лад
Appearance
See also: Appendix:Variations of "lad"
Belarusian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *ladъ.
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]лад • (lad) m inan (genitive ла́ду, uncountable)
- social system (a socioeconomic formation)
- 1927 [1920], Mikhail Pokrovsky, “Народная рэволюцыя”, in Кастусь Гарабурда, transl., Расійская гісторыя ў самым кароткім нарысе, Minsk: ДВБ, translation of Русская история в самом сжатом очерке (in Russian), page 145:
- Яны гаварылі аб несправядлівасьці буржуазнага ладу наагул, аб прагласьці і жорсткасьці эксплёататараў; народ слухаў іх з цікавасьцю, але чакаў, — што-ж далей?
- Jany havaryli ab njespravjadlivasʹci buržuaznaha ladu naahul, ab prahlasʹci i žórstkasʹci ekspljóatataraŭ; naród sluxaŭ ix z cikavasʹcju, alje čakaŭ, — što-ž daljej?
- [original: Они толковали о несправедливости буржуазного строя вообще, о жадности и жестокости эксплоататоров; народ слушал их с интересом, но ждал, — что дальше?]
- Oni tolkovali o nespravedlivosti buržuaznovo stroja voobšče, o žadnosti i žestokosti eksploatatorov; narod slušal ix s interesom, no ždal, — što dalʹše?
- They spoke about the injustice of the bourgeois system in general, about the greed and cruelty of the exploiters; the people listened to them with interest but waited—what next?
- order (tidiness, orderliness, opposite of chaos)
- 1908, Janka Kupała, “Сцйопка Жук”, in Жалейка, Пецярбург: Загляне сонцэ и у нашэ ваконцэ, page 114:
- У Сцепана лад меж дзетак, / Лад на поли, лад у хаце, / Адным словам, жывуць гэтак, / Цяпер мала, пане браце.
- U Scjepana lad mjež dzjetak, / Lad na póli, lad u xacje, / Adnym slóvam, žyvucʹ hetak, / Cjapjer mala, panje bracje.
- (please add an English translation of this quotation)
- method, manner, way
Declension
[edit]Declension of лад (inan sg-only hard masc-form accent-a)
References
[edit]- Martynaŭ, V. U., Tsykhun, G. A., editors (1978–2017), “лад”, in Этымалагічны слоўнік беларускай мовы [Etymological Dictionary of the Belarusian Language] (in Belarusian), Minsk: Belaruskaia navuka
- “лад”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
- “лад” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org
Bulgarian
[edit]Etymology
[edit]Borrowed from Russian лад (lad), ultimately from Proto-Slavic *ladъ (“harmony, concord”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]лад • (lad) m
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
indefinite | лад lad |
ла́дове ládove |
definite (subject form) |
ла́дът ládǎt |
ла́довете ládovete |
definite (object form) |
ла́да láda | |
count form | — | ла́да láda |
Hyponyms
[edit]- мажо́рен лад (mažóren lad, “major mode”)
- йони́йски лад (joníjski lad, “Ionian mode”)
- лиди́йски лад (lidíjski lad, “Lydian mode”)
- миксолиди́йски лад (miksolidíjski lad, “Mixolydian mode”)
- мино́рен лад (minóren lad, “minor mode”)
- еоли́йски лад (eolíjski lad, “Aoelian mode”)
- дори́йски лад (doríjski lad, “Dorian mode”)
- фриги́йски лад (frigíjski lad, “Phrygian mode”)
- диатони́чен лад (diatoníčen lad, “diatonic mode”)
- локри́йски лад (lokríjski lad, “Locrian mode”)
Related terms
[edit]- Ла́да (Láda) (personal name)
- ла́да (láda, “dear one”) (dialectal)
- ладо́вен (ladóven)
- ладо́вност (ladóvnost, “family cohesion”) (obsolete)
See also
[edit]References
[edit]- “лад”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
Macedonian
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *xoldъ (“coolness, cold”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]лад • (lad) m (relational adjective ладен)
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
indefinite | лад (lad) | ладови (ladovi) |
definite unspecified | ладот (ladot) | ладовите (ladovite) |
definite proximal | ладов (ladov) | ладовиве (ladovive) |
definite distal | ладон (ladon) | ладовине (ladovine) |
vocative | ладу (ladu) | ладови (ladovi) |
count form | — | лада (lada) |
Derived terms
[edit]Russian
[edit]Alternative forms
[edit]- ладъ (lad) — Pre-reform orthography (1918)
Pronunciation
[edit]Etymology 1
[edit]Inherited from Proto-Slavic *ladъ, of unknown origin.
Noun
[edit]лад • (lad) m inan (genitive ла́да, nominative plural лады́, genitive plural ладо́в, relational adjective ла́довый)
- harmony, concord
- Synonyms: согла́сие (soglásije), мир (mir)
- в ладу́/лада́х с ке́м-либо ― v ladú/ladáx s kém-libo ― in harmony with someone; on good terms with someone
- в ладу́/лада́х с че́м-либо ― v ladú/ladáx s čém-libo ― in accordance with something
- manner, way
- (music) mode; harmony, tonality
- в ла́д ― v lád ― in tune
- в ла́д с ке́м-либо ― v lád s kém-libo ― in sync/harmony with someone (in one's actions)
- (music) fret
Declension
[edit]Declension of лад (inan masc-form hard-stem accent-c)
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | ла́д lád |
лады́ ladý |
genitive | ла́да láda |
ладо́в ladóv |
dative | ла́ду ládu |
лада́м ladám |
accusative | ла́д lád |
лады́ ladý |
instrumental | ла́дом ládom |
лада́ми ladámi |
prepositional | ла́де láde |
лада́х ladáx |
partitive | ла́ду1 ládu1 |
|
locative | в ладу́ v ladú |
1 Only in the expression ни скла́ду ни ла́ду (ni skládu ni ládu, “without rhyme or reason”).
Derived terms
[edit]Etymology 2
[edit]Noun
[edit]лад • (lad) f anim pl
- genitive/accusative plural of ла́да (láda)
Ukrainian
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Slavic *ladъ, of unknown origin.
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]лад • (lad) m inan (genitive ла́ду or ладу́, nominative plural лади́, genitive plural ладі́в)
- order (tidiness, orderliness, opposite of chaos)
- coherence, organization
- consent, agreement
- method, manner, way
- social system
- (linguistics) structure, syntax
- (music) mode
- (music, plural only) frets
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
nominative | лад lad |
лади́ ladý |
genitive | ла́ду, ладу́ ládu, ladú |
ладі́в ladív |
dative | ла́дові, ла́ду ládovi, ládu |
лада́м ladám |
accusative | лад lad |
лади́ ladý |
instrumental | ла́дом ládom |
лада́ми ladámy |
locative | ладу́ ladú |
лада́х ladáx |
vocative | ла́де láde |
лади́ ladý |
Noun
[edit]лад • (lad) m or f
- genitive/accusative plural of ладо (lado)
Categories:
- Belarusian terms inherited from Proto-Slavic
- Belarusian terms derived from Proto-Slavic
- Belarusian terms with IPA pronunciation
- Belarusian terms with audio pronunciation
- Belarusian lemmas
- Belarusian nouns
- Belarusian uncountable nouns
- Belarusian masculine nouns
- Belarusian inanimate nouns
- Belarusian terms with quotations
- Belarusian hard masculine-form nouns
- Belarusian hard masculine-form accent-a nouns
- Belarusian nouns with accent pattern a
- Bulgarian terms borrowed from Russian
- Bulgarian terms derived from Russian
- Bulgarian terms derived from Proto-Slavic
- Bulgarian terms with IPA pronunciation
- Bulgarian lemmas
- Bulgarian nouns
- Bulgarian masculine nouns
- bg:Music
- Macedonian terms inherited from Proto-Slavic
- Macedonian terms derived from Proto-Slavic
- Macedonian 1-syllable words
- Macedonian terms with IPA pronunciation
- Macedonian oxytone terms
- Macedonian lemmas
- Macedonian nouns
- Macedonian masculine nouns
- Macedonian masculine nouns with plurals in -ови
- Russian 1-syllable words
- Russian terms with IPA pronunciation
- Russian terms with audio pronunciation
- Rhymes:Russian/at
- Rhymes:Russian/at/1 syllable
- Russian terms inherited from Proto-Slavic
- Russian terms derived from Proto-Slavic
- Russian lemmas
- Russian nouns
- Russian masculine nouns
- Russian inanimate nouns
- Russian terms with collocations
- ru:Music
- Russian hard-stem masculine-form nouns
- Russian hard-stem masculine-form accent-c nouns
- Russian nouns with accent pattern c
- Russian nouns with partitive singular
- Russian nouns with locative singular
- Russian non-lemma forms
- Russian noun forms
- Ukrainian terms inherited from Proto-Slavic
- Ukrainian terms derived from Proto-Slavic
- Ukrainian terms with IPA pronunciation
- Ukrainian terms with audio pronunciation
- Ukrainian lemmas
- Ukrainian nouns
- Ukrainian masculine nouns
- Ukrainian inanimate nouns
- uk:Linguistics
- uk:Music
- Ukrainian pluralia tantum
- Ukrainian hard masculine-form nouns
- Ukrainian hard masculine-form accent-c nouns
- Ukrainian nouns with accent pattern c
- Ukrainian non-lemma forms
- Ukrainian noun forms