समुद्र

See also: समुद्री

Bhojpuri

Noun

समुद्र (samudra) m (Kaithi 𑂮𑂧𑂳𑂠𑂹𑂩)

1. Alternative form of समुंद्र (samundra)

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit समुद्र (samudra). Doublet of समंदर (samandar).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /sə.mʊd̪.ɾᵊ/, [sɐ.mʊd̪.ɾᵊ]

Noun

समुद्र • (samudra) m (Urdu spelling سمدر)

1. sea (body of water)

   Synonyms: समंदर (samandar), समुंदर (samundar), सागर (sāgar), दरिया (dariyā)

Declension

Declension of समुद्र (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	समुद्र samudra	समुद्र samudra
oblique	समुद्र samudra	समुद्रों samudrõ
vocative	समुद्र samudra	समुद्रो samudro

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit समुद्र (samudra), through Old Marathi 𑘭𑘦𑘳𑘟𑘿𑘨 (samudra, “sea”).

Pronunciation

• IPA^(key): /sə.mud̪.ɾə/

Noun

समुद्र • (samudra) n

1. sea

   Synonym: सागर (sāgar)

   अरबी समुद्र ― arbī samudra ― Arabian sea

Declension

Declension of समुद्र (neut cons-stem)
direct singular	समुद्र samudr
direct plural	समुद्रे, समुद्रं samudre, samudra
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	समुद्र samudr		समुद्रे, समुद्रं samudre, samudra
oblique सामान्यरूप	समुद्रा samudrā		समुद्रां- samudrān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	समुद्राला samudrālā		समुद्रांना samudrānnā
ergative	समुद्राने, समुद्रानं samudrāne, samudrāna		समुद्रांनी samudrānnī
instrumental	समुद्राशी samudrāśī		समुद्रांशी samudrānśī
locative सप्तमी	समुद्रात samudrāt		समुद्रांत samudrāt
vocative संबोधन	समुद्रा samudrā		समुद्रांनो samudrānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of समुद्र (neut cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	समुद्राचा samudrāċā	समुद्राचे samudrāċe	समुद्राची samudrācī	समुद्राच्या samudrācā	समुद्राचे, समुद्राचं samudrāċe, samudrāċa	समुद्राची samudrācī	समुद्राच्या samudrācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	समुद्रांचा samudrānċā	समुद्रांचे samudrānċe	समुद्रांची samudrāñcī	समुद्रांच्या samudrāncā	समुद्रांचे, समुद्रांचं samudrānċe, samudrānċa	समुद्रांची samudrāñcī	समुद्रांच्या samudrāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

• समुद्रकिनारा (samudrakinārā, “seacoast”)

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “समुद्र”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
• Molesworth, James Thomas (1857) “समुद्र”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
• Shridhar Ganesh Vaze (1911) “समुद्र”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press
• दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “समुद्र”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ)

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit समुद्र (samudra).

Pronunciation

• IPA^(key): [sʌmud̪rʌ]
• Phonetic Devanagari: समुद्र

Noun

समुद्र • (samudra)

1. sea

Sanskrit

FWOTD – 28 July 2023

Alternative scripts

Alternative scripts

• সমুদ্ৰ (Assamese script)
• ᬲᬫᬸᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
• সমুদ্র (Bengali script)
• 𑰭𑰦𑰲𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑀫𑀼𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
• သမုဒြ (Burmese script)
• સમુદ્ર (Gujarati script)
• ਸਮੁਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑌮𑍁𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦱꦩꦸꦢꦿ (Javanese script)
• 𑂮𑂧𑂳𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಸಮುದ್ರ (Kannada script)
• សមុទ្រ (Khmer script)
• ສມຸທ຺ຣ (Lao script)
• സമുദ്ര (Malayalam script)
• ᠰᠠᠮᡠᡩᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘭𑘦𑘳𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠰᠠᠮᠤᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧍𑧆𑧔𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐳𑐩𑐸𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
• ସମୁଦ୍ର (Odia script)
• ꢱꢪꢸꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆱𑆩𑆶𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖭𑖦𑖲𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
• සමුද්‍ර (Sinhalese script)
• 𑪁𑩴𑩒𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚨𑚢𑚰𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
• ஸமுத்³ர (Tamil script)
• సముద్ర (Telugu script)
• สมุทฺร (Thai script)
• ས་མུ་དྲ (Tibetan script)
• 𑒮𑒧𑒳𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨰𑨢𑨃𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From सम्- (sam-, “together”) + Proto-Indo-European *ud-ró-s (“water”). By surface analysis, सम्- (sam-, “together, wholly”) +‎ उद्र (udra, “water”). Related to उदन् (udan) and उदक (udaka).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /sɐ.mud.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐ.mud̪.ɾɐ/

Noun

समुद्र • (samudrá) stem, m or n

1. any large body of water, confluence of two rivers; especially the sea, ocean

   Synonym: सागर (sāgara)

   • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 6.72.3:

     इन्द्रा॑सोमा॒वहि॑म॒पः प॑रि॒ष्ठां ह॒थो वृ॒त्रमनु॑ वां॒ द्यौर॑मन्यत।
     प्रार्णां॑स्यैरयतं न॒दीना॒मा स॑मु॒द्राणि॑ पप्रथुः पु॒रूणि॑॥

     índrāsomāváhimapáḥ pariṣṭhā́ṃ hathó vṛtrámánu vāṃ dyaúramanyata.
     prā́rṇāṃsyairayataṃ nadī́nāmā́ samudrā́ṇi paprathuḥ purū́ṇi.

     Indra and Soma, you slew Vṛtra; the obstructer of the water; for which the heaven venerates you both; you have urged on the waters of the rivers until they have replenished numerous oceans.

Declension

Masculine a-stem declension of समुद्र

	singular	dual	plural
nominative	समुद्रः (samudráḥ)	समुद्रौ (samudraú) समुद्रा¹ (samudrā́¹)	समुद्राः (samudrā́ḥ) समुद्रासः¹ (samudrā́saḥ¹)
accusative	समुद्रम् (samudrám)	समुद्रौ (samudraú) समुद्रा¹ (samudrā́¹)	समुद्रान् (samudrā́n)
instrumental	समुद्रेण (samudréṇa)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रैः (samudraíḥ) समुद्रेभिः¹ (samudrébhiḥ¹)
dative	समुद्राय (samudrā́ya)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
ablative	समुद्रात् (samudrā́t)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
genitive	समुद्रस्य (samudrásya)	समुद्रयोः (samudráyoḥ)	समुद्राणाम् (samudrā́ṇām)
locative	समुद्रे (samudré)	समुद्रयोः (samudráyoḥ)	समुद्रेषु (samudréṣu)
vocative	समुद्र (sámudra)	समुद्रौ (sámudrau) समुद्रा¹ (sámudrā¹)	समुद्राः (sámudrāḥ) समुद्रासः¹ (sámudrāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Neuter a-stem declension of समुद्र

	singular	dual	plural
nominative	समुद्रम् (samudrám)	समुद्रे (samudré)	समुद्राणि (samudrā́ṇi) समुद्रा¹ (samudrā́¹)
accusative	समुद्रम् (samudrám)	समुद्रे (samudré)	समुद्राणि (samudrā́ṇi) समुद्रा¹ (samudrā́¹)
instrumental	समुद्रेण (samudréṇa)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रैः (samudraíḥ) समुद्रेभिः¹ (samudrébhiḥ¹)
dative	समुद्राय (samudrā́ya)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
ablative	समुद्रात् (samudrā́t)	समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām)	समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
genitive	समुद्रस्य (samudrásya)	समुद्रयोः (samudráyoḥ)	समुद्राणाम् (samudrā́ṇām)
locative	समुद्रे (samudré)	समुद्रयोः (samudráyoḥ)	समुद्रेषु (samudréṣu)
vocative	समुद्र (sámudra)	समुद्रे (sámudre)	समुद्राणि (sámudrāṇi) समुद्रा¹ (sámudrā¹)

• ¹Vedic

Descendants

• Helu Prakrit:
  • Sinhalese: මුහුද (muhuda), සමුද්‍ර (samudra, “maritime”)
• Paisaci Prakrit:
  • Sindhi: سَمُنڊُ (samunḍu)
• Pali: samudda
• Sauraseni Prakrit: 𑀲𑀫𑀼𑀤𑁆𑀤 (samudda)

Borrowed terms

• Acehnese: samudra
• Bengali: সমুদ্র (śomudro)
• Burmese: သမုဒ္ဒရာ (sa.mudda.ra)
• Gujarati: સમંદર (samandar)
• Hindi: समुद्र (samudra), (semi-learned) समन्दर (samandar), समुंदर (samundar)
• Indonesian: Sumatra
  • → English: Sumatra
• Kannada: ಸಮುದ್ರ (samudra)
• Khmer: សមុទ្រ (saʼmot)
• Lü: ᦉᦖᦳᧆ (ṡṁud)
• Malay: samudera
  • Indonesian: samudra
• Old Javanese: samudra
  • > Javanese: ꦱꦩꦸꦢꦿ (samudra), ꦱꦩꦺꦴꦢꦿ (samodra) (inherited)
• Odia: ସମୁଦ୍ର (samudra)
• Nepali: समुद्र (samudra), (semi-learned) समुन्द्र (samundra)
• Punjabi: ਸਮੁੰਦਰ (samundar)
• Tamil: சமுத்திரம் (camuttiram)
• Telugu: సముద్రము (samudramu)
• Thai: สมุทร (sà-mùt)
• Urdu: سَمُنْدَر (samundar)
  • → Pashto: سمندر (samandar)
  • → Torwali: سمندر (samandar)
  • → Ushojo: سمندر (samandar)