słyszeć

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *slyšati. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /sɫiʃʲɛt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /sɫiʃʲɛt͡ɕ/

Verb

słyszeć impf

1. (attested in Lesser Poland) to hear (to possess the ability or be able to perceive with the ear)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 37, 14–5:

     Ale ia iaco gluchi ne sliszal iesm (non audiebam)..., vczinil iesm se iaco czlowek ne sliszøczi (non audiens)

     [Ale ja jako głuchy nie słyszał jeśm (non audiebam)..., uczynił jeśm sie jako człowiek nie słyszący (non audiens)]

2. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to hear (to perceive with the ear)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 33, 2:

     Sliszcze, smyerni (audiant mansueti), y weselcze se!

     [Słyszcie, śmierni (audiant mansueti), i wiesielcie sie!]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[3], Greater Poland, pages 96, 8:

     Slyszala (audivit) y wyesszyelyla sze Syon

     [Słyszała (audivit) i wiesieliła sie Syjon]

   • 1959 [1433], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1560, Poznań:

     Jszeszmy szliszely y przi tem byly, crzik, placz y wolanye na osszile gwaltu Clari s Gnyezna

     [Iżesmy słyszeli i przy tem byli, krzyk, płacz i wołanie na osile gwałtu Klary z Gniezna]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 40:

     Nastroiene gich sercza slyszalo iest (praeparationes cordis eorum audivit, Puł: slyszalo) vcho twoie

     [Nastrojenie jich sierca słyszało jest (praeparationes cordis eorum audivit, Puł: słyszało) ucho twoje]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[5], Krakow, page 2a:

     Allecz ve fthore nedzely gescze vy bily slyszely, kakocz on f dzen szødny na szød przydze

     [Aleć we wtore niedzieli jeście wy byli słyszeli, kakoć on w dzień sądny na sąd przydzie]

3. (attested in Lesser Poland) to hear (to find out by hearing) [with o (+ locative) ‘about whom/what’]
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 3:

     Kelko sliszeli y poznali iesmi (quanta audivimus) ie y oczczowe naszi powadali sø nam

     [Kielko słyszeli i poznali jesmy (quanta audivimus) je i oćcowie naszy powiadali są nam]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 226:

     O tobyesmy schlyszely (de te nos audivimus) vyelykye dzyvy

     [O tobiesmy słyszeli (de te nos audivimus) wielikie dziwy]

   • 1930 [c. 1455], “Is”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[8], 48, 20:

     W glosv radostne[ne]m zwyastvycye, sliszecz daycye (auditum facite), a ogloszcye to asz na krage szemye

     [W głosu radostne[ne]m zwiastujcie, słyszeć dajcie (auditum facite), a ogłoście to aż na kraje ziemie]

4. (attested in Greater Poland) to know (to have knowledge about)
   • 1974 [1406], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[9], volume IV, number 157, Kalisz:

     Yakom bil poslem ot Macka y ot Micolaga do Marcina, ysbi vrocil stari list, a on o nem nics ne slisal

     [Jakom był posłem ot Maćka i ot Mikołaja do Marcina, iżby wrocił stary list, a on o niem nics nie słyszał]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 584:

     Kto taką rzecz slyschal? Cztyrzy dny lezal vmarly v grobye, a on y skrzeszyl

     [Kto taką rzecz słyszał? Cztyrzy dni leżał umarły w grobie, a on ji skrzesił]

5. (attested in Lesser Poland) to hear; to listen carefully to what someone is saying
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[11], Krakow, page 175a:

     Mof thy, Moyseszu, k nam a micz czebe chcemy slyszecz radzy

     [Mow ty, Mojżeszu, k nam, a myć ciebie chcemy słyszeć radzi]

6. (attested in Lesser Poland, Masovia) to listen; to fulfill someone's request
   • 1937 [15th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy‎^[12], numbers A–F, Krakow, Warsaw, Częstochowa, Cieszyn, Sandomierz, Płock:

     Boszicze, ... slisz modlitwø, yøsz nosimi

     [Bożycze, ... słysz modlitwę, jąż nosimy]

7. to obey, to carry out someone's will
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 7, 16:

     Puszcz lyud moy, acz my offyeruge na puszczy. Asz dotøøt slyszecz yesz nye chczyal (audire noluitsti)

     [Puść lud moj, ać mi ofieruje na puszczy. Aż dotąd słyszeć jes nie chciał (audire noluitsti)]

8. (in the infinitive, attested in Greater Poland) it is said, it is heard, they say
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 27:

     Gdyby czlowyek z gyney strony byl, a nan by szlyszecz, ysz yesth wylyeganyecz

     [Gdyby człowiek z jinej strony był, a nań by słyszeć, iż jest wyleganiec]

Derived terms

adjective

• słyszący

noun

• słyszenie

verbs

• przesłyszeć pf
• słyszać impf
• słyszeć w uszy impf
• usłyszeć pf
• wysłyszeć pf

Related terms

adjectives

• usłyszany
• usłyszony

nouns

• słyszanie
• usłyszca
• usłyszenie

Descendants

• Polish: słyszeć
• Silesian: słyszeć

References

• Boryś, Wiesław (2005) “słyszeć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “słyszeć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “słyszeć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish słyszeć.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈswɘ.ʂɛt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈsɫɨ.ʂɛt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘʂɛt͡ɕ
• Syllabification: sły‧szeć

Verb

słyszeć impf (perfective usłyszeć)

1. (ambitransitive) to hear (to perceive with the ear)
2. (transitive) to hear (to find out about by hearing) [with od (+ genitive) ‘from whom’ and o (+ locative) ‘about what’]
3. (reflexive with się) to hear each other, to hear one another (to perceive one another with the ears)

Verb

słyszeć impf

1. (intransitive) to hear (to be able or have the capability to perceive with the ear)
2. (transitive) to hear (to have auditory hallucinations)
3. (transitive) to hear (to be able to imagine what something should sound like)
4. (reflexive with się) to be heard (to be perceived with the ears)

Conjugation

Conjugation of słyszeć impf

	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		słyszeć
present tense	1st	słyszę			słyszymy
	2nd	słyszysz			słyszycie
	3rd	słyszy			słyszą
	impersonal	słyszy się
past tense	1st	słyszałem, -(e)m słyszał	słyszałam, -(e)m słyszała	słyszałom, -(e)m słyszało	słyszeliśmy, -(e)śmy słyszeli	słyszałyśmy, -(e)śmy słyszały
	2nd	słyszałeś, -(e)ś słyszał	słyszałaś, -(e)ś słyszała	słyszałoś, -(e)ś słyszało	słyszeliście, -(e)ście słyszeli	słyszałyście, -(e)ście słyszały
	3rd	słyszał	słyszała	słyszało	słyszeli	słyszały
	impersonal	słyszano
future tense	1st	będę słyszał, będę słyszeć	będę słyszała, będę słyszeć	będę słyszało, będę słyszeć	będziemy słyszeli, będziemy słyszeć	będziemy słyszały, będziemy słyszeć
	2nd	będziesz słyszał, będziesz słyszeć	będziesz słyszała, będziesz słyszeć	będziesz słyszało, będziesz słyszeć	będziecie słyszeli, będziecie słyszeć	będziecie słyszały, będziecie słyszeć
	3rd	będzie słyszał, będzie słyszeć	będzie słyszała, będzie słyszeć	będzie słyszało, będzie słyszeć	będą słyszeli, będą słyszeć	będą słyszały, będą słyszeć
	impersonal	będzie słyszeć się
conditional	1st	słyszałbym, bym słyszał	słyszałabym, bym słyszała	słyszałobym, bym słyszało	słyszelibyśmy, byśmy słyszeli	słyszałybyśmy, byśmy słyszały
	2nd	słyszałbyś, byś słyszał	słyszałabyś, byś słyszała	słyszałobyś, byś słyszało	słyszelibyście, byście słyszeli	słyszałybyście, byście słyszały
	3rd	słyszałby, by słyszał	słyszałaby, by słyszała	słyszałoby, by słyszało	słyszeliby, by słyszeli	słyszałyby, by słyszały
	impersonal	słyszano by
imperative	1st	niech słyszę			słyszmy
	2nd	słysz			słyszcie
	3rd	niech słyszy			niech słyszą
active adjectival participle		słyszący	słysząca	słyszące	słyszący	słyszące
passive adjectival participle		słyszany	słyszana	słyszane	słyszani	słyszane
contemporary adverbial participle		słysząc
verbal noun		słyszenie

Derived terms

interjection

• kto to słyszał

verbs

• (obsolete) dać się słyszeć pf, (obsolete) dawać się słyszeć impf
• nie chcieć słyszeć impf
• nie usłyszeć złego słowa pf, nie słyszeć złego słowa impf
• pierwsze słyszeć impf
• słyszeć, jak trawa rośnie impf

verbs

• dosłyszeć pf
• nasłyszeć pf
• niedosłyszeć impf
• osłyszeć pf
• podsłyszeć pf
• posłyszeć pf
• przesłyszeć pf
• wysłyszeć pf
• zasłyszeć pf

Related terms

verbs

• słuchać impf

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), słyszeć is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 0 times in news, 13 times in essays, 59 times in fiction, and 105 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 181 times, making it the 315th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• słyszeć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• słyszeć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “słyszeć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “SŁYSZEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 29.06.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “słyszeć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “słyszeć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “słyszeć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 232
• słyszeć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish słyszeć.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈswɪ.ʂɛt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɪʂɛt͡ɕ
• Syllabification: sły‧szeć

Verb

słyszeć impf

1. (intransitive) to hear (to perceive with the ear)

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

verbs

• dosłyszeć pf
• nasłyszeć pf
• przesłyszeć pf
• usłyszeć pf

Further reading

• slyszec in dykcjonorz.eu
• słyszeć in silling.org