सुख

See also: सखि, साख, सिख, सूखा, and सुखी

Hindi

Etymology

From Sanskrit सुख (sukha).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /sʊkʰ/

Noun

सुख • (sukh) m (Urdu spelling سکھ)

1. happiness, pleasure, gratification

   सनातन मुक्ति पाने के लिए, जीवन के सुखों का त्याग करना पड़ेगा।

   sanātan mukti pāne ke lie, jīvan ke sukhõ kā tyāg karnā paṛegā.

   In order to attain eternal salvation, you must sacrifice the pleasures of life.

2. comfort

   यह यात्रियों के सुख के लिए है।

   yah yātriyõ ke sukh ke lie hai.

   This is for the comfort of the passengers.

Synonyms

• (happiness): ख़ुशी (xuśī)

Derived terms

• सुखकर (sukhkar, “happy, pleasant, comforting”)
• सुखजनक (sukh-janak, “causing happiness or pleasure”)
• सुखजीवी (sukhjīvī, “easy-going”)
• सुखमृत्यु (sukhmŕtyu, “euthanasia”)

References

• Bahri, Hardev (1989) “सुख”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “सुख”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House

---

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• sukha (Latin script)
• 𑀲𑀼𑀔 (Brahmi script)
• সুখ (Bengali script)
• සුඛ (Sinhalese script)
• သုခ or သုၶ (Burmese script)
• สุข or สุขะ (Thai script)
• ᩈᩩᨡ (Tai Tham script)
• ສຸຂ or ສຸຂະ (Lao script)
• សុខ (Khmer script)
• 𑄥𑄪𑄈 (Chakma script)

Noun

सुख n

1. Devanagari script form of sukha

---

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• সুখ (Assamese script)
• ᬲᬸᬔ (Balinese script)
• সুখ (Bengali script)
• 𑰭𑰲𑰏 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑀼𑀔 (Brahmi script)
• သုခ (Burmese script)
• સુખ (Gujarati script)
• ਸੁਖ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑍁𑌖 (Grantha script)
• ꦱꦸꦑ (Javanese script)
• 𑂮𑂳𑂎 (Kaithi script)
• ಸುಖ (Kannada script)
• សុខ (Khmer script)
• ສຸຂ (Lao script)
• സുഖ (Malayalam script)
• ᠰᡠᡘᠠ (Manchu script)
• 𑘭𑘳𑘏 (Modi script)
• ᠰᠤᠻᠠ (Mongolian script)
• 𑧍𑧔𑦯 (Nandinagari script)
• 𑐳𑐸𑐏 (Newa script)
• ସୁଖ (Odia script)
• ꢱꢸꢓ (Saurashtra script)
• 𑆱𑆶𑆒 (Sharada script)
• 𑖭𑖲𑖏 (Siddham script)
• සුඛ (Sinhalese script)
• 𑪁𑩒𑩝 (Soyombo script)
• 𑚨𑚰𑚋 (Takri script)
• ஸுக² (Tamil script)
• సుఖ (Telugu script)
• สุข (Thai script)
• སུ་ཁ (Tibetan script)
• 𑒮𑒳𑒐 (Tirhuta script)
• 𑨰𑨃𑨌 (Zanabazar Square script)

Alternative forms

• शुख (śukha)

Etymology

Said to be from सु (su) + ख (kha), and to mean originally "having a good axle-hole"; possibly reborrowed from a Prakrit form of earlier सुस्थ (sustha); compare दुःख (duḥkha).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /su.kʰɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈs̪u.kʰɐ/

Adjective

सुख • (sukhá) stem

1. running swiftly or easily (only applied to cars or chariots, superlative सुखतम (sukhá-tama)), easy
2. pleasant (rarely with this meaning in Vedas), agreeable, gentle, mild (comparative सुखतर (sukhá-tará))
3. comfortable, happy, prosperous (सुखिन् (sukhin))
4. virtuous, pious

Declension

Masculine a-stem declension of सुख
Nom. sg.	सुखः (sukhaḥ)
Gen. sg.	सुखस्य (sukhasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सुखः (sukhaḥ)	सुखौ (sukhau)	सुखाः (sukhāḥ)
Vocative	सुख (sukha)	सुखौ (sukhau)	सुखाः (sukhāḥ)
Accusative	सुखम् (sukham)	सुखौ (sukhau)	सुखान् (sukhān)
Instrumental	सुखेन (sukhena)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखैः (sukhaiḥ)
Dative	सुखाय (sukhāya)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Ablative	सुखात् (sukhāt)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Genitive	सुखस्य (sukhasya)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखानाम् (sukhānām)
Locative	सुखे (sukhe)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखेषु (sukheṣu)

Feminine ā-stem declension of सुख
Nom. sg.	सुखा (sukhā)
Gen. sg.	सुखायाः (sukhāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सुखा (sukhā)	सुखे (sukhe)	सुखाः (sukhāḥ)
Vocative	सुखे (sukhe)	सुखे (sukhe)	सुखाः (sukhāḥ)
Accusative	सुखाम् (sukhām)	सुखे (sukhe)	सुखाः (sukhāḥ)
Instrumental	सुखया (sukhayā)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखाभिः (sukhābhiḥ)
Dative	सुखायै (sukhāyai)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखाभ्यः (sukhābhyaḥ)
Ablative	सुखायाः (sukhāyāḥ)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखाभ्यः (sukhābhyaḥ)
Genitive	सुखायाः (sukhāyāḥ)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखानाम् (sukhānām)
Locative	सुखायाम् (sukhāyām)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखासु (sukhāsu)

Neuter a-stem declension of सुख
Nom. sg.	सुखम् (sukham)
Gen. sg.	सुखस्य (sukhasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सुखम् (sukham)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Vocative	सुख (sukha)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Accusative	सुखम् (sukham)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Instrumental	सुखेन (sukhena)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखैः (sukhaiḥ)
Dative	सुखाय (sukhāya)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Ablative	सुखात् (sukhāt)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Genitive	सुखस्य (sukhasya)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखानाम् (sukhānām)
Locative	सुखे (sukhe)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखेषु (sukheṣu)

Noun

सुख • (sukhá) stem, m

1. name of a man
2. a kind of military array, compare दण्ड (daṇḍa)
3. (music) a particular mūrchanā
4. name of the city of Varuṇa
5. name of one of the 9 śaktis of Shiva

Declension

Masculine a-stem declension of सुख
Nom. sg.	सुखः (sukhaḥ)
Gen. sg.	सुखस्य (sukhasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सुखः (sukhaḥ)	सुखौ (sukhau)	सुखाः (sukhāḥ)
Vocative	सुख (sukha)	सुखौ (sukhau)	सुखाः (sukhāḥ)
Accusative	सुखम् (sukham)	सुखौ (sukhau)	सुखान् (sukhān)
Instrumental	सुखेन (sukhena)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखैः (sukhaiḥ)
Dative	सुखाय (sukhāya)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Ablative	सुखात् (sukhāt)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Genitive	सुखस्य (sukhasya)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखानाम् (sukhānām)
Locative	सुखे (sukhe)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखेषु (sukheṣu)

Noun

सुख • (sukhá) stem, n

1. ease, easiness
2. comfort
3. prosperity
4. pleasure
5. happiness (in m personified as a child of Dharma and Siddhi)
6. joy, delight in (+locative)

   sukham-√kṛ — to give pleasure

   महता सुखेन

   mahatā sukhena

   with great pleasure

7. the sky, heaven, atmosphere
8. water

Declension

Neuter a-stem declension of सुख
Nom. sg.	सुखम् (sukham)
Gen. sg.	सुखस्य (sukhasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सुखम् (sukham)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Vocative	सुख (sukha)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Accusative	सुखम् (sukham)	सुखे (sukhe)	सुखानि (sukhāni)
Instrumental	सुखेन (sukhena)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखैः (sukhaiḥ)
Dative	सुखाय (sukhāya)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Ablative	सुखात् (sukhāt)	सुखाभ्याम् (sukhābhyām)	सुखेभ्यः (sukhebhyaḥ)
Genitive	सुखस्य (sukhasya)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखानाम् (sukhānām)
Locative	सुखे (sukhe)	सुखयोः (sukhayoḥ)	सुखेषु (sukheṣu)

Descendants

• Assamese: সুখ (xukh)
• Malay: suka
• Telugu: సుఖము (sukhamu)
• Thai: สุข (sùk)

References

• Monier Williams (1899) “सुख”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1220.