գլուխ

Armenian

Etymology

From Old Armenian գլուխ (glux).

Pronunciation

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɡəˈluχ/, [ɡəlúχ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /kəˈluχ/, [kʰəlúχ]

Noun

գլուխ • (glux)

1. head

   կլոր գլուխ ― klor glux ― round head

   գլուխս ցավում է ― gluxs cʻavum ē ― my head hurts

   գլխի գցել ― glxi gcʻel ― to explain

   գլխի ընկնել ― glxi ənknel ― to understand, to get

   գլխի լինել ― glxi linel ― to understand

   գլխի հոգը (հոգսը) քաշել ― glxi hogə (hogsə) kʻašel ― to worry

   գլխի ճարը տեսնել ― glxi čarə tesnel ― 1) to worry about one's needs; 2) to find protection or a way to be rescued in times of danger

   գլխի մազից շատ՝ գլխի մազի չափ ― glxi mazicʻ šat, glxi mazi čʻapʻ ― countless, innumerable

   գլխի մեջ մեխել ― glxi meǰ mexel ― to drum into someone's head

   գլխի մեջ մեխվել ― glxi meǰ mexvel ― to impress on the memory

   գլխի վրա ― glxi vra ― 1) with one's head down, with one's head lowered; 2) on, towards

   գլխի վրա բերել ― glxi vra berel ― 1) to overthrow, to topple; 2) to depose

   գլխի վրա գալ ― glxi vra gal ― 1) to fall, to drop down; 2) to be deposed

   գլխի վրա մոլորվել ― glxi vra molorvel ― to lose one's head, to be confused

   գլխի (գլխներիս) վրա տեղ ունենալ ― glxi (glxneris) vra teġ unenal ― to accept with love, to lovingly accept

   գլխի վրա տնկվել ― glxi vra tnkvel ― 1) to fall on one's head; 2) to fall, to throw down, to overthrow, to destroy

   մեկի գլխի վրայով ― meki glxi vrayov ― ignoring or not taking into account someone's advice or opinion, going over someone's head

   գլխի տակ փափուկ բարձ դնել ― glxi tak pʻapʻuk barj dnel ― to convince or calm down with promises

   գլխի տեր ― glxi ter ― 1) leader, head; 2) husband

   գլխի (գլուխի) ցավ ― glxi (gluxi) cʻav ― 1) (literally) headache; 2) (figuratively) headache (annoyance, difficulty, added worry)

   գլխին աղուն աղալ / գլխին հատիկ՝ ձավար՝ կորկոտ ծեծել ― glxin aġun aġal / glxin hatik, javar, korkot cecel ― to torment, to torture, to annoy

   մեկի գլխին անպակաս լինել ― meki glxin anpakas linel ― to be alive to someone

   գլխին (գայլի, գելի) ավետարան կարդալ ― glxin (gayli, geli) avetaran kardal ― to give someone useless, pointless advice

   գլխին բաղ(ա)նիք սարքել ― glxin baġ(a)nikʻ sarkʻel ― to rebuke someone, to become very angry with someone

   գլխին գալ ― glxin gal ― 1) to hit on the head; 2) to suffer misfortune or bad luck

   գլխին գդակ դնել՝ լինել՝ ունենալ ― glxin gdak dnel, linel, unenal ― to be a man, to be considered a man

   գլխին գլխացավանք դառնալ ― glxin glxacʻavankʻ daṙnal ― to be a worry to someone, to be bad luck to someone

   մեկի գլխին գրել ― meki glxin grel ― to write a will in someone's name

   մեկի գլխին դնել ― meki glxin dnel ― 1) to give someone face, to give someone so much attention that they step out of line; 2) to assign a guard to someone

   գլխին զոռ տալ ― glxin zoṙ tal ― 1) to talk and fruitlessly think about something that is beyond them; 2) to think stubbornly

   գլխին զուլում բերել ― glxin zulum berel ― to bring bad luck, to harm, to hurt

   գլխին զուլում գալ ― glxin zulum gal ― to get bad luck, to be unfortunate

   գլխին թափվել ― glxin tʻapʻvel ― 1) to pile on someone; 2) to turn out to be a big number

   գլխին ժողովել՝ ժողվվել ― glxin žoġovel, žoġvvel ― see գլխին հավաքել՝ հավաքվել

   գլխին (շան) լափ ածել՝ թափել ― glxin (šan) lapʻ acel, tʻapʻel ― to admonish, to rebuke

   գլխին իշխանություն՝ իրավունք բանեցնել ― glxin išxanutʻyun, iravunkʻ banecʻnel ― to believe one is in a position to rule or use the law

   գլխին խաթա դառնալ՝ լինել ― glxin xatʻa daṙnal, linel ― see գլխին փորձանք դառնալ՝ լինել

   գլխին խաղ (մի բան) խաղալ՝ սարքել ― glxin xaġ (mi ban) xaġal, sarkʻel ― to trick someone, to cause misfortune

   գլխին խելք թողնել ― glxin xelkʻ tʻoġnel ― (ironically) to distract someone, to keep someone busy

   գլխին խելք մնալ ― glxin xelkʻ mnal ― (ironically) to be very busy, to become scatterbrained

   գլխին խրով լինել ― glxin xrov linel ― to not enjoy, to not take pleasure in

   գլխին խրատ կարդալ ― glxin xrat kardal ― to lecture someone

   գլխին կանգնել ― glxin kangnel ― 1) to attack unexpectedly; 2) to be alive to someone; 3) to be prepared to do something

   մեկի գլխին կապել ― meki glxin kapel ― same as գլուխը կապել

   գլխին կիտել ― glxin kitel ― to gather, to give an opportunity to gather

   մեկի գլխին կիտվել ― meki glxin kitvel ― to gather at someone's, to pile on someone

   մեկի գլխին կոտրել ― meki glxin kotrel ― to berate, to let someone have it

   գլխին (մի բան) կոտրել ― glxin (mi ban) kotrel ― to hit someone hard on the head with something

   գլխին կպչել ― glxin kpčʻel ― (Western Armenian) to be one's own, to belong to oneself

   գլխին կրակ բերել ― glxin krak berel ― to make someone unfortunate

   գլխին կրակ թափել ― glxin krak tʻapʻel ― 1) to get very angry (with someone); 2) to bring misfortunate or bad luck

   գլխին կրակ թափվել ― glxin krak tʻapʻvel ― (curse) 1) to experience adversity or misfortune; 2) to be very hot

   գլխին կրակ վառվել ― glxin krak vaṙvel ― 1) to have a heavy heart, to be sorrowful; 2) (curse) to experience great misfortune or bad luck

   գլխին հավաքել ― glxin havakʻel ― same as գլխին կիտել

   գլխին հավաքվել ― glxin havakʻvel ― same as գլխին կիտվել

   գլխին հարամ անել ― glxin haram anel ― to disturb someone's enjoyment, to not allow someone to have fun

   գլխին հարամ լինել՝ կենալ ― glxin haram linel, kenal ― to not enjoy oneself, to have one's enjoyment disrupted, to not digest

   մեկի գլխին հարսանիք դնել՝ սարքել ― meki glxin harsanikʻ dnel, sarkʻel ― to fight with someone, to become very angry with someone

   մեկի գլխին հոգս դառնալ ― meki glxin hogs daṙnal ― to be a worry for someone

   գլխին հող տալ ― glxin hoġ tal ― to mourn, to grieve

   գլխին գցել՝ ձգել ― glxin gcʻel, jgel ― to leave something to someone else's care, to leave something on someone else

   գլխին ձի քացի տալ ― glxin ji kʻacʻi tal ― 1) to freeze, to move slowly; 2) to be foolish or stupid

   գլխին ձյուն գալ՝ մաղվել ― glxin jyun gal, maġvel ― to encounter misfortune, bad luck

   գլխին ձյուն իջնել ― glxin jyun iǰnel ― to turn gray, to get old

   մեկի գլխին մատաղ լինել ― meki glxin mataġ linel ― 1) to give or dedicate one's life to someone (out of love); 2) to be of help or use to someone

   մեկի գլխին մեռնել ― meki glxin meṙnel ― same as մեկի գլխին մատաղ (definition 1)

   մեկի գլխին մնալ՝ լինել՝ կենալ ― meki glxin mnal, linel, kenal ― see գլխից անպակաս լինել

   գլխին մոխիր ածել ― glxin moxir acel ― to mourn, to grieve

   գլխին (գլխուն) մթնել (աշխարհը, երկինքը և այլն) ― glxin (glxun) mtʻnel (ašxarhə, erkinkʻə ew ayln) ― to live through great grief, great pain

   գլխին նստել ― glxin nstel ― 1) to rule over someone; 2) to become courageous, to not be subjugated

   գլխին նստեցնել ― glxin nstecʻnel ― 1) to become a burden to someone; 2) to give someone heart or courage

   մեկի գլխին պայթել ― meki glxin paytʻel ― to happen to someone, to blow up in one's face

   գլխին պոպոք՝ կակալ կոտրել ― glxin popokʻ, kakal kotrel ― to annoy, to oppress, to torment, to torture

   գլխին պատիժ դառնալ ― glxin patiž daṙnal ― to become bad luck for someone, to cause worry or dissatisfaction

   մի բան գլխին պտտվել, գլխին շուռ գալ ― mi ban glxin pttvel, glxin šuṙ gal ― to make one's head spin

   գլխին (սառը) ջուր ածել՝ լցնել՝ մաղել ― glxin (saṙə) ǰur acel, lcʻnel, maġel ― to kill someone's hopes, to disappoint someone, to make someone lose their enthusiasm

   գլխին սառը ջուր մաղվել՝ լցվել ― glxin saṙə ǰur maġvel, lcʻvel ― to pour cold water over someone, to discourage someone, to kill someone's hopes

   գլխին սև բերել ― glxin sew berel ― to bring bad luck to someone, to make someone unfortunate

   գլխին սուր կախել՝ ճոճել ― glxin sur kaxel, čočel ― to have one's life under threat

   գլխին վայ տալ ― glxin vay tal ― 1) to mourn, to grieve; 2) to regret

   մեկի գլխին վեր ըկնել ― meki glxin ver əknel ― to live at someone else's expense, to be a burden to someone

   գլխին տալ ― glxin tal ― 1) to hit on the head; 2) to oppress, to silence; 3) to regret or grieve by slapping oneself on the head

   գլխին տեղալ ― glxin teġal ― see գլխին թափել՝ թափվել

   գլխին տեր ունենալ ― glxin ter unenal ― to have a guardian or a sponsor

   գլխին ցավ բերել ― glxin cʻav berel ― to cause worry, to be a headache

   գլխին ցեց դառնալ ― glxin cʻecʻ daṙnal ― to be a headache, to be a burden

   (մեկի) գլխին փափախ դնել ― (meki) glxin pʻapʻax dnel ― to think of someone as a man, to consider someone brave

   գլխին փափախ ունենալ ― glxin pʻapʻax unenal ― to be a man

   մեկի գլխին փորձանք բերել ― meki glxin pʻorjankʻ berel ― to cause misfortune, to hurt someone

   գլխին փորձանք գալ ― glxin pʻorjankʻ gal ― to encounter misfortune, to get hurt

   մեկի գլխին փորձանք դառնալ ― meki glxin pʻorjankʻ daṙnal ― to become a headache or a burden

   գլխին փչել ― glxin pʻčʻel ― (ironically) to cross one’s mind

   գլխին քամի փչել ― glxin kʻami pʻčʻel ― same as գլխին փչել

   գլխին քաշել ― glxin kʻašel ― see գլուխը քաշել

   գլխին քար գցել ― glxin kʻar gcʻel ― to disrupt or obstruct

   գլխին քար ընկնել ― glxin kʻar ənknel ― 1) to experience misfortune; 2) to not succeed, to fail

   գլխին քարոզ կարդալ ― glxin kʻaroz kardal ― to lecture someone at length, to advise someone in vain

   գլխին (մի) օյին բերել / գլխին օյին խաղալ / գլխին օյին հանել ― glxin (mi) ōyin berel / glxin ōyin xaġal / glxin ōyin hanel ― 1) to cause misfortune; 2) to fight, to dishonor; 3) to make fun of, to ridicule

   գլխին (մի) օյին գալ ― glxin (mi) ōyin gal ― to experience misfortune, to have bad luck

   գլխիս վրա ― glxis vra ― with pleasure, with love

   գլխից ազատել ― glxicʻ azatel ― to remove from oneself, to spread

   գլխից էլ ազատվել, գլխացավից էլ ― glxicʻ ēl azatvel, glxacʻavicʻ ēl ― to get rid of something unpleasant or bad by getting rid of something important

   գլխից անպակաս անել ― glxicʻ anpakas anel ― to keep alive

   գլխից անպակաս լինել ― glxicʻ anpakas linel ― 1) to be alive to someone; 2) to always be, to happen often

   գլխից անցնել ― glxicʻ ancʻnel ― 1) to happen to someone, to happen in someone's day; 2) to take leave of life

   գլխից բան հանել՝ հնարել ― glxicʻ ban hanel, hnarel ― to make something up, to have a wrong thought

   գլխից բարձր՝ մեծ բան անել՝ բռնել ― glxicʻ barjr, mec ban anel, bṙnel ― to take on work beyond one's capabilities

   գլխից գնալ ― glxicʻ gnal ― to forget, to be forgotten

   գլխից դեն՝ դուրս գցել, գլխից դուրս հանել ― glxicʻ den, durs gcʻel, glxicʻ durs hanel ― to put out of one’s mind, to make oneself forget

   գլխից դուրս խոսել ― glxicʻ durs xosel ― see գլխից դուրս տալ (definition 1)

   գլխից դուրս տալ ― glxicʻ durs tal ― 1) to talk nonsense; 2) to make something up

   գլխից թռչել ― glxicʻ tʻṙčʻel ― to forget, to be forgotten

   գլխից հանել ― glxicʻ hanel ― 1) to confuse, to mix up, to divert; 2) to forget; 3) to make oneself forget, to put out of one's mind

   գլխից հեռացնել ― glxicʻ heṙacʻnel ― to remove from oneself

   գլխից ձեր(ք) վեր առնել՝ վեր կալել՝ վերցնել՝ քաշել ― glxicʻ jer(kʻ) ver aṙnel, ver kalel, vercʻnel, kʻašel ― to take a great risk, to put one's life in danger

   գլխից (մի) մազ պակասել ― glxicʻ (mi) maz pakasel ― to be in danger, to experience misfortune

   գլխից մինչև ոտք / ոտից գլուխ ― glxicʻ minčʻew otkʻ / oticʻ glux ― from head to toe, completely

   գլխից վեր բան անել՝ բռնել ― glxicʻ ver ban anel, bṙnel ― to do or start something beyond one's strength or capability

   գլխից ցանել ― glxicʻ cʻanel ― to remove from oneself, to free oneself from someone

   գլխից քաշվել ― glxicʻ kʻašvel ― to leave, to get lost

   գլխով անել ― glxov anel ― 1) to nod; 2) to beckon with one's head; 3) to greet with one's head

   գլխով անցնել՝ անց կենալ ― glxov ancʻnel, ancʻ kenal ― 1) to think about something, to cross one's mind; 2) to happen, to occur

   գլխով երդվել ― glxov erdvel ― to swear in one's name or a relative's name to establish a truth

   գլխով հատուցել ― glxov hatucʻel ― to swear on one's life

   գլխով(դ) շուռ գամ ― glxov(d) šuṙ gam ― I'll sacrifice myself for you, I'll do anything for you, I’ll

   գլխովդ պտույտ գամ ― glxovd ptuyt gam ― see գլխովդ շուռ գամ

   գլխով տալ ― glxov tal ― to hit on the head with something

   գլխով փորձանք անցնել ― glxov pʻorjankʻ ancʻnel ― to experience misfortune

   գլխում խելք՝ խելքի կտոր լինել ― glxum xelkʻ, xelkʻi ktor linel ― 1) to have a brain, to be sharp; 2) to be smart or intelligent

   գլխում խելք՝ միտք մնալ ― glxum xelkʻ, mitkʻ mnal ― to have one's mind or attention on something

   գլխում նստել ― glxum nstel ― 1) to understand well, to grasp something; 2) to believe

   գլխում նստեցնել ― glxum nstecʻnel ― 1) to make something understood; 2) to make someone believe

   գլուխ անցնել ― glux ancʻnel ― to become a leader

   գլուխ(ն) առնել գնալ՝ կորչել ― glux(n) aṙnel gnal, korčʻel ― to run away, to leave

   գլուխ բարձրացնել ― glux barjracʻnel ― 1) to resist, to rebel; 2) to come forward, to come into existence; 3) to begin to work, to come to life

   գլուխ բերել ― glux berel ― 1) to make successful; 2) to finish any kind of work successfully

   գլուխ բռնել ― glux bṙnel ― (in botany) to grow a head, e.g., on certain vegetables such as a cauliflower

   գլուխ գալ ― glux gal ― to succeed, to successfully end

   գլուխ գլխի ― glux glxi ― 1) very close, in close quarters; 2) together

   գլուխ գլխի լինել ― glux glxi linel ― to correspond, to match, to be equal to

   գլուխ գլխի տալ ― glux glxi tal ― to think of something together, to put heads together

   գլուխ(ը) գովել ― glux(ə) govel ― to boast about oneself

   գլուխ գցել ― glux gcʻel ― 1) to collect money, to bring in money; 2) same as գլուխ բռնել

   գլուխ դարձնել ― glux darjnel ― to pay attention to, to turn one's attention to

   մի բանի գլուխ դնել ― mi bani glux dnel ― to assign a leader or boss for a job

   գլուխ դնել ― glux dnel ― 1) to argue, to fight; 2) to pay attention to, to make time for; 3) to adjust, to accommodate

   գլուխ ելնել ― glux elnel ― to adjust, to adapt, to settle

   մեկի համար գլուխ(ը) ետ դնել ― meki hamar glux(ə) et dnel ― to not spare anything for anyone, not even someone's life

   գլուխ թափել ― glux tʻapʻel ― to free oneself from someone

   գլուխ թեքել ― glux tʻekʻel ― 1) to refuse, to decline, to leave; 2) to obey, to yield

   գլուխը թռչել ― gluxə tʻṙčʻel ― to be killed

   գլուխը թռցնել ― gluxə tʻṙcʻnel ― to be killed, to be beheaded

   գլուխը իջեցնել՝ խոնարհեցնել՝ խոնարհել ― gluxə iǰecʻnel, xonarhecʻnel, xonarhel ― 1) to apologize, to ask for forgiveness; 2) to yield, to submit; 3) to greet with respect, to bow

   գլուխ ծռել ― glux cṙel ― 1) to bow, to lower one's head; 2) to ask, to beg, to plead

   (մի բանի) գլուխ կանգնել ― (mi bani) glux kangnel ― to lead something, to become a leader

   գլուխ կապել ― glux kapel ― see գլուխ բռնել

   գլուխ կոտրել՝ ճաքեցնել ― glux kotrel, čakʻecʻnel ― 1) to put much effort into reaching or achieving something; 2) to do intellectual work, to put much thought into something

   գլուխ հանել ― glux hanel ― 1) to understand, to decide; 2) to succeed, to do, to put into work

   գլուխը ճաքել ― gluxə čakʻel ― same as գլուխ(ը) պայթել

   գլուխ պահել ― glux pahel ― 1) to be lazy, to not show effort in work; 2) to live somehow, to somehow stay alive

   գլուխը պտտել ― gluxə pttel ― 1) to feel dizzy; 2) to cause dizziness

   գլուխ պտտեցնել ― glux pttecʻnel ― 1) to cause dizziness; 2) to attract, to make heads turn

   գլուխ ջարդել ― glux ǰardel ― same as գլուխ կոտրել

   գլուխ վեր առնել՝ վերցնել ― glux ver aṙnel, vercʻnel ― to leave, to depart

   գլուխ վեր՝ վայր բերել ― glux ver, vayr berel ― to bow down, to yield, to submit

   գլուխ տալ ― glux tal ― 1) to bow, to nod in greeting; 2) to spare nothing in order to achieve or get one's hands on something

   գլուխ(ը) տանել ― glux(ə) tanel ― 1) to bore, to talk someone's head off; 2) see գլուխ բերել

   գլուխ(ը) ցավեցնել (ցավացնել) ― glux(ə) cʻavecʻnel (cʻavacʻnel) ― 1) to bore, to talk someone's head off; 2) to exert effort, to exert oneself

   գլուխ տրաքացնել ― glux trakʻacʻnel ― see գլուխ ցավեցնել

   գլուխ ունենալ ― glux unenal ― 1) to be intelligent, clever; 2) to have the desire or motivation to do something

   գլուխ(ը) բարձի (վրա) դնել ― glux(ə) barji (vra) dnel ― to sleep, to rest, to lie down

   գլուխը բարձր բռնել՝ պահել ― gluxə barjr bṙnel, pahel ― to hold one's head high, to be proud

   (ձիու) գլուխը բաց թողնել ― (jiu) gluxə bacʻ tʻoġnel ― to unfasten a horse, to hold the reins lightly, to give a horse free rein

   գլուխը բերել (մի բան) ― gluxə berel (mi ban) ― to experience misfortune

   գլուխը գալ ― gluxə gal ― 1) to happen to someone; 2) to remember

   գլուխը(ը) գնալ ― gluxə(ə) gnal ― 1) to become bored; 2) to be deprived of life, to lose one's head

   գլուխը դատարկ ― gluxə datark ― see դատարկագլուխ

   գլուխը դարձնել ― gluxə darjnel ― to change directions, to segue

   գլուխը դառնալ ― gluxə daṙnal ― to feel dizzy or giddy

   գլուխը դժժալ՝ ղժժալ ― gluxə džžal, ġžžal ― to feel a buzz or ring in one's ears

   գլուխը ետ դնել ― gluxə et dnel ― to sacrifice one's being or life for a cause or purpose

   գլուխը զարկել ― gluxə zarkel ― to behead

   գլուխը թակել ― gluxə tʻakel ― see գլուխը ծեծել

   գլուխը թաղել ― gluxə tʻaġel ― (curse) to wish someone dead

   գլուխը թափ տալ ― gluxə tʻapʻ tal ― 1) to shake one's head to express regret; 2) to check, to examine, to form a decision; 3) to know something, to reveal something

   գլուխը թողնել (ձիու) ― gluxə tʻoġnel (jiu) ― to release the reins, to increase the pace

   գլուխը լալ ― gluxə lal ― to mourn, to grieve

   գլուխը լվանալ ― gluxə lvanal ― 1) to reprimand, to rebuke; 2) to surpass, to excel, to outrank

   գլուխը լցնել ― gluxə lcʻnel ― 1) to fill someone's head with ideas, to motivate; 2) to be convinced; 3) to learn, to acquire

   գլուխը խաշել ― gluxə xašel ― see գլուխն աղել

   գլուխը խառը լինել / գլուխը խառնվել ― gluxə xaṙə linel / gluxə xaṙnvel ― to be very busy

   գլուխը խելք լինել ― gluxə xelkʻ linel ― see գլխում խելք լինել

   գլուխը խոթել ― gluxə xotʻel ― to poke one's nose in, to interfere with something

   գլուխը ծանր լինել՝ ծանրանալ ― gluxə canr linel, canranal ― to have a headache

   գլուխը ծեծել ― gluxə cecel ― 1) to sob, to mourn, to grieve; 2) to bemoan, to regret

   գլուխը ծռել ― gluxə cṙel ― see գլուխ ծռել; 2) to look wretched, to be miserable; 3) see գլուխը շրջել (definition 1)

   գլուխը կախ ― gluxə kax ― 1) embarrassed, abashed, ashamed; 2) focused on one's own business, not interfering with someone else's work

   գլուխը կախ անել՝ գցել՝ կախել ― gluxə kax anel, gcʻel, kaxel ― 1) to bow one's head, to lower one's head; 2) to become sad, to feel miserable

   գլուխը կապել ― gluxə kapel ― 1) to make the bad pass for good through deception, to mislead; 2) to marry off through deception, to trick someone into marrying

   գլուխը կշռել, գլխով սանձ կշռել ― gluxə kšṙel, glxov sanj kšṙel ― to bob one's head when falling asleep sitting up

   գլուխը կորցնել ― gluxə korcʻnel ― 1) to panic, to lose one's head; 2) to get confused, to lose one's grip

   գլուխը հակել ― gluxə hakel ― same as գլուխը կախել

   գլուխը հանգիստ լինել ― gluxə hangist linel ― to have no worries, to have peace of mind

   գլուխը հանգչել՝ հանգչեցնել ― gluxə hangčʻel, hangčʻecʻnel ― to lie down, to rest

   գլուխը հաստ ― gluxə hast ― see հաստագլուխ

   գլուխը հողել ― gluxə hoġel ― same as գլուխը թաղել

   գլուխը հոպոպներով լիքը լինել ― gluxə hopopnerov likʻə linel ― to have one's head filled with dreams and hopes, to be inspired by dreams and hopes

   գլուխ(ը) ճաքել ― glux(ə) čakʻel ― same as գլուխը պայթել

   գլուխը մահի՝ մահու տալ ― gluxə mahi, mahu tal ― to kill oneself, to put one's life at risk

   գլուխը մեղրոտ անել՝ մեղրոտել / գլուխը յուղ ու մեղրոտ անել ― gluxə meġrot anel, meġrotel / gluxə yuġ u meġrot anel ― to create an affluent life, to bring abundance

   գլուխը մեռնել ― gluxə meṙnel ― (curse) to die, to be buried

   գլուխը մթագնել ― gluxə mtʻagnel ― to confuse, to cloud the mind

   գլուխը (մի բան) մտնել ― gluxə (mi ban) mtnel ― 1) to understand, to comprehend; 2) to keep one's mind busy, to be in one's memory

   գլուխը մի սոխ դառնալ / մարդու գլուխը սոխի գլուխ դառնալ ― gluxə mi sox daṙnal / mardu gluxə soxi glux daṙnal ― when murders happen often, when murders become a regular phenomenon, when a person’s life becomes worthless

   գլուխը յուղել ― gluxə yuġel ― to coax, to cajole, to sweet-talk

   գլուխը շաղվել ― gluxə šaġvel ― to get confused, to get mixed-up

   գլուխը շարժել ― gluxə šaržel ― to nod one's head in agreement or shake one's head in disagreement

   գլուխը շշմել ― gluxə ššmel ― to lose one's mind, to be taken aback

   գլուխը շշմեցնել ― gluxə ššmecʻnel ― to numb, to stupefy

   գլուխը շուռ գալ ― gluxə šuṙ gal ― see գլուխը պտտվել

   գլուխը շուռ տալ՝ շրջել ― gluxə šuṙ tal, šrǰel ― 1) to turn around; 2) to change the course of a horse

   գլուխը ողջ լինել՝ մնալ՝ պահել ― gluxə oġǰ linel, mnal, pahel ― (blessing) to be alive, to stay alive

   գլուխը պահել ― gluxə pahel ― 1) to keep one's balance, to keep one's head straight; 2) to live somehow, to get along; 3) to rein in a horse, to stop a horse

   գլուխը պայթել ― gluxə paytʻel ― 1) to have a splitting headache; 2) to be psychologically exhausted

   գլուխը պայթեցնել ― gluxə paytʻecʻnel ― to think a lot

   գլուխը պատեպատ տալ ― gluxə patepat tal ― to go around from place to place trying to find something or to achieve something

   գլուխը պատին զարկել՝ խփել՝ տալ ― gluxə patin zarkel, xpʻel, tal ― 1) see գլուխը պատեպատ տալ; 2) (reproach) to make a mistake, to beat oneself up

   գլուխը պտտել՝ պտտվել՝ պտույտ գալ ― gluxə pttel, pttvel, ptuyt gal ― to feel dizzy

   գլուխը պտտեցնել ― gluxə pttecʻnel ― 1) to cause dizziness, to make head spin; 2) to charm, to seduce

   գլուխը պրծացնել ― gluxə prcacʻnel ― see գլուխը ազատել

   գլուխը վայ տալ ― gluxə vay tal ― see գլխին վայ տալ

   գլուխը վայր դնել ― gluxə vayr dnel ― 1) to rest; 2) to die

   գլուխը վեր անել ― gluxə ver anel ― to shave one's head, to cut one's hair

   գլուխը վերցնել գնալ՝ փախչել ― gluxə vercʻnel gnal, pʻaxčʻel ― same as գլուխն առնել գնալ

   գլուխը վկա ― gluxə vka ― used when swearing on someone's life, on someone's grave

   գլուխը վրան լինել ― gluxə vran linel ― to be vigilant, alert, watchful

   գլուխը տալ ― gluxə tal ― 1) to die for something, to pass away; 2) to behead, to kill; 3) to bet on one's life

   գլուխը (որևէ զբաղմունքի) տալ ― gluxə (orewē zbaġmunkʻi) tal ― to dedicate oneself to something, to be lost in something

   գլուխը տակը տալ ― gluxə takə tal ― to undertake, to agree to something

   գլուխը տանել ― gluxə tanel ― see գլուխ տանել

   գլուխը տանել-բերել՝ տարուբերել ― gluxə tanel-berel, taruberel ― 1) to shake one's head to express suffering, sadness, disappointment, regret, etc.; 2) to nod or shake one's head in agreement or disagreement

   գլուխը տափը դնել ― gluxə tapʻə dnel ― see գլուխը թաղել

   գլուխը տափին տալ ― gluxə tapʻin tal ― to not know what to do from despair

   գլուխը տաք ― gluxə takʻ ― drunk, inebriated

   գլուխը տաքանալ ― gluxə takʻanal ― 1) to get drunk; 2) to get angry or upset

   գլուխը տաքացնել ― gluxə takʻacʻnel ― 1) to make drunk, to elevate someone's mood

   գլուխը տրաքել՝ տրաքվել ― gluxə trakʻel, trakʻvel ― to have a splitting headache

   գլուխը տրաքեցնել ― gluxə trakʻecʻnel ― to think a lot

   գլուխը ցած դնել ― gluxə cʻac dnel ― same as գլուխը վայր դնել

   գլուխը ցավեցնել ― gluxə cʻavecʻnel ― to talk someone's head off, to bore someone

   գլուխը փեշը դնել՝ գլուխը փեշի տակ դնել ― gluxə pʻešə dnel, gluxə pʻeši tak dnel ― to ignore the risks, to bury one's head in the sand

   գլուխը փետել ― gluxə pʻetel ― see մազերը փետել

   գլուխը փորձանք բերել ― gluxə pʻorjankʻ berel ― to bring bad luck, to experience misfortunate

   գլուխը փորձանքի տալ ― gluxə pʻorjankʻi tal ― to risk one's life (for some purpose)

   գլուխը փրկել ― gluxə pʻrkel ― to save oneself somehow, to get oneself out of a dangerous situation

   գլուխը քաշել ― gluxə kʻašel ― 1) to gulp down, to drink greedily; 2) to wear something on one's head, to dress one's head

   գլուխը քարը ― gluxə kʻarə ― let whatever needs to happen happen, so be it

   գլուխը քարը՝ քարին՝ քարով՝ քարեքար տալ ― gluxə kʻarə, kʻarin, kʻarov, kʻarekʻar tal ― 1) to suffer, to knock around; 2) to not know what to do, to have nothing to do; 3) (Western Armenian) to do something wrong, to do something stupid

   գլուխը քարի տակ մնալ ― gluxə kʻari tak mnal ― to remain helpless or wretched

   գլուխը քորել ― gluxə kʻorel ― 1) to be down, to be repentant; 2) to be confused, to be saddened; 3) to not believe, to not be convinced

   գլուխ(ը) քորելու ժամանակ չունենալ ― glux(ə) kʻorelu žamanak čʻunenal ― to be very busy

   գլուխն ազատել ― gluxn azatel ― 1) to free oneself; 2) to save one's life

   գլուխն աղել / գլուխն աղը դնել ― gluxn aġel / gluxn aġə dnel ― to secretly kill, to eliminate

   գլուխն առնել (ու) գնալ՝ թռչել՝ կորչել՝ հեռանալ՝ փախչել ― gluxn aṙnel (u) gnal, tʻṙčʻel, korčʻel, heṙanal, pʻaxčʻel ― to run away, to vanish, to disappear

   գլուխն ընկնելլ ― gluxn ənknell ― to have something on the brain, to constantly think about something

   գլուխն իրենը չլինել ― gluxn irenə čʻlinel ― 1) to be confused, to be mixed-up; 2) to be confused, numb, to have a headache

   գլուխն ուռչել ― gluxn uṙčʻel ― to get tired, to grow bored

   գլուխն ուռեցնել ― gluxn uṙecʻnel ― to talk someone’s head off, to bore

   գլուխն ուսերին լինել ― gluxn userin linel ― to be alive

   գլուխն ուտել ― gluxn utel ― 1) to kill someone, to destroy or lose something; 2) to be the death of someone, to be the cause of someone’s death

   գլուխն օրորել ― gluxn ōrorel ― same as գլուխը տարուբերել

   գլխի տերը լինել ― glxi terə linel ― 1) to be one's own boss; 2) to rule over someone, to have power over someone

   մի գլուխ ― mi glux ― continuously, constantly

2. top, head of something

   գլուխ ելնել ― glux elnel ― to succeed; to vanquish, to surmount, literally 'to come up to the top, head'

   գլուխ հանել/բերել ― glux hanel/berel ― to cope with, to successfully accomplish, literally 'to take/bring to the top/head'

3. top, summit (e.g., of a mountain)
4. beginning

   ամսվա գլխին ― amsva glxin ― at the beginning of the month

5. chapter (of a book)
6. head, chief, master, leader
7. round tip of an object
8. hair (on head)
9. head (number of cattle)
10. (figuratively) thought, consciousness
11. (figuratively) human being, person
12. (figuratively) life
13. money given with interest

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխներ (gluxner)
dative	գլխի (glxi)	գլուխների (gluxneri)
ablative	գլխից (glxicʻ)	գլուխներից (gluxnericʻ)
instrumental	գլխով (glxov)	գլուխներով (gluxnerov)
locative	գլխում (glxum)	գլուխներում (gluxnerum)
	definite forms
nominative	գլուխը/գլուխն (gluxə/gluxn)	գլուխները/գլուխներն (gluxnerə/gluxnern)
dative	գլխին (glxin)	գլուխներին (gluxnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	գլուխս (gluxs)	գլուխներս (gluxners)
dative	գլխիս (glxis)	գլուխներիս (gluxneris)
ablative	գլխիցս (glxicʻs)	գլուխներիցս (gluxnericʻs)
instrumental	գլխովս (glxovs)	գլուխներովս (gluxnerovs)
locative	գլխումս (glxums)	գլուխներումս (gluxnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	գլուխդ (gluxd)	գլուխներդ (gluxnerd)
dative	գլխիդ (glxid)	գլուխներիդ (gluxnerid)
ablative	գլխիցդ (glxicʻd)	գլուխներիցդ (gluxnericʻd)
instrumental	գլխովդ (glxovd)	գլուխներովդ (gluxnerovd)
locative	գլխումդ (glxumd)	գլուխներումդ (gluxnerumd)

Conjunction

գլուխ • (glux)

1. on, on top of
2. about, concerning

Adjective

գլուխ • (glux)

1. round, conical (said of sugar, cheese, etc.)
2. skilled, experienced, understanding
3. smart, clever, intelligent

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխներ (gluxner)
dative	գլուխի (gluxi)	գլուխների (gluxneri)
ablative	գլուխից (gluxicʻ)	գլուխներից (gluxnericʻ)
instrumental	գլուխով (gluxov)	գլուխներով (gluxnerov)
locative	գլուխում (gluxum)	գլուխներում (gluxnerum)
	definite forms
nominative	գլուխը/գլուխն (gluxə/gluxn)	գլուխները/գլուխներն (gluxnerə/gluxnern)
dative	գլուխին (gluxin)	գլուխներին (gluxnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	գլուխս (gluxs)	գլուխներս (gluxners)
dative	գլուխիս (gluxis)	գլուխներիս (gluxneris)
ablative	գլուխիցս (gluxicʻs)	գլուխներիցս (gluxnericʻs)
instrumental	գլուխովս (gluxovs)	գլուխներովս (gluxnerovs)
locative	գլուխումս (gluxums)	գլուխներումս (gluxnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	գլուխդ (gluxd)	գլուխներդ (gluxnerd)
dative	գլուխիդ (gluxid)	գլուխներիդ (gluxnerid)
ablative	գլուխիցդ (gluxicʻd)	գլուխներիցդ (gluxnericʻd)
instrumental	գլուխովդ (gluxovd)	գլուխներովդ (gluxnerovd)
locative	գլուխումդ (gluxumd)	գլուխներումդ (gluxnerumd)

References

• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 425

---

Old Armenian

Etymology

Origin is uncertain. Relation to Proto-Slavic *golva is possible. Perhaps a European (deprecated template usage) [etyl]  word.

Noun

գլուխ • (glux)

1. head

   ծածկել գլուխ ― cackel glux ― to be covered, to put on one's hat

   բանալ զգլուխ ― banal zglux ― to uncover, to take off one's hat

   հանել ընդ գլուխն/ընդ կառափն զյանցանս ուրուք ― hanel ənd gluxn/ənd kaṙapʻn zyancʻans urukʻ ― to have one's revenge, to punish

   գլուխ ամբառնալ ― glux ambaṙnal ― to revolt

   անկանիլ զգլխով ― ankanil zglxov ― to fall suddenly on the enemy

   դնել զգլուխ ի կշիռս ― dnel zglux i kšiṙs ― to put one's life in jeopardy

   կալ ի գլուխ ― kal i glux ― to put oneself at the head, to be the leader

2. extremity; summit, top; end or beginning

   գլուխ նաւի ― glux nawi ― prow

   գլուխ ցամաքի ― glux cʻamakʻi ― point, cape

   գլուխ անկեան ― glux ankean ― angular stone

   գլուխ սեան ― glux sean ― capital (of a column)

   զայն ութ օրն ի գլուխ ― zayn utʻ ōrn i glux ― all this week

   ի գլուխ հանել, տանել, ածել ― i glux hanel, tanel, acel ― to finish, to conclude, to bring to a head, to end

   ի գլուխ ելանել, հասանել, գալ, երթալ ― i glux elanel, hasanel, gal, ertʻal ― to be finished or brought to a close, to end, to come to an end

   գլուխ ամսոց ― glux amsocʻ ― the first day of the month, new moon

   գլուխ տարւոյ ― glux tarwoy ― New Year's day

   գլուխ բանից ― glux banicʻ ― exordium, preamble; point, article

   գլուխ ճանապարհաց ― glux čanaparhacʻ ― end of the street

   գլուխ տողին ― glux tołin ― beginning of a verse

   գլուխ բանիցս ― glux banicʻs ― finally, at length, in conclusion

3. (figuratively) chief, head, commander, leader
4. (figuratively) the first place, the first rank

   գլուխ գործոց ― glux gorcocʻ ― master-piece

5. individual, person, head

   ըստ գլխոյ, ըստ գլխոց, ըստ գլուխ, առ գլուխ ― əst glxoy, əst glxocʻ, əst glux, aṙ glux ― by head, for each person; so much a head

   ունել զթիւ գլխոց որդւոցն ― unel ztʻiw glxocʻ ordwocʻn ― to take the number of the children

   քանի՞ գլուխք պատժոց ― kʻani^? gluxkʻ patžocʻ ― how many punishments?

   առնու Տէր զտէրդ ի գլխոյ քումմէ ― aṙnu Tēr ztērd i glxoy kʻummē ― the Lord will take away thy master from thee

6. (finance) capital

   գլուխ դրամոց ― glux dramocʻ ― capital, funds, principal, capital or principal sum

7. chapter of a book

   գլուխ գրոց ― glux grocʻ ― chapter

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	գլուխ (glux)		գլուխք (gluxkʻ)
genitive	գլխոյ (glxoy)		գլխոց (glxocʻ)
dative	գլխոյ (glxoy)		գլխոց (glxocʻ)
accusative	գլուխ (glux)		գլուխս (gluxs)
ablative	գլխոյ (glxoy)		գլխոց (glxocʻ)
instrumental	գլխով (glxov)		գլխովք (glxovkʻ)
locative	գլուխ (glux)		գլուխս (gluxs)
an i-a-type instrumental plural գլխօք (glxōkʻ) is attested post-classically

Derived terms

• ազգագլուխ (azgaglux)
• աղանդագլուխ (ałandaglux)
• ամենագլուխ (amenaglux)
• ամսագլուխ (amsaglux)
• անգլխաւոր (anglxawor)
• անգլխիմ (anglxim)
• անգլուխ (anglux)
• առիւծագլուխ (aṙiwcaglux)
• բազմագլխեան (bazmaglxean)
• բազմագլխի (bazmaglxi)
• բազմագլուխ (bazmaglux)
• բարձրագլուխ (barjraglux)
• բարձրիգլուխ (barjriglux)
• բացագլխութիւն (bacʻaglxutʻiwn)
• բացագլուխ (bacʻaglux)
• բիւրագլխի (biwraglxi)
• գահագլխութիւն (gahaglxutʻiwn)
• գահագլուխ (gahaglux)
• գերագլուխ (geraglux)
• գլխաբացեալ (glxabacʻeal)
• գլխագար (glxagar)
• գլխագարութիւն (glxagarutʻiwn)
• գլխագերծ (glxagerc)
• գլխագերծութիւն (glxagercutʻiwn)
• գլխագիր (glxagir)
• գլխադիր (glxadir)
• գլխածածկեալ (glxacackeal)
• գլխածանրիմ (glxacanrim)
• գլխածանրութիւն (glxacanrutʻiwn)
• գլխակարգութիւն (glxakargutʻiwn)
• գլխակորիմ (glxakorim)
• գլխահատեմ (glxahatem)
• գլխահատիմ (glxahatim)
• գլխահատութիւն (glxahatutʻiwn)
• գլխահար (glxahar)
• գլխահարկ (glxahark)
• գլխանի (glxani)
• գլխանոց (glxanocʻ)
• գլխաշուք (glxašukʻ)
• գլխապահ (glxapah)
• գլխապան (glxapan)
• գլխապատ (glxapat)
• գլխապարտ (glxapart)
• գլխապետութիւն (glxapetutʻiwn)
• գլխապինդ (glxapind)
• գլխատեմ (glxatem)
• գլխատութիւն (glxatutʻiwn)
• գլխատումն (glxatumn)
• գլխարկ (glxark)
• գլխարկեմ (glxarkem)
• գլխացաւ (glxacʻaw)
• գլխացաւութիւն (glxacʻawutʻiwn)
• գլխաւոր (glxawor)
• գլխաւորագոյն (glxaworagoyn)
• գլխաւորական (glxaworakan)
• գլխաւորապէս (glxaworapēs)
• գլխաւորեմ (glxaworem)
• գլխաւորիմ (glxaworim)
• գլխաւորութիւն (glxaworutʻiwn)
• գլխաւորօրէն (glxaworōrēn)
• գլխափառիմ (glxapʻaṙim)
• գլխեմ (glxem)
• գլխիբաց (glxibacʻ)
• գլխիվայր (glxivayr)
• գլխիվայրեալ (glxivayreal)
• գլխիվայրեմ (glxivayrem)
• գլխիվայրիմ (glxivayrim)
• գլխիվեր (glxiver)
• գլխովին (glxovin)
• գլխօրէն (glxōrēn)
• դասագլուխ (dasaglux)
• դարագլուխ (daraglux)
• եղագլխութիւն (ełaglxutʻiwn)
• երկագլուխ (erkaglux)
• երկգլխի (erkglxi)
• երկգլուխ (erkglux)
• եօթնագլխի (eōtʻnaglxi)
• եօթնագլուխ (eōtʻnaglux)
• զգլխեմ (zglxem)
• զուարակագլուխ (zuarakaglux)
• զօրագլխական (zōraglxakan)
• զօրագլխակից (zōraglxakicʻ)
• զօրագլուխ (zōraglux)
• թագագլուխ (tʻagaglux)
• թաւագլուխ (tʻawaglux)
• ժողովրդագլուխ (žołovrdaglux)
• ժրագլուխ (žraglux)
• իննագլխի (innaglxi)
• իննագլուխ (innaglux)
• ինքնագլուխ (inkʻnaglux)
• իւղագլխեմ (iwłaglxem)
• իւղագլխիմ (iwłaglxim)
• իւղագլխութիւն (iwłaglxutʻiwn)
• իւղագլուխ (iwłaglux)
• խաչագլուխ (xačʻaglux)
• ծածկագլուխ (cackaglux)
• ծանրագլխեմ (canraglxem)
• ծանրագլխիմ (canraglxim)
• ծանրագլխութիւն (canraglxutʻiwn)
• կանոնագլուխ (kanonaglux)
• կորագլխութիւն (koraglxutʻiwn)
• կորագլուխ (koraglux)
• հարիւրագլխի (hariwraglxi)
• հեծելագլուխ (hecelaglux)
• հնգագլխեան (hngaglxean)
• ձիագլուխ (jiaglux)
• ճառագլուխ (čaṙaglux)
• մարդագլուխ (mardaglux)
• մերկագլուխ (merkaglux)
• միագլխապետ (miaglxapet)
• միագլխի (miaglxi)
• յոգնագլուխ (yognaglux)
• նախագլուխ (naxaglux)
• շանագլուխ (šanaglux)
• շառագլուխ (šaṙaglux)
• շնագլուխ (šnaglux)
• որթագլուխ (ortʻaglux)
• չարագլուխ (čʻaraglux)
• չորեքգլխեան (čʻorekʻglxean)
• պատերազմագլուխ (paterazmaglux)
• պարագլուխ (paraglux)
• սահմանագլուխ (sahmanaglux)
• սիւնագլուխ (siwnaglux)
• ստորագլուխ (storaglux)
• սրագլուխ (sraglux)
• վերագլխաւորեմ (veraglxaworem)
• վերագլխեմ (veraglxem)
• վերագլխութիւն (veraglxutʻiwn)
• վիշապագլուխ (višapaglux)
• տարեգլուխ (tareglux)
• տիրագլուխ (tiraglux)
• տոհմագլուխ (tohmaglux)
• ցլագլուխ (cʻlaglux)
• փոքրագլուխ (pʻokʻraglux)
• քառագլուխ (kʻaṙaglux)
• քարագլուխ (kʻaraglux)

 

Descendants

• Armenian: գլուխ (glux)

• → Kurdish:

  Northern Kurdish: kilox

References

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “գլուխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գլուխ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 220
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “գլուխ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy