tworzyć

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *tvorìti. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tfɔr̝it͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /tfɔr̝it͡ɕ/

Verb

tworzyć impf

1. to create, to make (to bring into existence)
   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 63:

     Przipusczy prze Ihesu Crista, przes gegosz ta wszistka zawszdy dobraa tworzisz (per quem haec omnia... bona creas), swąnczysz... y dawasz naam

     [Przypuści prze Jesu Krysta, przez jegóż ta wszystka zawżdy dobra tworzysz (per quem haec omnia... bona creas), święcisz... i dawasz nam]

   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 211:

     Fingo tworzą, lepyą

     [Fingo tworzę, lepię]

2. to shape, to form
   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXV, page 220:

     Radocha sama syry tworzyla

     [Radocha sama syry tworzyła]

3. (attested in Greater Poland) mistranslation of Latin generō
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[4], [5], [6]}, Lubin, page 189:

     Tworzy generat (vasorum diversa genera, omne vas parvulum Is 22, 24)

     [Tworzy generat (vasorum diversa genera, omne vas parvulum Is 22, 24)]

Derived terms

nouns

• tworzec
• tworzenie
• tworzyciel
• tworzydło
• twór
• twórca

verbs

• roztworzyć pf, roztwarzać impf
• twarzyć impf
• utworzyć pf
• wytworzyć pf
• zatworzyć pf, zatwarzać impf

Related terms

adjectives

• niestworzony
• twarożny

nouns

• pieśniotworka
• prawotworzenie
• roztworzenie
• stwarzanie
• stworzenie
• stworzyciel
• stwórca
• twarność
• twarożnik
• twarz
• twarzec
• twaróg
• utworzenie
• zatworne
• zatworzenie
• zatwór

verbs

• wytwarzyć pf

Descendants

• Polish: tworzyć
• Silesian: tworzić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “tworzyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “tworzyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “tworzyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish tworzyć.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈtfɔ.ʐɘt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈtfɔ.r̝ɨt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /ˈtfɔ.ʐɨt͡ɕ/

• Audio 1; “tworzyć”:

  (file)

• Audio 2; “tworzyć”:

  (file)

• Audio 3; “tworzyć się”:

  (file)

• Rhymes: -ɔʐɘt͡ɕ
• Syllabification: two‧rzyć

Verb

tworzyć impf

1. (transitive) to create (to bring into existence)

   Synonyms: stwarzać, utwarzać

2. (transitive) to create (to cause, to bring (a non-object) about by an action, behavior, or event, to occasion)
3. (transitive) to create (to make or produce from other (e.g. raw, unrefined or scattered) materials or combinable elements or ideas; to design or invest with a new form, shape, function, etc.)
4. (transitive) to form (to be part of a group)

   Synonyms: składać się, utwarzać, współtworzyć

5. (transitive) to form (to take the form of something)

   Synonym: utwarzać

6. (transitive) to create (to compose or write a creative work)
7. (transitive, obsolete, of liquors) to thin (to add water and cause to become thinner)

   Synonym: roztwarzać

8. (reflexive with się) to be created
9. (reflexive with się) to appear, to arise (to begin to exist)

   Synonym: powstawać

Conjugation

Conjugation of tworzyć impf

	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		tworzyć
present tense	1st	tworzę			tworzymy
	2nd	tworzysz			tworzycie
	3rd	tworzy			tworzą
	impersonal	tworzy się
past tense	1st	tworzyłem, -(e)m tworzył	tworzyłam, -(e)m tworzyła	tworzyłom, -(e)m tworzyło	tworzyliśmy, -(e)śmy tworzyli	tworzyłyśmy, -(e)śmy tworzyły
	2nd	tworzyłeś, -(e)ś tworzył	tworzyłaś, -(e)ś tworzyła	tworzyłoś, -(e)ś tworzyło	tworzyliście, -(e)ście tworzyli	tworzyłyście, -(e)ście tworzyły
	3rd	tworzył	tworzyła	tworzyło	tworzyli	tworzyły
	impersonal	tworzono
future tense	1st	będę tworzył, będę tworzyć	będę tworzyła, będę tworzyć	będę tworzyło, będę tworzyć	będziemy tworzyli, będziemy tworzyć	będziemy tworzyły, będziemy tworzyć
	2nd	będziesz tworzył, będziesz tworzyć	będziesz tworzyła, będziesz tworzyć	będziesz tworzyło, będziesz tworzyć	będziecie tworzyli, będziecie tworzyć	będziecie tworzyły, będziecie tworzyć
	3rd	będzie tworzył, będzie tworzyć	będzie tworzyła, będzie tworzyć	będzie tworzyło, będzie tworzyć	będą tworzyli, będą tworzyć	będą tworzyły, będą tworzyć
	impersonal	będzie tworzyć się
conditional	1st	tworzyłbym, bym tworzył	tworzyłabym, bym tworzyła	tworzyłobym, bym tworzyło	tworzylibyśmy, byśmy tworzyli	tworzyłybyśmy, byśmy tworzyły
	2nd	tworzyłbyś, byś tworzył	tworzyłabyś, byś tworzyła	tworzyłobyś, byś tworzyło	tworzylibyście, byście tworzyli	tworzyłybyście, byście tworzyły
	3rd	tworzyłby, by tworzył	tworzyłaby, by tworzyła	tworzyłoby, by tworzyło	tworzyliby, by tworzyli	tworzyłyby, by tworzyły
	impersonal	tworzono by
imperative	1st	niech tworzę			twórzmy
	2nd	twórz			twórzcie
	3rd	niech tworzy			niech tworzą
active adjectival participle		tworzący	tworząca	tworzące	tworzący	tworzące
passive adjectival participle		tworzony	tworzona	tworzone	tworzeni	tworzone
contemporary adverbial participle		tworząc
verbal noun		tworzenie

Derived terms

nouns

• nowotwór
• potwór
• stwór
• twornik
• tworzydło
• tworzywo
• utwór
• wytwór

verbs

• dotworzyć pf, dotwarzać impf
• natworzyć pf
• odtworzyć pf, odtwarzać impf
• potworzyć pf, potwarzać impf
• przetworzyć pf, przetwarzać impf
• roztworzyć pf, roztwarzać impf
• stworzyć pf, stwarzać impf
• utworzyć pf, utwarzać impf
• współtworzyć impf
• wytworzyć pf, wytwarzać impf
• zatworzyć pf

Further reading

• tworzyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• tworzyć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• tworzyć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “tworzyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “tworzyć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “tworzyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “tworzyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 180
• tworzyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego