służyć

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *služìti. By surface analysis, sługa +‎ -yć. First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /sɫuʒʲɨt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /sɫuʒʲɨt͡ɕ/

Verb

służyć impf

1. to serve (to provide a service to someone)
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 48, 3:

     Dwa zaky zluzyly przi dworze (curiae servierunt) a geden darowal drugego... sz dobrey woley

     [Dwa żaki służyły przy dworze (curiae servierunt) a jeden darował drugiego... z dobrej wolej]

   • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], page 184a:

     Tedy vøcz pothem on gego sziin gestcy on bil f klastor fstøpyl a svøthemv Ganv gestcy on bil barszo slusil

     [Tedy więc potem on jego syn jestci on był w klasztor wstąpił a świętemu Janu jestci on był barzo służył]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 157:

     Tako to czvoro przyrodzenye albo elementa nygdy nye panovaly v mylem panye, alye szą yemv sluzyly (sed sibi famulantes)

     [Tako to czworo przyrodzenie albo elementa nigdy nie panowały w miłem Panie, ale są jemu służyły (sed sibi famulantes)]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 148r:

     Munuscalarius qui pro munere seruit respectu gracie vlg. kto sluszy na myloscz

     [Munuscalarius qui pro munere seruit respectu gracie vlg. kto służy na miłość]

2. to serve (to be useful)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 158:

     Quantum prodesse, slussy, videretur

     [Quantum prodesse, służy, videretur]

3. (religion) to serve (to worship a god or diety in an official capacity)
   • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎^[4], page 1b:

     Mog mily pane bosze, proszø ga dzysza..., isbichcy ga... tako thobe sluszyl, gakobichcy ga svoge duszy nalasl sbauene

     [Moj miły Panie Boże, proszę ja dzisia..., iżbychci ja... tako tobie służył, jakobychci ja swoje duszy nalazł zbawienie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 31:

     Czesto bogv wschechmogączemv slvzyl svemy naboznymy modlytvamy (deo semper exhibebat cum devotione)

     [Często Bogu Wszechmogącemu służył swemi nabożnymi modlitwami (Deo semper exhibebat cum devotione)]

   • 1930 [Fifteenth century], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 9, 33:

     Cy to sø ksyøszøta spyewakow po czelyadzach koscyelnich slug, gisz w poswyøtnich komorach bidlyly tak, abi we dnye y w noci vstawnye swø sluszbø sluszily (ut... suo ministerio deservirent)

     [Ci to są książęta śpiewakow po czeladziach kościelnych sług, jiż w poświętnych komorach bydlili tak, aby we dnie i w nocy ustawnie swą służbą służyły (ut... suo ministerio deservirent)]

   • 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 58:

     Sollicitudine non pigri, ... domino seruientes panw bogv w tem szlusząncz (Rom 12, 11)

     [Sollicitudine non pigri, ... domino seruientes Panu Bogu w tem służąc (Rom 12, 11)]

4. (religion) to conduct mass
   • 1868 [1500], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[7], volume XV, page 399:

     Pop Ucholdycz citaverat... Nadosza popadya, quod sibi noluit admittere ad prefatam ecclesiam Rutenicalem in Stradecz celebrare al. szluszycz

     [Pop Uholdycz citaverat... Nadoszę popadyję, quod sibi noluit admittere ad prefatam ecclesiam Rutenicalem in Stradecz celebrare al. służyć]

5. (military) to serve (to be in military service)
   • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 56:

     O slvzbye slachty woyenney, aby podlug swego dostathkv slvzyly (de servitio dominorum)

     [O służbie ślachty wojennej, aby podług swego dostatku służyli (de servitio dominorum)]

   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 74:

     Ktho kvpy szolthyszthwo a z thego zluzy krolowy

     [Kto kupi szołtystwo a z tego służy krolowi]

6. (of property and belongings) to fall to one's lot
   • 1950 [1478], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1207:

     Jakom ya nye pomloczyl dwv brogv..., kthorich brogow... polovicza sluzy na nye

     [Jakom ja nie pomłocił dwu brogu..., ktorych brogow... połowica służy na nie]

7. to belong to someone; to concern something
   • 1908 [1466], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume VII, pages 2, 45:

     Przivilegyow na gymyenye Jarczow sluzączich nye zabrala

     [Przywilejow na jimienie Jarczow służących nie zabrała]

8. to be intended or used for something
   • 1959 [1491], “Teksty polskie z końca XV w.”, in Rafał Leszczyński, editor, Rozprawy Komisji Językowej, volume VII, page 57:

     Pvska yesth, kv kthorey sluzą dwa klucza

     [Puszka jest, ku ktorej służą dwa klucza]

Derived terms

nouns

• służba
• służenie
• służewnik
• służący

 

verbs

• dosłużyć pf
• posłużyć pf, posługować impf
• przesłużyć pf
• przysłużyć pf, przysługować impf
• usłużyć pf, usługować impf
• wysłużyć pf
• zasłużyć pf, zasługować impf

 

Related terms

adjectives

• posłużebny
• służebliwy
• służebniczy
• służebników
• służebny
• zasłużny
• zasłużony

 

nouns

• dosłużenie
• modłosłużebnik
• posługa
• posługowanie
• posłużenie
• posłużstwo
• przysługowanie
• sługa
• służebnica
• służebniczka
• służebnik
• służebnikowstwo
• służebność
• usłużenie
• wysługa
• zasługa
• zasłużenie

 

Descendants

• Polish: służyć
• Silesian: sużyć

References

• Boryś, Wiesław (2005) “służyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “służyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “służyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “służyć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish służyć. By surface analysis, sługa +‎ -yć.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈswu.ʐɨt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈsɫu.ʐɨt͡ɕ/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -uʐɨt͡ɕ
• Syllabification: słu‧żyć

Verb

służyć impf

1. (intransitive) to serve (to have a given use or purpose; to function for something or to do something) [+dative = whom], [+ do (genitive) = what], [+ jako (nominative)] or [+ za (accusative) = as what]
2. (intransitive) to serve (to affect someone or something positively) [+dative = whom]
3. (intransitive) to serve (to be in a good state) [+dative = whom]
4. (intransitive) to serve (to be ready to help) [+dative = whom], [+instrumental = with what]
5. (intransitive) to serve (to fulfill some role or act as) [+dative = whom], [+ jako (nominative)] or [+ za (accusative) = as what]
6. (intransitive) to serve (to focus one's actions to the good of someone or something) [+dative = whom], [+instrumental = with what]
7. (intransitive, military) to serve (to be in military service)
8. (intransitive, archaic) to service (to be an assistant doing minor tasks in someone's house or on someone's farm) [+ jako (nominative)] or [+ za (accusative) = as what]

   Synonym: posługiwać

9. (intransitive, of a dog) to beg (to stand on its hind legs)

   Synonym: prosić

10. (intransitive, obsolete) to fall to one's lot

    Synonym: przysługiwać

Conjugation

Conjugation of służyć impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		służyć
present tense	1st	służę			służymy
	2nd	służysz			służycie
	3rd	służy			służą
	impersonal	służy się
past tense	1st	służyłem, -(e)m służył	służyłam, -(e)m służyła	służyłom, -(e)m służyło	służyliśmy, -(e)śmy służyli	służyłyśmy, -(e)śmy służyły
	2nd	służyłeś, -(e)ś służył	służyłaś, -(e)ś służyła	służyłoś, -(e)ś służyło	służyliście, -(e)ście służyli	służyłyście, -(e)ście służyły
	3rd	służył	służyła	służyło	służyli	służyły
	impersonal	służono
future tense	1st	będę służył, będę służyć	będę służyła, będę służyć	będę służyło, będę służyć	będziemy służyli, będziemy służyć	będziemy służyły, będziemy służyć
	2nd	będziesz służył, będziesz służyć	będziesz służyła, będziesz służyć	będziesz służyło, będziesz służyć	będziecie służyli, będziecie służyć	będziecie służyły, będziecie służyć
	3rd	będzie służył, będzie służyć	będzie służyła, będzie służyć	będzie służyło, będzie służyć	będą służyli, będą służyć	będą służyły, będą służyć
	impersonal	będzie służyć się
conditional	1st	służyłbym, bym służył	służyłabym, bym służyła	służyłobym, bym służyło	służylibyśmy, byśmy służyli	służyłybyśmy, byśmy służyły
	2nd	służyłbyś, byś służył	służyłabyś, byś służyła	służyłobyś, byś służyło	służylibyście, byście służyli	służyłybyście, byście służyły
	3rd	służyłby, by służył	służyłaby, by służyła	służyłoby, by służyło	służyliby, by służyli	służyłyby, by służyły
	impersonal	służono by
imperative	1st	niech służę			służmy
	2nd	służ			służcie
	3rd	niech służy			niech służą
active adjectival participle		służący	służąca	służące	służący	służące
contemporary adverbial participle		służąc
verbal noun		służenie

Derived terms

interjections

• służę

 

nouns

• służący
• służba

 

phrases

• czym mogę służyć

 

proverbs

• nie możecie służyć Bogu i mamonie
• używać świata, póki służą lata

 

verbs

• dosłużyć pf, dosługiwać impf
• nadsłużyć pf, nadsługiwać impf
• nasłużyć pf
• obsłużyć pf, obsługiwać impf
• odsłużyć pf, odsługiwać impf
• posłużyć pf, posługiwać impf
• przysłużyć pf, przysługiwać impf
• usłużyć pf, usługiwać impf
• wysłużyć pf, wysługiwać impf
• zasłużyć pf, zasługiwać impf

 

verbs

• służyć do mszy impf

 

Related terms

nouns

• sługa

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), służyć is one of the most used words in Polish, appearing 30 times in scientific texts, 15 times in news, 16 times in essays, 18 times in fiction, and 4 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 83 times, making it the 773rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• służyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• służyć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “służyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “służyć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “SŁUŻYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 08.02.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “służyć”, in Słownik języka polskiego‎^[8]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “służyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[9]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “służyć”, in Słownik języka polskiego‎^[10] (in Polish), volume 6, Warsaw, page 230
• służyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego