użyczyć
Jump to navigation
Jump to search
Old Polish
[edit]Etymology
[edit]From użytek + -yć with a shift of to give to use → to give. Compare pożyczyć. First attested in 1420.
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]użyczyć pf (imperfective użyczać)
- to give, to grant [+genitive] or [+accusative]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[1], page 506:
- Zaprzyszyągam vasz..., abysczye se mną... proszyly... syna mego mylego, aby my alye tego vzyczyl (ut saltem mihi concedat), abych sz nym vzyvala tey Vyelykonoczy v Yerusalem
- [Zaprzysięgam was..., abyście se mną... prosili... syna mego miłego, aby mi ale tego użyczył (ut saltem mihi concedat), abych z nim używała tej Wielikonocy w Jerusalem]
- 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej[2], Modlitewnik Nawojki, page 177:
- Vzycz czelestne zdrowye (confer vitae sanitatem) a w cznothach dobrych przemyeskawanye
- [Użycz cielestne zdrowie (confer vitae sanitatem) a w cnotach dobrych przemieszkawanie]
- to cause, to make happen
- 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 54:
- Wszythkych szwyøtych twych... zasluszenym y tesz proszbami vszyczy (concedas), aby we wszelkych zaszczyczenya twego vsczyczeny bychom byly pomoczą
- [Wszytkich świętych twych... zasłużenim i też prośbami użyczy (concedas), aby we wszelkich zaszczycenia twego uszczyceni bychom byli pomocą]
- to allow
- 1868 [1441], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[3], volume XIII, page 108:
- Stanislaus Nicolao contulit al. vziczil residere super obligacione in Dobanyeuicze usque ad exempcionem
- [Stanislaus Nicolao contulit al. użyczył residere super obligacione in Dobaniowice usque ad exempcionem]
- to allow someone to participate; to share something with someone
- 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[4], [5], [6], volume XXIII, page 277:
- Corws cum ruminaret intra se, cui sui cordis interdum posset communicare, gl. participare vsiczicz, secretum, columba talia cogitantem aspiciens accessit ad eum
- [Corws cum ruminaret intra se, cui sui cordis interdum posset communicare, gl. participare użyczyć, secretum, columba talia cogitantem aspiciens accessit ad eum]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 30v:
- Communicare id est cum aliis aliquod bonum facere vzyczycz
- [Communicare id est cum aliis aliquod bonum facere użyczyć]
Related terms
[edit]adverbs
Descendants
[edit]- Polish: użyczyć
References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “użyczyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “użyczyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “użyczyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “użyczyć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish użyczyć. By surface analysis, użytek + -yć. Compare Kashubian ùżëczëc.
Pronunciation
[edit]- IPA(key): /uˈʐɨ.t͡ʂɨt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /uˈʐɨ.t͡ʂɨt͡ɕ/
Audio: (file) - Rhymes: -ɨt͡ʂɨt͡ɕ
- Syllabification: u‧ży‧czyć
Verb
[edit]użyczyć pf (imperfective użyczać)
- (transitive) to lend (to give something to someone for free temporarily) [+genitive] or (proscribed) [+accusative = what], [+dative = to whom], [+ na (accusative)] or [+ pod (accusative) = for what]
- Synonyms: udostępnić, wypożyczyć
- (transitive) to give; to accord; to extend; to grant; to oblige (to let someone visit, stay, to give protection or support) [+genitive] or (proscribed) [+accusative = what], [+dative = to whom]
- (transitive, literary) to allow to serve (to let something fill a role in a sentence) [+genitive] or (proscribed) [+accusative = what], [+dative = to whom], [+ do (genitive) = for what]
- (intransitive) to serve (to become the source of something)
- (reflexive with się, obsolete) to offer one's services
- (reflexive with się, obsolete) to offer one's companionship
Conjugation
[edit]Further reading
[edit]- użyczyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- użyczyć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “użyczyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “UŻYCZYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 24.03.2019
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “użyczyć”, in Słownik języka polskiego[7]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “użyczyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[8]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “użyczyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 430
- użyczyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Categories:
- Old Polish terms suffixed with -yć
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Old Polish terms with quotations
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms suffixed with -yć
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɨt͡ʂɨt͡ɕ
- Rhymes:Polish/ɨt͡ʂɨt͡ɕ/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish transitive verbs
- Polish literary terms
- Polish intransitive verbs
- Polish reflexive verbs
- Polish terms with obsolete senses