acus

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: aĉus and -acus

Latin[edit]

Pronunciation[edit]

Etymology 1[edit]

From Proto-Italic *akus, from Proto-Indo-European *h₂eḱus, from the root *h₂eḱ- (sharp). Related to acuō (sharpen, whet) and aciēs (edge).[1]

Noun[edit]

acus f (genitive acūs); fourth declension

  1. a needle, a pin
  2. bodkin
  3. Alternative form of acus (bran)
    • 4 CEc. 70 CE, Columella, De re rustica 2.14:
      nam sēmina excussa in āreā jacēbunt, superque eā paulātim eōdem modō reliquī fasciculī excutientur, ac dūrissimae quidem acūs rejectae sēparataeque erunt ā cūdentibus, minūtae vērō, quae dē siliquīs cum fabā resēderint, aliter sēcernentur.
Declension[edit]

Fourth-declension noun.

Case Singular Plural
Nominative acus acūs
Genitive acūs acuum
Dative acuī acibus
Accusative acum acūs
Ablative acū acibus
Vocative acus acūs
Derived terms[edit]
Descendants[edit]
  • Aromanian: ac
  • Dalmatian: juac
  • Istriot: ago
  • Italian: ago
  • Neapolitan: aco
  • Northern-Italo Romance:
    • Romagnol: êg m
  • Romanian: ac
  • Sardinian: àcu

Etymology 2[edit]

From Proto-Italic *akos, from Proto-Indo-European *h₂éḱos (tip, bristle; ear/blade of grain, awn, chaff), from the root *h₂eḱ- (sharp). Cognates include agna (ear) and Proto-Germanic *ahaz (ear), Proto-Germanic *aganō, *ahanō (chaff) (> English awn), Ancient Greek ἄχυρον (ákhuron) (> Greek άχυρο (áchyro, hay)), and Tocharian B āke (tip, peak, end).[1]

Noun[edit]

acus n (genitive aceris); third declension

  1. bran, awn, chaff
    Synonym: āplūda
    • 234 BCE – 149 BCE, Cato the Elder, De agri cultura 54.2:
      sī fēnum non erit, frondem īligneam et hederāceam datō. paleās trīticeās et hordeāceās, acus fabāginum, viciam, vel dē lupīnō, item dē cēterīs frūgibus omnia condito.
    • 116 BCE – 27 BCE, Marcus Terentius Varro, Res rusticae 1.52:
      īs trītīs oportet ē terrā subjectārī vallīs aut ventilābrīs, cum ventus spīrat lēnis. ita fit ut quod levissimum est in eō atque appellātur acus <ac palea> ēvannātur forās extrā āream ac frūmentum, quod est ponderōsum, pūrum veniat ad corbem.
    • 116 BCE – 27 BCE, Marcus Terentius Varro, Res rusticae 1.57:
      parietēs et solum opere tēctōriō marmorātō lōrīcandī; sī minus, ex argillā mixtā acere ē frūmentō et amurcā, quod mūrem et vermem nōn patitur esse et grāna facit solidiōra ac firmiōra.
    • 116 BCE – 27 BCE, Marcus Terentius Varro, Res rusticae 3.9.8:
      in cubīlibus, cum parturient, acus substernendum.
Declension[edit]

Third-declension noun (neuter, imparisyllabic non-i-stem).

Case Singular Plural
Nominative acus acera
Genitive aceris acerum
Dative acerī aceribus
Accusative acus acera
Ablative acere aceribus
Vocative acus acera
Derived terms[edit]

References[edit]

  1. 1.0 1.1 Wodtko, Dagmar S., Irslinger, Britta, Schneider, Carolin (2008) “*h₂ek̂-”, in Nomina im indogermanischen Lexikon [Nouns in the Indo-European Lexicon] (in German), Heidelberg: Universitätsverlag Winter, pages 287–300
  • Ernout, Alfred, Meillet, Antoine (1985) “acus”, in Dictionnaire étymologique de la langue latine: histoire des mots[1] (in French), 4th edition, with additions and corrections of Jacques André, Paris: Klincksieck, published 2001, page 7
  • acus”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
  • acus”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
  • acus in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
  • acus in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette.
  • Carl Meißner, Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book[2], London: Macmillan and Co.
    • you have hit the nail on the head: rem acu tetigisti
  • acus”, in Harry Thurston Peck, editor (1898), Harper's Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
  • acus”, in William Smith et al., editor (1890), A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London: William Wayte. G. E. Marindin