ziemia

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: Ziemia

Old Polish[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Proto-Slavic *zemľa. First attested in the 14th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ʑɛːmja/
  • IPA(key): (15th CE) /ʑemja/

Noun[edit]

ziemia f

  1. earth (all that which is under the sky)
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[2], page 1a:
      Chuala bøcz bogu na uiszszokosczy, a mir boszy bødz na szemy (in terra Luc 2, 14) ludzem dobre vole
      [Chwała bądź Bogu na wysokości, a mir boży bądź na ziemi (in terra Luc 2, 14) ludziem dobre wole]
  2. habitants of the Earth
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 2, 10:
      Nauczce se, czso sødzice zemø (terram)
      [Nauczcie sie, czso sądzicie ziemię (terram)]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[4], pages 9, 8:
      On będzye sądzyl okrąng zyeme (orbem terrae) w sprawyedlywoszczy
      [On będzie sądził okrąg ziemie (orbem terrae) w sprawiedliwości]
  3. one of the earthly spheres
    • 1965 [End of the 15th century], Julian Wojtkowski, editor, Glosy i drobne teksty polskie do 1550 roku. Z inkunabułów Kalisza, Kazimierza Biskupiego, Koła, Sieradza i Warty‎[5], page 75:
      Gorna zemya torrida zona
      [Gorna ziemia torrida zona]
  4. earth, soil, dirt
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[6], page 173b:
      Vøczcy on (sc. wąż) gedno vcho ogonem szaslony a drudzecz on ku szemy skloniy
      [Więcci on (sc. wąż) jedno ucho ogonem zasłoni a drugieć on ku ziemi skłoni]
    • 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎[7], page 57a:
      Blogoslawyona zyemya, Anna swyatha, kthora zbawyenyv nasszemv poczatek dala
      [Błogosławiona ziemia, Anna święta, ktora zbawieniu naszemu początek dała]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[8], page 20:
      Począla (sc. Maryja) *vnyątacz kosczyol. A yako smyotla proch v gromada,... pobrala przed szyą w szvknyą... A zatem poschedl yeden stary kaplan zydowsky. Vzravschy dzyevyczą Marya naczela szyą lyekacz... y osvla on proch na zyemyą
      [Poczęła (sc. Maryja) umiatać kościoł. A jako smiotła proch w gromadę,... pobrała przed się w suknią... A zatem poszedł jeden stary kapłan żydowski. Uźrawszy ji dziewica Maryja naczęła się lękać... i osuła on proch na ziemię]
  5. (alchemy, philosophy) earth (one of the four classical elements)
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[9], page 73 arg:
      Ten ps[alm] powyada, yze Xpus stworzyl zywyoly, to yest *zyemye, wyatr, ogye[ń], wodę
      [Ten ps[alm] powiada, iże Krystus stworzył żywioły, to jest ziemię, wiatr, ogie[ń], wodę]
  6. land, earth (solid ground, as opposed to air or water)
  7. land, country
    • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎[11], page av 8:
      Sam... pres mø prisøgl iesm, iz uam hochal [dać z]emø urogow uasih
      [Sam... przez mię przysiągł jeśm, iż wam chociał [dać z]iemię wrogow waszych]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[12], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 41, 8:
      Przetosz pomnecz bødø czebe z zeme iordanskey (de terra Iordanis)
      [Przetoż pomnieć będę ciebie z ziemie jordańskiej (de terra Iordanis)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[13], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 104, 11:
      Tobye dam szemyø Kanaan (terram Chanaan)
      [Tobie dam ziemię Kanaan (terram Chanaan)]
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[14], page 175a:
      Chos gesmcy ga vasz s te tho szeme Egypta (de terra Aegypti Ex 20, 2) vyuotl
      [Coż jeśmci ja was z te to ziemie Ejipta (de terra Aegypti Ex 20, 2) wywiodł]
    • 1930 [Fifteenth century], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[15], 21, 31:
      Tak przebiwal Israel w zemi Amorreyskego (in terra Amorrhaei)
      [Tak przebywał Israel w ziemi Amorejskiego (in terra Amorrhaei)]
  8. inhabitants of a country
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[16], page 177:
      K temv Yanovy vychodzyla wszytka zydowska zyemya (omnis Iudaea)
      [K temu Janowi wychodziła wszytka żydowska ziemia (omnis Iudaea)]
  9. territorial unit of a country or of land
    • 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 696:
      Iaco Marczin w kszøzey szemi ne cradne
      [Jako Marcin w księżej ziemi nie kradnie]
    • 1861 [1415–1427], Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi‎[17], volume III, Biblioteka Warszawska, page 39:
      Jaco Boyan y Boguslaw sa wsze zeme cuyawskye zlodzeye
      [Jako Bojan i Bogusław są wsze ziemie kujawskie złodzieje]
    • 1967 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1345:
      Yssze Dzerszek... nye began (pro begal) na zemą krole[s]wstwa polszkego... any gey scodzyl
      [Iże Dzierżek... nie biegał na ziemię krole[s]wstwa polskiego... ani jej szkodził]
  10. property or ownership of land; manor, estate, property
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[18], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 11:
      Zwali sø ymona swa w zemach swogich (in terris suis)
      [Zwali są imiona swa w ziemiach swojich (in terris suis)]
    • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 446:
      Iaco Potrek do Kaliszkego slal, zøndayø miru, drzewey nisz w zemi zawadzil
      [Jako Piotrek do Kaliskiego słał, żądaję miru, drzewiej niż w ziemi zawadził]

Derived terms[edit]

adjective
nouns

Related terms[edit]

adjective
noun

Descendants[edit]

  • Masurian: żiéń, żiéniá
  • Polish: ziemia
  • Silesian: ziymia

References[edit]

Polish[edit]

Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish ziemia.

Pronunciation[edit]

Noun[edit]

ziemia f

  1. (countable) earth (planet on which people live)
    Synonym: glob
  2. (uncountable, literary) earth (place of life, as opposed to heaven or the afterlife)
  3. (uncountable) earth, soil, dirt (layer of land in which plants grow)
    Synonyms: gleba, grunt
  4. (uncountable) ground; floor (that which is walked on)
  5. (uncountable) land, earth (solid ground, as opposed to air or water)
    Synonym: ląd
    Coordinate terms: powietrze, woda
  6. (uncountable) land; ground, property (area that is one's property)
    Synonym: grunt
  7. (countable) land; country (particular political, ethnographic, or geographic region)
    Synonym: kraina
  8. (uncountable, literary) motherland, fatherland (country in which one was born)
  9. (countable, historical) unit or division smaller than a voivodeship

Declension[edit]

Declension of ziemia
singular plural
nominative ziemia ziemie
genitive ziemi ziem
dative ziemi ziemiom
accusative ziemię ziemie
instrumental ziemią ziemiami
locative ziemi ziemiach
vocative ziemio ziemie

Derived terms[edit]

adjectives
adverbs
interjections
nouns
phrases
verbs
verbs

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ziemia is one of the most used words in Polish, appearing 107 times in scientific texts, 48 times in news, 39 times in essays, 61 times in fiction, and 45 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 300 times, making it the 169th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References[edit]

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “ziemia”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 772

Further reading[edit]

  • ziemia in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • ziemia in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ziemia”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Wiesław Morawski (18.07.2008) “ZIEMIA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ziemia”, in Słownik języka polskiego‎[19]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “ziemia”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[20]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “ziemia”, in Słownik języka polskiego‎[21] (in Polish), volume 8, Warsaw, page 498
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ziemia&oldid=77541676"