مردن

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Central Kurdish[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Iranian *márti, from Proto-Indo-Iranian *márti, ultimately from Proto-Indo-European *mer-. Compare Persian مردن (mordan).

Pronunciation[edit]

Verb[edit]

Northern Kurdish mirin

مردن (mirdin) (present stem مر- (mir-))

  1. (intransitive) to die

Conjugation[edit]

Conjugation
infinitive مردن
mirdin 		past stem مرد
mird 		present stem مر
mir
person singular plural
first second third first second third
indicative من تۆ ئەو ئێمە ئێوە ئەوان
simple
past 		مردِم
mirdim		 مردیت
mirdît		 مرد
mird 		مردین
mirdîn		 مردِن
mirdin
present دەمرِم
demrim		 دەمریت
demrît		 دەمرێت
demrêt 		دەمرین
demrîn		 دەمرِن
demrin
past
imperfect (habitual, progressive) 		دەمردِم
demirdim		 دەمردیت
demirdît		 دەمرد
demrid 		دەمردین
demirdîn		 دەمردِن
demirdin
past
progressive 		خەریک بووم دەمردِم
xerîk bûm demirdim		 خەریک بووی دەمردیت
xerîk bûy demirdît		 خەریک بوو دەمرد
xerîk bû demrid 		خەریک بووین دەمردین
xerîk bûyn demirdîn		 خەریک بوون دەمردِن
xerîk bûn demirdin
present
progressive 		خەریکِم دەمرِم
xerîkim demrim		 خەریکی دەمریت
xerîkî demrît		 خەریکە دەمرێت
xerîke demrêt 		خەریکین دەمرین
xerîkîn demrîn		 خەریکِن دەمرِن
xerîkin demrin
past
perfect 		مردِبووم
mirdibûm		 مردِبوویت
mirdibûyt		 مردِبوو
mirdibû 		مردِبووین
mirdibûyn		 مردِبوون
mirdibûn
present
perfect 		مردوومە
mirdûme		 مردوویتە
mirdûyte		 مردووە
mirduwe 		مردووینە
mirdûyne		 مردوونە
mirdûne
subjunctive من تۆ ئەو ئێمە ئێوە ئەوان
past مردِبِم
mirdibim		 مردِبیت
mirdibît		 مردِبێت
mirdibêt 		مردِبین
mirdibîn		 مردِبِن
mirdibin
present بِمرِم
bimrim		 بِمریت
bimrît		 بِمرێت
bimrêt 		بِمرین
bimrîn		 بِمرِن
bimrin
imperative — تۆ — ئێمە ئێوە —
بِمر
bimir		 بِمرین
bimrîn		 بِمرِن
bimrin

Persian[edit]

Etymology[edit]

From Middle Persian YMYTWNtn' (murdan), from Old Persian [script needed] (mar-), from Proto-Iranian *márti, from Proto-Indo-Iranian *márti, ultimately derived from Proto-Indo-European *mer- (“to die”). Compare Northern Kurdish mirin, Avestan 𐬨𐬀𐬭- (mar-), Sanskrit मरति (marati), Old Armenian մեռանիմ (meṙanim), Old Church Slavonic мрѣти (mrěti), Latin morior, English murder.

Pronunciation[edit]

 

Readings
Classical reading? murdan
Dari reading? murdan
Iranian reading? mordan
Tajik reading? murdan

Verb[edit]

Dari مردن
Iranian Persian
Tajik мурдан

مردن • (mordan) (present stem میر (mir))

  1. to die (to stop living)
    Synonyms: فوت کردن (fowt kardan, “to pass away”), درگذشتن (dargozaštan, “to pass away”), از دنیا رفتن (az donyâ raftan, “to pass away”)
    • c. 920, Rudaki, translated by Julie Scott Meisami, in "The Panegyric Qaside in The Eastern Iranian World", Persian Lyric Poetry in the Classical Era (2019), مرد مرادی، نه همانا که مرد:
      مرد مرادی، نه همانا که مرد، جان گرامی به پدر باز داد […]
      mord morâdi, na hamânâ ke mord, jân-e gerâmi be pedar bâz dâd […]
      Morâdi died; but nay, indeed he did not die; he returned his precious soul to his Father [God] […]

Conjugation[edit]

Conjugation of مردن (murdán) (literary Dari Persian)
infinitive مردن
(murdán)
stem present میر
(mīr)
past مرد
(murd)
participle present میرنده
(mīrindá)
past مرده
(murdá)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist میرم
(mīram) 		میری
(mīrī) 		میرد
(mīrad) 		میریم
(mīrēm) 		میرید
(mīrēd) 		میرند
(mīrand)
present (imperfect) می‌میرم
(mḗ-mīram) 		می‌میری
(mḗ-mīrī) 		می‌میرد
(mḗ-mīrad) 		می‌میریم
(mḗ-mīrēm) 		می‌میرید
(mḗ-mīrēd) 		می‌میرند
(mḗ-mīrand)
present progressive در حال مردن استم
(dar hāl-i murdan astam) 		در حال مردن استی
(dar hāl-i murdan astī) 		در حال مردن است
(dar hāl-i murdan ast) 		در حال مردن استیم
(dar hāl-i murdan astēm) 		در حال مردن استید
(dar hāl-i murdan astēd) 		در حال مردن استند
(dar hāl-i murdan astand)
present perfect مرده‌ام
(murdá-am) 		مرده‌ای
(murdá-ī) 		مرده‌است
(murdá ast) 		مرده‌ایم
(murdá-ēn) 		مرده‌اید
(murdá-ēd) 		مرده‌اند
(murdá-and)
past مردم
(murdam) 		مردی
(murdī) 		مرد
(murd) 		مردیم
(murdēm) 		مردید
(murdēd) 		مردند
(murdand)
past (imperfect) می‌مردم
(mḗ-murdam) 		می‌مردی
(mḗ-murdī) 		می‌مرد
(mḗ-murd) 		می‌مردیم
(mḗ-murdēm) 		می‌مردید
(mḗ-murdēd) 		می‌مردند
(mḗ-murdand)
past progressive در حال مردن بودم
(dar hāl-i murdan būdam) 		در حال مردن بودی
(dar hāl-i murdan būdī) 		در حال مردن بود
(dar hāl-i murdan būd) 		در حال مردن بودیم
(dar hāl-i murdan būdēm) 		در حال مردن بودید
(dar hāl-i murdan būdēd) 		در حال مردن بودند
(dar hāl-i murdan būdand)
pluperfect مرده بودم
(murdá bū́dam) 		مرده بودی
(murdá bū́dī) 		مرده بود
(murdá būd) 		مرده بودیم
(murdá bū́dēm) 		مرده بودید
(murdá bū́dēd) 		مرده بودند
(murdá bū́dand)
future خواهم مرد
(xāhám murd) 		خواهی مرد
(xāhī́ murd) 		خواهد مرد
(xāhád murd) 		خواهیم مرد
(xāhḗm murd) 		خواهید مرد
(xāhḗd murd) 		خواهند مرد
(xāhánd murd)
subjunctive present بمیرم
(bímīram) 		بمیری
(bímīrī) 		بمیرد
(bímīrad) 		بمیریم
(bímīrēm) 		بمیرید
(bímīrēd) 		بمیرند
(bímīrand)
past مرده باشم
(murdá bā́šam) 		مرده باشی
(murdá bā́šī) 		مرده باشد
(murdá bā́šad) 		مرده باشیم
(murdá bā́šēm) 		مرده باشید
(murdá bā́šēd) 		مرده باشند
(murdá bā́šand)
imperative بمیر
(bímīr) 		بمیرید
(bímīrēd)
Conjugation of مردن (murdán) (colloquial Kabuli)
infinitive مردن
(murdán)
stem present میر
(mīr)
past مرد
(murd)
participle present میرنده
(mīrindá)
past مرده
(murdá)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist میرم
(mīrum) 		میری
(mīrī) 		میره
(mīra) 		میریم
(mīrēm) 		میرین
(mīrēn) 		میرن
(mīran)
present (imperfect) می‌میرم
(mḗ-mīrum) 		می‌میری
(mḗ-mīrī) 		می‌میره
(mḗ-mīra) 		می‌میریم
(mḗ-mīrēm) 		می‌میرین
(mḗ-mīrēn) 		می‌میرن
(mḗ-mīran)
present progressive ده آل مردن استم
(da āl-i murdan astum) 		ده آل مردن استی
(da āl-i murdan astī) 		ده آل مردن است
(da āl-i murdan ast) 		ده آل مردن استیم
(da āl-i murdan astēm) 		ده آل مردن استین
(da āl-i murdan astēn) 		ده آل مردن استن
(da āl-i murdan astan)
present perfect مردم
(murdám) 		مردی
(murdī́) 		مرداست
(murdást) 		مردیم
(murdḗm) 		مردین
(murdḗn) 		مردن
(murdán)
past مردم
(murdum) 		مردی
(murdī) 		مرده
(murda) 		مردیم
(murdēm) 		مردین
(murdēn) 		مردن
(murdan)
past (imperfect) می‌مردم
(mḗ-murdum) 		می‌مردی
(mḗ-murdī) 		می‌مرده
(mḗ-murda) 		می‌مردیم
(mḗ-murdēm) 		می‌مردین
(mḗ-murdēn) 		می‌مردن
(mḗ-murdan)
past progressive ده آل مردن بودم
(da āl-i murdan būdum) 		ده آل مردن بودی
(da āl-i murdan būdī) 		ده آل مردن بود
(da āl-i murdan būd) 		ده آل مردن بودیم
(da āl-i murdan būdēm) 		ده آل مردن بودین
(da āl-i murdan būdēn) 		ده آل مردن بودن
(da āl-i murdan būdan)
pluperfect مرده بودم
(murdá bū́dum) 		مرده بودی
(murdá bū́dī) 		مرده بوده
(murdá būda) 		مرده بودیم
(murdá bū́dēm) 		مرده بودین
(murdá bū́dēn) 		مرده بودن
(murdá bū́dan)
future خوایم مرد
(xāyyúm murd) 		خوایی مرد
(xāyyī́ murd) 		خوایه مرد
(xāyyá murd) 		خواییم مرد
(xāyyḗm murd) 		خوایین مرد
(xāyyḗn murd) 		خواین مرد
(xāyyán murd)
subjunctive present بمیرم
(bímīrum) 		بمیری
(bímīrī) 		بمیره
(bímīra) 		بمیریم
(búmīrēm) 		بمیرین
(bímīrēn) 		بمیرن
(bímīran)
past مرده باشم
(murdá bā́šam) 		مرده باشی
(murdá bā́šī) 		مرده باشه
(murdá bā́ša) 		مرده باشیم
(murdá bā́šēm) 		مرده باشین
(murdá bā́šēn) 		مرده باشن
(murdá bā́šan)
imperative بمیر
(bímīr) 		بمیرین
(bímīrēn)
Conjugation of مردن (mordán) (literary Iranian Persian)
infinitive مردن
(mordán)
stem present میر
(mir)
past مرد
(mord)
participle present میرنده
(mirandé)
past مرده
(mordé)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist میرم
(miram) 		میری
(miri) 		میرد
(mirad) 		میریم
(mirim) 		میرید
(mirid) 		میرند
(mirand)
present (imperfect) می‌میرم
(mí-miram) 		می‌میری
(mí-miri) 		می‌میرد
(mí-mirad) 		می‌میریم
(mí-mirim) 		می‌میرید
(mí-mirid) 		می‌میرند
(mí-mirand)
present progressive دارم می‌میرم
(dấram mí-miram) 		داری می‌میری
(dấri mí-miri) 		دارد می‌میرد
(dấrad mí-mirad) 		داریم می‌میریم
(dấrim mí-mirim) 		دارید می‌میرید
(dấrid mí-mirid) 		دارند می‌میرند
(dấrand mí-mirand)
present perfect مرده‌ام
(mordé-am) 		مرده‌ای
(mordé-i) 		مرده است
(mordé ast) 		مرده‌ایم
(mordé-im) 		مرده‌اید
(mordé-id) 		مرده‌اند
(mordé-and)
past مردم
(mordam) 		مردی
(mordi) 		مرد
(mord) 		مردیم
(mordim) 		مردید
(mordid) 		مردند
(mordand)
past (imperfect) می‌مردم
(mí-mordam) 		می‌مردی
(mí-mordi) 		می‌مرد
(mí-mord) 		می‌مردیم
(mí-mordim) 		می‌مردید
(mí-mordid) 		می‌مردند
(mí-mordand)
past progressive داشتم می‌مردم
(dấštam mí-mordam) 		داشتی می‌مردی
(dấšti mí-mordi) 		داشت می‌مرد
(dâšt mí-mord) 		داشتیم می‌مردیم
(dấštim mí-mordim) 		داشتید می‌مردید
(dấštid mí-mordid) 		داشتند می‌مردند
(dấštand mí-mordand)
pluperfect مرده بودم
(mordé búdam) 		مرده بودی
(mordé búdi) 		مرده بود
(mordé bud) 		مرده بودیم
(mordé búdim) 		مرده بودید
(mordé búdid) 		مرده بودند
(mordé búdand)
future خواهم مرد
(xâhám mord) 		خواهی مرد
(xâhí mord) 		خواهد مرد
(xâhád mord) 		خواهیم مرد
(xâhím mord) 		خواهید مرد
(xâhíd mord) 		خواهند مرد
(xâhánd mord)
subjunctive present بمیرم
(bémiram) 		بمیری
(bémiri) 		بمیرد
(bémirad) 		بمیریم
(bémirim) 		بمیرید
(bémirid) 		بمیرند
(bémirand)
past مرده باشم
(mordé bấšam) 		مرده باشی
(mordé bấši) 		مرده باشد
(mordé bấšad) 		مرده باشیم
(mordé bấšim) 		مرده باشید
(mordé bấšid) 		مرده باشند
(mordé bấšand)
imperative بمیر
(bémir) 		بمیرید
(bémirid)
Conjugation of مردن (mordán) (colloquial Tehrani)
infinitive مردن
(mordán)
stem present میر
(mir)
past مرد
(mord)
participle present میرنده
(mirandé)
past مرده
(mordé)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist میرم
(miram) 		میری
(miri) 		میره
(mire) 		میریم
(mirim) 		میرین
(mirin) 		میرن
(miran)
present (imperfect) می‌میرم
(mí-miram) 		می‌میری
(mí-miri) 		می‌میره
(mí-mire) 		می‌میریم
(mí-mirim) 		می‌میرین
(mí-mirin) 		می‌میرن
(mí-miran)
present progressive دارم می‌میرم
(dấram mí-miram) 		داری می‌میری
(dấri mí-miri) 		داره می‌میره
(dấre mí-mire) 		داریم می‌میریم
(dấrim mí-mirim) 		دارین می‌میرین
(dấrin mí-mirin) 		دارن می‌میرن
(dấran mí-miran)
present perfect مرده‌ام
(mordám) 		مرده‌ای
(mordí) 		مرده
(mordé) 		مرده‌ایم
(mordím) 		مرده‌این
(mordín) 		مرده‌ان
(mordán)
past مردم
(mordam) 		مردی
(mordi) 		مرد
(mord) 		مردیم
(mordim) 		مردین
(mordin) 		مردن
(mordan)
past (imperfect) می‌مردم
(mí-mordam) 		می‌مردی
(mí-mordi) 		می‌مرد
(mí-mord) 		می‌مردیم
(mí-mordim) 		می‌مردین
(mí-mordin) 		می‌مردن
(mí-mordan)
past progressive داشتم می‌مردم
(dấštam mí-mordam) 		داشتی می‌مردی
(dấšti mí-mordi) 		داشت می‌مرد
(dấšt mí-mord) 		داشتیم می‌مردیم
(dấštim mí-mordim) 		داشتین می‌مردین
(dấštin mí-mordin) 		داشتن می‌مردن
(dấštan mí-mordan)
pluperfect مرده بودم
(mordé búdam) 		مرده بودی
(mordé búdi) 		مرده بود
(mordé bud) 		مرده بودیم
(mordé búdim) 		مرده بودین
(mordé búdin) 		مرده بودن
(mordé búdan)
subjunctive present بمیرم
(bémiram) 		بمیری
(bémiri) 		بمیره
(bémire) 		بمیریم
(bémirim) 		بمیرین
(bémirin) 		بمیرن
(bémiran)
past مرده باشم
(mordé bấšam) 		مرده باشی
(mordé bấši) 		مرده باشه
(mordé bấše) 		مرده باشیم
(mordé bấšim) 		مرده باشین
(mordé bấšin) 		مرده باشن
(mordé bấšan)
imperative بمیر
(bémir) 		بمیرین
(bémirin)

Related terms[edit]

Descendants[edit]

  • → Hindustani: murdan
    Hindi: मुर्दन
    Urdu: مردن

References[edit]

  • MacKenzie, D. N. (1971) “murdan, mīr-”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press
  • Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 264-5

Urdu[edit]

Etymology 1[edit]

From Sanskrit.

Adjective[edit]

مردن • (mardan) (Hindi spelling मर्दन)

  1. crushing
  2. grinding
  3. breaking
  4. destroying

Noun[edit]

مردن • (mardan) m (Hindi spelling मर्दन)

  1. rubbing
  2. touching
  3. anointing
  4. friction
  5. crushing
  6. bruising
  7. trampling

Etymology 2[edit]

Borrowed from Classical Persian مردن (murdan).

Noun[edit]

مردن • (murdan) m (Hindi spelling मुर्दन)

  1. death
  2. dying

Verb[edit]

مردن • (murdan) (Hindi spelling मुर्दन)

  1. to die
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=مردن&oldid=78762319"