perëndoj
Albanian
Alternative forms
Etymology
Dialectal perëndoj (“I fall (from, per), I decline, I set (off)”), compound of:
- prej (“from”), për (“for, per”)
- + rënië (“fall, decline”)
- + -oj (“I”) (active voice personal suffix)
- prej (“from”): from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Albanian *prei, from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Indo-European *prō (“forward, in front of, before”), close to Greek πρωΐ (proḯ, “early, in the morning”), and Old High German fruoi (“id”).[1]
- për (“from, per”): From (deprecated template usage) [etyl] Proto-Albanian *per(i), from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Indo-European *per(i) (“leading (out) across”). Cognate to Latin per (“through, over”), Sanskrit परि (parí, “(a)round”).
- renië (“fall, decline”) further realted to:
- archaic and dialectal ândë (“side, edge”), from Proto-Albanian *antā, from Proto-Indo-European *h₂ent- (compare English end).[2]
- anë (“bloodline, ancestry”): (deprecated template usage) [etyl] Proto-Indo-European *ḫ-an- (“male or female ancestor”). Compare Old High German ano (“grandfather, great-grandfather, forefather”), Old High German ana (“grandmother, great-grandmother, ancestress”), German Ahn (“grandfather, great-grandfather, forefather”) and Old Prussian ane (“old mother”).
- ëndë (“desire, inclination, pleasure”): from Proto-Albanian *anTā, from Proto-Indo-European *h₂(o)nh₁- (“breath”). Close to Hittite [Term?] (/anza/, “desire”), (Hes.) Ancient Greek ἀντάς πνοάς (antás pnoás) and Old Old Norse andi (“spirit, soul”).[3] Possibly related to ndiej.
- Alternativly related to or from (deprecated template usage) [etyl] Latin Latin parentō (“to sacrifice, revenge a death”). However, Albanian prej (“from”), për (“for, per”), para (“before”), parë (“first, beforehead, previously”), rënië (“fall, decline”) and farë (“seed, semen, descendants, lineage, ancestry”)[4] were not borrowed from Latin, but instead inherited from Proto-Albanian.
Verb
perëndoj (aorist perëndova, participle perënduar)
- I fall (from/per/off)
- I decline, pass
- I set (off)
- I lower, go down
- I end, finish
- I am over
- I raise off/out
- I close (eyes)
- I die (metaphorical when used with yll (“star”))
- I leave life (metaphorical when used with jetë (“life”); to pass over to afterlife)
- Perëndoi hëna.
- The moon declined.
- Yjet perëndojnë.
- The stars end. [before daybreak]
- Perëndoi ajo kohë.
- That time/era passed (is over).
- I perëndoi ylli dikujt.
- Someone's star has died.
- Lind e perëndon..
- Be born and going down (dying)
See also
- perëndi m, Përenda, Prenda f, Prend m, Preng m, Prenk m,Prek m, Preç m
- për, prej, parë, para
- rënië f
- ëndë
- anë f, ândë f
- praj
Conjugation
Standard Albanian conjugation of perëndoj (active voice)
Show compound tenses:
participle | perënduar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | duke perënduar | ||||||
infinitive | për të perënduar | ||||||
singular | plural | ||||||
1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | 1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | ||
indicative | present | perëndoj | perëndon | perëndon | perëndojmë | perëndoni | perëndojnë |
imperfect | perëndoja | perëndoje | perëndonte | perëndonim | perëndonit | perëndonin | |
aorist | perëndova | perëndove | perëndoi | perënduam | perënduat | perënduan | |
perfect | kam perënduar | ke perënduar | ka perënduar | kemi perënduar | keni perënduar | kanë perënduar | |
past perfect | kisha perënduar | kishe perënduar | kishte perënduar | kishim perënduar | kishit perënduar | kishin perënduar | |
aorist II | pata perënduar | pate perënduar | pati perënduar | patëm perënduar | patët perënduar | patën perënduar | |
future1 | do të perëndoj | do të perëndosh | do të perëndojë | do të perëndojmë | do të perëndoni | do të perëndojnë | |
future perfect2 | do të kem perënduar | do të kesh perënduar | do të ketë perënduar | do të kemi perënduar | do të keni perënduar | do të kenë perënduar | |
subjunctive | present | të perëndoj | të perëndosh | të perëndojë | të perëndojmë | të perëndoni | të perëndojnë |
imperfect | të perëndoja | të perëndoje | të perëndonte | të perëndonim | të perëndonit | të perëndonin | |
perfect | të kem perënduar | të kesh perënduar | të ketë perënduar | të kemi perënduar | të keni perënduar | të kenë perënduar | |
past perfect | të kisha perënduar | të kishe perënduar | të kishte perënduar | të kishim perënduar | të kishit perënduar | të kishin perënduar | |
conditional1, 2 | imperfect | do të perëndoja | do të perëndoje | do të perëndonte | do të perëndonim | do të perëndonit | do të perëndonin |
past perfect | do të kisha perënduar | do të kishe perënduar | do të kishte perënduar | do të kishim perënduar | do të kishit perënduar | do të kishin perënduar | |
optative | present | perëndofsha | perëndofsh | perëndoftë | perëndofshim | perëndofshit | perëndofshin |
perfect | paça perënduar | paç perënduar | pastë perënduar | paçim perënduar | paçit perënduar | paçin perënduar | |
admirative | present | perënduakam | perënduake | perënduaka | perënduakemi | perënduakeni | perënduakan |
imperfect | perënduakësha | perënduakëshe | perënduakësh | perënduakëshim | perënduakëshit | perënduakëshin | |
perfect | paskam perënduar | paske perënduar | paska perënduar | paskemi perënduar | paskeni perënduar | paskan perënduar | |
past perfect | paskësha perënduar | paskëshe perënduar | paskësh perënduar | paskëshim perënduar | paskëshit perënduar | paskëshin perënduar | |
imperative | present | — | perëndo | — | — | perëndoni | — |
1) indicative future identical with conditional present 2) indicative future perfect identical with conditional perfect |
Synonyms
Antonyms
References
- ^ Orel, Vladimir E. (1998) “prej”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 343
- ^ Demiraj, B. (1997) Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: […]] (Leiden Studies in Indo-European; 7)[1] (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 77
- ^ Schumacher, Stefan, Matzinger, Joachim (2013) Die Verben des Altalbanischen: Belegwörterbuch, Vorgeschichte und Etymologie (Albanische Forschungen; 33) (in German), Wiesbaden: Otto Harrassowitz, →ISBN, page 170
- ^ Schumacher, Stefan, Matzinger, Joachim (2013) Die Verben des Altalbanischen: Belegwörterbuch, Vorgeschichte und Etymologie (Albanische Forschungen; 33) (in German), Wiesbaden: Otto Harrassowitz, →ISBN, page 223