[edit]
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: zeprzeć

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zeprzeć, zeprzeć się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology 1

[edit]

Inherited from Old Polish zaprzeć. By surface analysis, za- +‎ przeć. Compare Kashubian zeprzéc.

Pronunciation

[edit]
 

Verb

[edit]

zeprzeć pf (imperfective spierać)

  1. (transitive, Middle Polish) to push off (to remove by pushing)
  2. (reflexive with się, obsolete) to argue, to quarrel, to feud [with o (+ accusative) ‘over/about something’]
Conjugation
[edit]
Conjugation of zeprzeć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive zeprzeć
future tense 1st zeprę zeprzemy
2nd zeprzesz zeprzecie
3rd zeprze zeprą
impersonal zeprze się
past tense 1st sparłem,
-(e)m sparł
sparłam,
-(e)m sparła
sparłom,
-(e)m sparło
sparliśmy,
-(e)śmy sparli
sparłyśmy,
-(e)śmy sparły
2nd sparłeś,
-(e)ś sparł
sparłaś,
-(e)ś sparła
sparłoś,
-(e)ś sparło
sparliście,
-(e)ście sparli
sparłyście,
-(e)ście sparły
3rd sparł sparła sparło sparli sparły
impersonal sparto
conditional 1st sparłbym,
bym sparł
sparłabym,
bym sparła
sparłobym,
bym sparło
sparlibyśmy,
byśmy sparli
sparłybyśmy,
byśmy sparły
2nd sparłbyś,
byś sparł
sparłabyś,
byś sparła
sparłobyś,
byś sparło
sparlibyście,
byście sparli
sparłybyście,
byście sparły
3rd sparłby,
by sparł
sparłaby,
by sparła
sparłoby,
by sparło
sparliby,
by sparli
sparłyby,
by sparły
impersonal sparto by
imperative 1st niech zeprę zeprzyjmy
2nd zeprzyj zeprzyjcie
3rd niech zeprze niech zeprą
passive adjectival participle sparty sparta sparte sparci sparte
anterior adverbial participle sparłszy
verbal noun sparcie

Etymology 2

[edit]

From ze- +‎ przeć.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

zeprzeć pf

  1. (transitive) to partially rot due to dampness
Conjugation
[edit]
Conjugation of zeprzeć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive zeprzeć
future tense 1st zeprę zeprzemy
2nd zeprzesz zeprzecie
3rd zeprze zeprą
impersonal zeprze się
past tense 1st zeparłem,
-(e)m zeparł
zeparłam,
-(e)m zeparła
zeparłom,
-(e)m zeparło
zeparliśmy,
-(e)śmy zeparli
zeparłyśmy,
-(e)śmy zeparły
2nd zeparłeś,
-(e)ś zeparł
zeparłaś,
-(e)ś zeparła
zeparłoś,
-(e)ś zeparło
zeparliście,
-(e)ście zeparli
zeparłyście,
-(e)ście zeparły
3rd zeparł zeparła zeparło zeparli zeparły
impersonal zeparto
conditional 1st zeparłbym,
bym zeparł
zeparłabym,
bym zeparła
zeparłobym,
bym zeparło
zeparlibyśmy,
byśmy zeparli
zeparłybyśmy,
byśmy zeparły
2nd zeparłbyś,
byś zeparł
zeparłabyś,
byś zeparła
zeparłobyś,
byś zeparło
zeparlibyście,
byście zeparli
zeparłybyście,
byście zeparły
3rd zeparłby,
by zeparł
zeparłaby,
by zeparła
zeparłoby,
by zeparło
zeparliby,
by zeparli
zeparłyby,
by zeparły
impersonal zeparto by
imperative 1st niech zeprę zeprzyjmy
2nd zeprzyj zeprzyjcie
3rd niech zeprze niech zeprą
passive adjectival participle zeparty zeparta zeparte zeparci zeparte
anterior adverbial participle zeparłszy
verbal noun zeparcie

Further reading

[edit]
  • zeprzeć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zeprzeć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zeprzeć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Wiesław Morawski (26.01.2023) “ZEPRZEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zeprzeć”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “zeprzeć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zeprzeć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 238
  • zeprzeć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • zeprzeć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego