Jump to content

lać

From Wiktionary, the free dictionary
See also: Appendix:Variations of "lac"

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *lьjati. First attested in 1423.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /lʲaːt͡ɕʲ/
  • IPA(key): (15th CE) /lʲɒt͡ɕʲ/

Verb

[edit]

lać impf

  1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Masovia) to pour
    1. (reflexive with się) to pour; to be poured; to flow
      • 1874-1891 [c. 1440], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[5], [6], [7], volume XXV, page 220:
        Swøta cry, racz zawytacz, gez s tego czala dalas sø [sø] lacz
        [Święta kry, racz zawitać, jeż z tego ciała dałaś się lać]
      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[8], page 769:
        Vnątrze lalo szye v thy vsta yego, ktoremy byl boga czaloval
        [Wnętrze lało sie w ty usta jego, ktoremi był Boga całował]
  2. (attested in Lesser Poland, hapax legomenon, of liquid) to flow
    • 1901 [1423], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, Radom, Sandomierz, Opoczno, page 301:
      Yze staw Stanislaow, czso lege, tho lege na Stanislaowo, gemus th[o] daley, nisly od pyanczynacz lath, gest w dzersen[iu]
      [Iże staw *Stanislaow, czso leje, to leje na *Stanislaowo, jemuż t[o] dalej, niżli od pięcinac[ie] lat, jest w dzierżen[iu]]
  3. (transitive, metallurgy) to cast (to make certain objects from wax or metal using molds)
    • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 133r:
      Lebeffusor ollefuso[r] idem vlg. ktori zwony lege
      [Lebeffusor ollefuso[r] idem vlg. ktory zwony leje]
    • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[9], [10], [11], volume XXIII, page 270:
      Lan[y]e swyecze tede
      [Lane świece tede]

Derived terms

[edit]
verbs
[edit]
nouns

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005), “lać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017), “lać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000), “lać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Sławski, Franciszek (1958-1965), “lać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • S. Urbańczyk, editor (1963), “lać (się)”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 4, Wrocław, Warsaw, Kraków: Polish Academy of Sciences, page 1
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “lać (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “lać”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “lać się”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “lać”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *lьjati.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; “lać”:(file)
  • Audio 2; “lać się”:(file)
  • Rhymes: -at͡ɕ
  • Syllabification: lać

Verb

[edit]

lać impf

  1. (transitive) to pour (to cause a liquid to flow from one place to another)
    Budowniczy lali beton na fundamenty, gdy zdarzył się wypadek.
    Builders were pouring concrete for the foundations when the accident happened.
    1. (transitive, Middle Polish) synonym of oblewać
    2. (transitive, Middle Polish) synonym of rozlewać
    3. (transitive, Middle Polish) to pour (to get drunk; to give someone drinks)
    4. (transitive, Middle Polish) synonym of wylewać (“to pour out, to let out of oneself”)
    5. (intransitive, Middle Polish) synonym of przelewać się (“to overflow, to be overflowing”)
  2. (intransitive, of rain) to pour (to precipitate, fall intensely)
    Synonym: lunąć
    Nie wychodź na dwór, od rana leje.
    Don't go outside, it's been pouring down since morning.
  3. (intransitive, vulgar) to piss, to take a leak (to urinate)
    Synonyms: see Thesaurus:oddawać mocz
    To nie Wersal, lej pod jakieś drzewko. ― This ain't Versailles, piss under some tree.
  4. (transitive, colloquial or dialectal, Near Masovian, Far Masovian, Przasnysz, Eastern Kraków, Raba, Gdów, Bochnia) to wallop (to beat, to strike hard causing pain) [with instrumental ‘with what’; or with w (+ accusative) ‘what body part’; or with po (+ locative) ‘about what body part’]
    Synonyms: see Thesaurus:bić
    Czego mnie lejesz, to był tylko żart! ― Why are you thumping me, it was just a joke!
    1. (transitive, Middle Polish) to kill, to murder; to hurt
  5. (transitive) to wallop (to win against in a war or sports event)
    Synonym: zwyciężać
  6. (transitive, metallurgy) to cast (to obtain a specific shape by pouring liquid metal into a mold for it to solidify)
    Synonym: odlewać
  7. (intransitive, colloquial, somewhat vulgar) to piss on (to consider a thing, phenomenon or person that must be taken into account as of little importance, without caring about it at all) [with na (+ accusative) ‘on whom/what’]
    Synonyms: czniać, olewać, zlewać
    Leję na to. ― I don't care about this.
  8. (intransitive or reflexive with się, youth slant, colloquial) to laugh [with z (+ genitive) ‘at whom/what’]
    Synonym: śmiać się
  9. (transitive, Suwałki, Augustów Governorate) to lay a wind egg (to lay an egg without a shell (burchla))
    Hypernym: znosić
    Kokosz burchle leje. ― The hen is laying wind eggs.
  10. (transitive, obsolete) to pour; to blurt; to blather (to write or say quickly, with a flourish)
  11. (reflexive with się, of liquid substances) to pour; to stream (to flow from somewhere in large quantities)
    Brudna woda lała się do piwnicy. ― Dirty water poured into the cellar.
    1. (intransitive, Central Greater Poland, Dolsk, Żywiec, Rabka-Zdrój, of liquid substances) to pour; to stream (to flow from somewhere in large quantities)
      Idzie woda a nie leje. (Central Greater Poland, Dolsk)
      The water is coming but not pouring.
      Z góry woda leje. (Żywiec, Rabka-Zdrój) ― The water is pouring from the mountain.
    2. (reflexive with się, Middle Polish) synonym of rozlewać się
    3. (reflexive with się, Middle Polish) synonym of wlewać się
  12. (reflexive with się) to douse each other (to pour some liquid substance onto each other) [with instrumental ‘with what’]
    Synonym: oblewać się
  13. (reflexive with się, colloquial) to wallop each other (to beat one another) [with po (+ locative) ‘about what body part’]
    Synonyms: bić się, łoić się, naparzać się, napierdalać się, okładać się, prać się, tłuc się
  14. (reflexive with się, of emotions, heat, etc.) to pour; to stream (to affect too strongly) [with z (+ genitive) ‘from where’]
  15. (reflexive with się, textiles, of loose fabrics and clothes made of such fabrics) to flow (to fall freely without being tight to the body parts)
  16. (reflexive with się, obsolete, metallurgy) to be cast (to gain a specific shape by being poured into a mold solidifying)
  17. (reflexive with się, obsolete, university slang, Central Greater Poland, Kalisz Governorate) to flub (to answer a lesson incorrectly)

Conjugation

[edit]
Conjugation of lać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive lać
present tense 1st leję lejemy
2nd lejesz lejecie
3rd leje leją
impersonal leje się
past tense 1st lałem,
-(e)m lał 		lałam,
-(e)m lała 		lałom,
-(e)m lało 		laliśmy,
-(e)śmy lali 		lałyśmy,
-(e)śmy lały
2nd lałeś,
-(e)ś lał 		lałaś,
-(e)ś lała 		lałoś,
-(e)ś lało 		laliście,
-(e)ście lali 		lałyście,
-(e)ście lały
3rd lał lała lało lali lały
impersonal lano
future tense 1st będę lał,
będę lać 		będę lała,
będę lać 		będę lało,
będę lać 		będziemy lali,
będziemy lać 		będziemy lały,
będziemy lać
2nd będziesz lał,
będziesz lać 		będziesz lała,
będziesz lać 		będziesz lało,
będziesz lać 		będziecie lali,
będziecie lać 		będziecie lały,
będziecie lać
3rd będzie lał,
będzie lać 		będzie lała,
będzie lać 		będzie lało,
będzie lać 		będą lali,
będą lać 		będą lały,
będą lać
impersonal będzie lać się
conditional 1st lałbym,
bym lał 		lałabym,
bym lała 		lałobym,
bym lało 		lalibyśmy,
byśmy lali 		lałybyśmy,
byśmy lały
2nd lałbyś,
byś lał 		lałabyś,
byś lała 		lałobyś,
byś lało 		lalibyście,
byście lali 		lałybyście,
byście lały
3rd lałby,
by lał 		lałaby,
by lała 		lałoby,
by lało 		laliby,
by lali 		lałyby,
by lały
impersonal lano by
imperative 1st niech leję lejmy
2nd lej lejcie
3rd niech leje niech leją
active adjectival participle lejący lejąca lejące lejący lejące
passive adjectival participle lany lana lane lani lane
contemporary adverbial participle lejąc
verbal noun lanie

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns
verbs
verbs
[edit]
adjectives
nouns
verbs

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=lać&oldid=86788452"