विषय
Jump to navigation
Jump to search
See also: विशय
Hindi[edit]
Etymology[edit]
Borrowed from Sanskrit विषय (viṣaya).
Pronunciation[edit]
Noun[edit]
विषय • (viṣay) m
- subject, topic
- इन विषयों पर विचार कर लेना चाहिए
- in viṣyõ par vicār kar lenā cāhie
- These topics should be considered
- object being studied; subject matter
- worldly or sensual pleasure
Declension[edit]
Declension of विषय (masc cons-stem)
Derived terms[edit]
- विषयाश्रित (viṣyāśrit)
- विषयासक्त (viṣyāsakt)
References[edit]
- Bahri, Hardev (1989), “विषय”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975), “विषय”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
- Platts, John T. (1884), “विषय”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
- McGregor, Ronald Stuart (1993), “विषय”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit[edit]
Etymology[edit]
From the root विष् (viṣ, “to surround, spread, pervade”).[1]
Pronunciation[edit]
Noun[edit]
विषय • (viṣaya) root form, m
- a thing
- a matter
- a topic; subject
- a sphere (of influence, etc.)
- space, room
- a sense organ
- (symbolical) the number five
- inorganic matter
- a department
- a field; domain, subject area
- a region; area
- an issue
- content
- a theme
- refuge; asylum, shelter
- semen
- religious observance or obligation
- an object
- a lover
- a husband
- an abode
- detail
- a horizon; edge
- range
- scope
- a country (with more than 100 villages)
Declension[edit]
Masculine a-stem declension of विषय (viṣaya) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विषयः viṣayaḥ |
विषयौ viṣayau |
विषयाः / विषयासः¹ viṣayāḥ / viṣayāsaḥ¹ |
Vocative | विषय viṣaya |
विषयौ viṣayau |
विषयाः / विषयासः¹ viṣayāḥ / viṣayāsaḥ¹ |
Accusative | विषयम् viṣayam |
विषयौ viṣayau |
विषयान् viṣayān |
Instrumental | विषयेण viṣayeṇa |
विषयाभ्याम् viṣayābhyām |
विषयैः / विषयेभिः¹ viṣayaiḥ / viṣayebhiḥ¹ |
Dative | विषयाय viṣayāya |
विषयाभ्याम् viṣayābhyām |
विषयेभ्यः viṣayebhyaḥ |
Ablative | विषयात् viṣayāt |
विषयाभ्याम् viṣayābhyām |
विषयेभ्यः viṣayebhyaḥ |
Genitive | विषयस्य viṣayasya |
विषययोः viṣayayoḥ |
विषयाणाम् viṣayāṇām |
Locative | विषये viṣaye |
विषययोः viṣayayoḥ |
विषयेषु viṣayeṣu |
Notes |
|
Derived terms[edit]
- विषयक (viṣayaka)
- विषयकर्मन् (viṣayakarman)
- विषयकाम (viṣayakāma)
- विषयग्राम (viṣayagrāma)
- विषयज्ञ (viṣayajña)
- विषयाज्ञान (viṣayājñāna)
- विषयता (viṣayatā)
- विषयत्व (viṣayatva)
- विषयनिरति (viṣayanirati)
- विषयपकृष्ट (viṣayapakṛṣṭa)
- विषयपति (viṣayapati)
- विषयपथक (viṣayapathaka)
- विषयपराङ्मुख (viṣayaparāṅmukha)
- विषयप्रत्यभिज्ञान (viṣayapratyabhijñāna)
- विषयप्रवण (viṣayapravaṇa)
- विषयलोलुप (viṣayalolupa)
- विषयवत् (viṣayavat)
- विषयवर्तिन् (viṣayavartin)
- विषयवस्तु (viṣayavastu)
- विषयवासिन् (viṣayavāsin)
- विषयविषयिन् (viṣayaviṣayin)
- विषयसङ्ग (viṣayasaṅga)
- विषयसङ्गज (viṣayasaṅgaja)
- विषयसप्तमी (viṣayasaptamī)
- विषयसुख (viṣayasukha)
- विषयस्नेह (viṣayasneha)
- विषयात्मक (viṣayātmaka)
- विषयाधिकृत (viṣayādhikṛta)
- विषयाधिपति (viṣayādhipati)
- विषयानन्तर (viṣayānantara)
- विषयानुराग (viṣayānurāga)
- विषयान्त (viṣayānta)
- विषयाभिमुखीकृति (viṣayābhimukhīkṛti)
- विषयाभिरति (viṣayābhirati)
- विषयाभिलाष (viṣayābhilāṣa)
- विषयार्ह (viṣayārha)
- विषयायन (viṣayāyana)
- विषयायिन् (viṣayāyin)
- विषयाविविक्तत्व (viṣayāviviktatva)
- विषयासक्त (viṣayāsakta)
- विषयासक्तमनस् (viṣayāsaktamanas)
- विषयासक्ति (viṣayāsakti)
- विषयैषिन् (viṣayaiṣin)
Descendants[edit]
→Tatsama:
References[edit]
- ^ Monier Williams (1899), “विषय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 997, column 1.
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi masculine nouns
- Hindi terms with usage examples
- Hindi masculine consonant-stem nouns
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit a-stem nouns