kość

See also: kòsc, kósć, and kôsc

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *kostь.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /kɔɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /kɔɕt͡ɕ/

Noun

kość f

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) bone
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 18:

     Zliczili sø wszistky coscy moie (omnia ossa mea)

     [Zliczyli są wszystki kości moje (omnia ossa mea)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 36v:

     Curvatura staw w kosczyąch vel baculus pastoralis

     [Kurwatura staw w kościach vel baculus pastoralis]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 71r:

     Iunctura staw w kosczy

     [Iunctura staw w kości]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 81r:

     Medulla marck in dem beyn mosg w kosczy

     [Medulla marck in dem beyn mózg w kości]

Derived terms

nouns

• chrzybtowa kość
• kość rybia
• wsłonowa kość

 

Descendants

• Masurian: koszcz
• Polish: kość
• Silesian: kość

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “kość”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “kość”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish kość.

Pronunciation

• IPA^(key): /kɔɕt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈkɔɕt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔɕt͡ɕ
• Syllabification: kość

Noun

kość f (diminutive kostka, augmentative kościsko, related adjective kostny)

1. bone (composite material consisting largely of calcium phosphate and collagen and making up the skeleton of most vertebrates)

   Synonym: gnat

2. (chiefly in the plural) die (isohedral polyhedron, usually a cube, with numbers or symbols on each side and thrown in games of chance)
3. (colloquial, computing, electronics) chip, microchip, computer chip, integrated circuit (small electronic device made up of multiple interconnected electronic components such as transistors, resistors, and capacitors)

   Synonyms: chip, (colloquial) kostka, (colloquial) scalak, układ scalony

4. (in the plural) remains, corpse (what is left after a person (or any organism) dies)

   Synonyms: szczątki, zwłoki

5. dice (gaming with one or more dice)
6. (obsolete) fishbone

   Synonym: ość

7. (obsolete) cuttlebone
8. (obsolete, in the plural) fingers; hands;

Declension

Declension of kość

	singular	plural
nominative	kość	kości
genitive	kości	kości
dative	kości	kościom
accusative	kość	kości
instrumental	kością	kośćmi/kościami
locative	kości	kościach
vocative	kości	kości

Derived terms

adjectives

• do szpiku kości
• przy kości
• z kościami
• z krwi i kości

 

adverbs

 

idioms

 

interjections

 

nouns

• jagodzianka na kościach
• kość niezgody
• kość skokowa
• kość słoniowa
• krew z krwi, kość z kości
• skóra i kości
• wieża z kości słoniowej

 

particles

 

phrases

• kości zostały rzucone

 

prepositions

 

proverbs

 

verbs

• czuć w kościach impf
• dać w kość pf, dawać w kość impf
• dostać w kość pf, dostawać w kość impf
• gapić się jak sroka w kość impf
• ogrzać kości pf, grzać kości impf
• porachować kości pf
• rozejść się po kościach pf, rozchodzić się po kościach impf
• rozprostować kości pf, rozprostowywać kości impf
• stanąć kością w gardle pf, stawać kością w gardle impf, stać kością w gardle impf
• złożyć swe kości pf, składać swe kości impf
• zmarznąć na kość pf, marznąć na kość impf

 

Related terms

adjectives

• bezkostny
• kostny
• kościany
• kościsty

 

nouns

• kostka
• kostniwo
• kostucha
• kościec
• kościej
• kościotrup
• kościozrost
• kość niezgody
• kość niezgody
• kość słoniowa
• okostna

 

verbs

• kostnieć
• skostnieć

 

verbs

• dać w kość pf, dawać w kość impf
• złożyć swe kości pf, składać swe kości impf

 

Further reading

• kość in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kości in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kość in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kość”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KOŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.08.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kość”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “kość”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kość”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 500

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish kość.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔɕt͡ɕ/
• Rhymes: -ɔɕt͡ɕ
• Syllabification: kość

Noun

kość f

1. bone

   Synonym: (colloquial) gnŏt

Declension

Declension of kość

	singular	plural
nominative	kość	kości
genitive	kości	kości
dative	kości	kościōm
accusative	kość	kości
instrumental	kościōm	kościami/kościōma
locative	kości	kościach
vocative	kości	kości

Further reading

• kość in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “kość”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 89
• Aleksandra Wencel (2023) “kojść”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 324