ठेलना

Hindi

Etymology

Inherited from Ashokan Prakrit *𑀞𑁂𑀮𑁆 (*ṭhel). Cognate with Bengali ঠেলা (ṭhela), Nepali ठेल्नु (ṭhelnu), Gujarati ઠેલવું (ṭhelvũ).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʈʰeːl.nɑː/, [ʈʰeːl.näː]

Verb

ठेलना • (ṭhelnā) (transitive, Urdu spelling ٹھیلنا)

1. to push, shove

   Synonym: ढकेलना (ḍhakelnā)

Conjugation

Impersonal forms of ठेलना

Undeclined
Stem		ठेल ṭhel
Infinitive		ठेलना ṭhelnā
Oblique Infinitive		ठेलने ṭhelne
Conjunctive		ठेलकर, ठेलके ṭhelkar, ṭhelke
Progressive		ठेलते-ठेलते ṭhelte-ṭhelte
Participles
		dir m s	m p obl m s	f s	f p
Infinitive		ठेलना ṭhelnā	ठेलने ṭhelne	ठेलनी ṭhelnī	ठेलनीं ṭhelnī̃
Habitual		ठेलता ṭheltā	ठेलते ṭhelte	ठेलती ṭheltī	ठेलतीं ṭheltī̃
Perfective		ठेला ṭhelā	ठेले ṭhele	ठेली ṭhelī	ठेलीं ṭhelī̃
Prospective Agentive		ठेलनेवाला ṭhelnevālā	ठेलनेवाले ṭhelnevāle	ठेलनेवाली ṭhelnevālī	ठेलनेवालीं ṭhelnevālī̃
Adjectival	Perfective	ठेला हुआ ṭhelā huā	ठेले हुए ṭhele hue	ठेली हुई ṭhelī huī	ठेली हुईं ṭhelī huī̃
	Habitual	ठेलता हुआ ṭheltā huā	ठेलते हुए ṭhelte hue	ठेलती हुई ṭheltī huī	ठेलती हुईं ṭheltī huī̃

Personal forms of ठेलना

Non-Aspectual
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PERF	m	ठेला ṭhelā			ठेले ṭhele
		f	ठेली ṭhelī				ठेलीं ṭhelī̃
	FUT	m	ठेलूँगा ṭhelūṅgā	ठेलेगा ṭhelegā		ठेलोगे ṭheloge	ठेलेंगे ṭheleṅge
		f	ठेलूँगी ṭhelūṅgī	ठेलेगी ṭhelegī		ठेलोगी ṭhelogī	ठेलेंगी ṭheleṅgī
Subjunctive	FUT	m f	ठेलूँ ṭhelū̃	ठेले ṭhele		ठेलो ṭhelo	ठेलें ṭhelẽ
Contrafactual	PST	m	ठेलता ṭheltā			ठेलते ṭhelte
		f	ठेलती ṭheltī				ठेलतीं ṭheltī̃
Imperative	PRS	m f		ठेल ṭhel		ठेलो ṭhelo		ठेलिये1 ṭheliye1
	FUT	m f		ठेलियो ṭheliyo		ठेलना ṭhelnā		ठेलियेगा1 ṭheliyegā1
Habitual Aspect
Indicative	PRS	m	ठेलता हूँ ṭheltā hū̃	ठेलता है ṭheltā hai		ठेलते हो ṭhelte ho	ठेलते हैं ṭhelte ha͠i
		f	ठेलती हूँ ṭheltī hū̃	ठेलती है ṭheltī hai		ठेलती हो ṭheltī ho	ठेलती हैं ṭheltī ha͠i
	PST	m	ठेलता था ṭheltā thā			ठेलते थे ṭhelte the
		f	ठेलती थी ṭheltī thī				ठेलती थीं ṭheltī thī̃
Presumptive	PRS PST	m	ठेलता हूँगा ṭheltā hūṅgā	ठेलता होगा ṭheltā hogā		ठेलते होगे ṭhelte hoge	ठेलते होंगे ṭhelte hoṅge
		f	ठेलती हूँगी ṭheltī hūṅgī	ठेलती होगी ṭheltī hogī		ठेलती होगी ṭheltī hogī	ठेलती होंगी ṭheltī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	ठेलता हूँ ṭheltā hū̃	ठेलता हो ṭheltā ho		ठेलते हो ṭhelte ho	ठेलते हों ṭhelte hõ
		f	ठेलती हूँ ṭheltī hū̃	ठेलती हो ṭheltī ho		ठेलती हो ṭheltī ho	ठेलती हों ṭheltī hõ
Contrafactual	PST	m	ठेलता होता ṭheltā hotā			ठेलते होते ṭhelte hote
		f	ठेलती होती ṭheltī hotī				ठेलती होतीं ṭheltī hotī̃
Perfective Aspect
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PRS	m	ठेला हूँ ṭhelā hū̃	ठेला है ṭhelā hai		ठेले हो ṭhele ho	ठेले हैं ṭhele ha͠i
		f	ठेली हूँ ṭhelī hū̃	ठेली है ṭhelī hai		ठेली हो ṭhelī ho	ठेली हैं ṭhelī ha͠i
	PST	m	ठेला था ṭhelā thā			ठेले थे ṭhele the
		f	ठेली थी ṭhelī thī				ठेली थीं ṭhelī thī̃
	FUT	m	ठेला हूँगा ṭhelā hūṅgā	ठेला होगा ṭhelā hogā		ठेले होगे ṭhele hoge	ठेले होंगे ṭhele hoṅge
		f	ठेली हूँगी ṭhelī hūṅgī	ठेली होगी ṭhelī hogī		ठेली होगी ṭhelī hogī	ठेली होंगी ṭhelī hoṅgī
Presumptive	PRS PST	m	ठेला हूँगा ṭhelā hūṅgā	ठेला होगा ṭhelā hogā		ठेले होगे ṭhele hoge	ठेले होंगे ṭhele hoṅge
		f	ठेली हूँगी ṭhelī hūṅgī	ठेली होगी ṭhelī hogī		ठेली होगी ṭhelī hogī	ठेली होंगी ṭhelī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	ठेला हूँ ṭhelā hū̃	ठेला हो ṭhelā ho		ठेले हो ṭhele ho	ठेले हों ṭhele hõ
		f	ठेली हूँ ṭhelī hū̃	ठेली हो ṭhelī ho		ठेली हो ṭhelī ho	ठेली हों ṭhelī hõ
	FUT	m	ठेला होऊँ ṭhelā hoū̃	ठेला होए ṭhelā hoe		ठेले होओ ṭhele hoo	ठेले होएँ ṭhele hoẽ
		f	ठेली होऊँ ṭhelī hoū̃	ठेली होए ṭhelī hoe		ठेली होओ ṭhelī hoo	ठेली होएँ ṭhelī hoẽ
Contrafactual	PST	m	ठेला होता ṭhelā hotā			ठेले होते ṭhele hote
		f	ठेली होती ṭhelī hotī				ठेली होतीं ṭhelī hotī̃
Progressive Aspect
Indicative	PRS	m	ठेल रहा हूँ ṭhel rahā hū̃	ठेल रहा है ṭhel rahā hai		ठेल रहे हो ṭhel rahe ho	ठेल रहे हैं ṭhel rahe ha͠i
		f	ठेल रही हूँ ṭhel rahī hū̃	ठेल रही है ṭhel rahī hai		ठेल रही हो ṭhel rahī ho	ठेल रही हैं ṭhel rahī ha͠i
	PST	m	ठेल रहा था ṭhel rahā thā			ठेल रहे थे ṭhel rahe the
		f	ठेल रही थी ṭhel rahī thī				ठेल रही थीं ṭhel rahī thī̃
	FUT	m	ठेल रहा हूँगा ṭhel rahā hūṅgā	ठेल रहा होगा ṭhel rahā hogā		ठेल रहे होगे ṭhel rahe hoge	ठेल रहे होंगे ṭhel rahe hoṅge
		f	ठेल रही हूँगी ṭhel rahī hūṅgī	ठेल रही होगी ṭhel rahī hogī		ठेल रही होगी ṭhel rahī hogī	ठेल रही होंगी ṭhel rahī hoṅgī
Presumptive	PRS PST FUT	m	ठेल रहा हूँगा ṭhel rahā hūṅgā	ठेल रहा होगा ṭhel rahā hogā		ठेल रहे होगे ṭhel rahe hoge	ठेल रहे होंगे ṭhel rahe hoṅge
		f	ठेल रही हूँगी ṭhel rahī hūṅgī	ठेल रही होगी ṭhel rahī hogī		ठेल रही होगी ṭhel rahī hogī	ठेल रही होंगी ṭhel rahī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	ठेल रहा हूँ ṭhel rahā hū̃	ठेल रहा हो ṭhel rahā ho		ठेल रहे हो ṭhel rahe ho	ठेल रहे हों ṭhel rahe hõ
		f	ठेल रही हूँ ṭhel rahī hū̃	ठेल रही हो ṭhel rahī ho		ठेल रही हो ṭhel rahī ho	ठेल रही हों ṭhel rahī hõ
	FUT	m	ठेल रहा होऊँ ṭhel rahā hoū̃	ठेल रहा होए ṭhel rahā hoe		ठेल रहे होओ ṭhel rahe hoo	ठेल रहे होएँ ṭhel rahe hoẽ
		f	ठेल रही होऊँ ṭhel rahī hoū̃	ठेल रही होए ṭhel rahī hoe		ठेल रही होओ ṭhel rahī hoo	ठेल रही होएँ ṭhel rahī hoẽ
Contrafactual	PST	m	ठेल रहा होता ṭhel rahā hotā			ठेल रहे होते ṭhel rahe hote
		f	ठेल रही होती ṭhel rahī hotī				ठेल रही होतीं ṭhel rahī hotī̃
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
			Singular			Plural

¹The forms ठेलिये (ṭheliye) and ठेलियेगा (ṭheliyegā) can also be spelled without the y: ठेलिए (ṭhelie) and ठेलिएगा (ṭheliegā).

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “ठेलना”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “*ṭhēḍḍ”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press