चन्द्र

Hindi

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /t͡ʃən.d̪ɾᵊ/, [t͡ʃɐ̃n̪.d̪ɾᵊ]

Noun

चन्द्र • (candra) m

1. Alternative form of चंद्र (candra)

---

Konkani

Etymology

Borrowed from Sanskrit चन्द्र (candrá).

Noun

चन्द्र • (candr) (Latin script chandr, Kannada script ಚನ್ದ್ರ)

1. the Moon

Declension

Declension of चन्द्र
	singular	plural
ergative	चन्द्रान (candrān)	चन्द्रान्नि (candrānni)
nominative	चन्द्र (candr)	चन्द्रा (candrā)
vocative	चन्द्रा (candrā)	चन्द्रान्नो (candrānno)
accusative/dative	चन्द्राक (candrāk)	चन्द्रांक (candrānk)
superessive	चन्द्रार/चन्द्राचेर (candrār/candrācer)	चन्द्रान्चेर (candrāncer)
instrumental	चन्द्रानि (candrāni)	चन्द्रान्नि (candrānni)
ablative	चन्द्रात्ल्यान (candrātlyān)	चन्द्रान्त्ल्यान (candrāntlyān)

Genitive declension of चन्द्र
	masculine object		feminine object
	singular	plural	singular	plural
singular subject	चन्द्राचो (candrātso)	चन्द्राचे (candrāce)	चन्द्राचि (candrāci)	चन्द्राचि (candrāci)
plural subject	चन्द्रान्चो (candrāntso)	चन्द्रान्चे (candrānce)	चन्द्रान्चि (candrānci)	चन्द्रान्चि (candrānci)

---

Marathi

Etymology

From Sanskrit चन्द्र (candrá).

Noun

चन्द्र • (candra) m

1. moon

---

Nepali

Etymology

From Sanskrit चन्द्र (candrá).

Noun

चन्द्र • (candra)

1. (astronomy) moon

---

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *(s)ćandrás, from Proto-Indo-Iranian *(s)čandrás, from Proto-Indo-European *(s)kand-. Doublet of श्चन्द्र (ścandrá, “shining, radiant”). Cognate with Ancient Greek κάνδαρος (kándaros, “charcoal”), Latin candeō, Old Armenian խանդ (xand).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐn.dɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈt͡ɕɐn̪.d̪ɾɐ/

Adjective

चन्द्र • (candrá)

1. glittering, shining (as gold), having the brilliancy or hue of light (said of gods, of water and of soma)
   • RV 10.121.9c

     मा नो हिंसीज्जनिता यः पर्थिव्या यो वा दिवंसत्यधर्मा जजान |

     यश्चापश्चन्द्रा बर्हतीर्जजानकस्मै देवाय हविषा विधेम ||

     |

     ||

     Ne'er may he harm us who is earth's Begetter, nor he whose laws are sure, the heavens' Creator,

     He who brought forth the great and lucid waters. What God shall we adore with our oblation?

Declension

Masculine a-stem declension of चन्द्र (candrá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चन्द्रः candráḥ	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ candraú / candrā́¹	चन्द्राः / चन्द्रासः¹ candrā́ḥ / candrā́saḥ¹
Vocative	चन्द्र cándra	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ cándrau / cándrā¹	चन्द्राः / चन्द्रासः¹ cándrāḥ / cándrāsaḥ¹
Accusative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ candraú / candrā́¹	चन्द्रान् candrā́n
Instrumental	चन्द्रेण candréṇa	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रैः / चन्द्रेभिः¹ candraíḥ / candrébhiḥ¹
Dative	चन्द्राय candrā́ya	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Ablative	चन्द्रात् candrā́t	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Genitive	चन्द्रस्य candrásya	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्राणाम् candrā́ṇām
Locative	चन्द्रे candré	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्रेषु candréṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of चन्द्रा (candrā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चन्द्रा candrā́	चन्द्रे candré	चन्द्राः candrā́ḥ
Vocative	चन्द्रे cándre	चन्द्रे cándre	चन्द्राः cándrāḥ
Accusative	चन्द्राम् candrā́m	चन्द्रे candré	चन्द्राः candrā́ḥ
Instrumental	चन्द्रया / चन्द्रा¹ candráyā / candrā́¹	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्राभिः candrā́bhiḥ
Dative	चन्द्रायै candrā́yai	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्राभ्यः candrā́bhyaḥ
Ablative	चन्द्रायाः / चन्द्रायै² candrā́yāḥ / candrā́yai²	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्राभ्यः candrā́bhyaḥ
Genitive	चन्द्रायाः / चन्द्रायै² candrā́yāḥ / candrā́yai²	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्राणाम् candrā́ṇām
Locative	चन्द्रायाम् candrā́yām	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्रासु candrā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of चन्द्र (candrá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रे candré	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ candrā́ṇi / candrā́¹
Vocative	चन्द्र cándra	चन्द्रे cándre	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ cándrāṇi / cándrā¹
Accusative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रे candré	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ candrā́ṇi / candrā́¹
Instrumental	चन्द्रेण candréṇa	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रैः / चन्द्रेभिः¹ candraíḥ / candrébhiḥ¹
Dative	चन्द्राय candrā́ya	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Ablative	चन्द्रात् candrā́t	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Genitive	चन्द्रस्य candrásya	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्राणाम् candrā́ṇām
Locative	चन्द्रे candré	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्रेषु candréṣu
Notes	¹Vedic

Noun

चन्द्र • (candrá) stem, m

1. the moon (also personified as a deity)
   • RV 1.24.10d

     अमी य रक्षा निहितास उच्चा नक्तं दद्र्श्रे कुह चिद दिवेयुः |

     अदब्धानि वरुणस्य वरतानि विचाकशच्चन्द्रमा नक्तमेति ||

     |

     ||

     Whither by day depart the constellations that shine at night, set high in heaven above us?

     Varuna's holy laws remain unweakened, and through the night the Moon moves on in splendor.

2. (at the end of a compound) "the moon of" i.e. the most excellent among

   • पार्थिवचन्द्र (pārthiva-candra) or नरेन्द्रचन्द्र (narendra-candra) — a most excellent king

3. the number "one"
4. a lovely or agreeable phenomenon of any kind
5. a spot similar to the moon
6. the eye in a peacock's tail
7. the mark of the visarga
8. a kind of reddish pearl
9. camphor
10. water
11. the काम्पिल्ल (kāmpilla) plant
12. (prosody) a metre of 4×19 syllables
13. name of a daitya (= चन्द्रवर्मन् (candra-varman), king of the kāmbojas)
14. name of a son of Kṛṣṇa
15. name of a son of विश्वगन्धि (viśva-gandhi) and father of युवनाश्व (yuvanāśva)
16. name of a grammarian (= चन्द्रगोमिन् (candra-gomin))
17. name of a king
18. name of one of the ancestors of the गौड (gauḍa) Brahmins
19. name of several other men
20. name one of the 18 minor dvīpas
21. = चन्द्रपर्वत (candra-parvata)

Declension

Masculine a-stem declension of चन्द्र (candrá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चन्द्रः candráḥ	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ candraú / candrā́¹	चन्द्राः / चन्द्रासः¹ candrā́ḥ / candrā́saḥ¹
Vocative	चन्द्र cándra	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ cándrau / cándrā¹	चन्द्राः / चन्द्रासः¹ cándrāḥ / cándrāsaḥ¹
Accusative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रौ / चन्द्रा¹ candraú / candrā́¹	चन्द्रान् candrā́n
Instrumental	चन्द्रेण candréṇa	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रैः / चन्द्रेभिः¹ candraíḥ / candrébhiḥ¹
Dative	चन्द्राय candrā́ya	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Ablative	चन्द्रात् candrā́t	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Genitive	चन्द्रस्य candrásya	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्राणाम् candrā́ṇām
Locative	चन्द्रे candré	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्रेषु candréṣu
Notes	¹Vedic

Antonyms

• सूर्य (sū́rya, “sun”)

Descendants

• • Kashmiri: चन्द् (cand)
• • Dhivehi: ހަނދު (haⁿdu)
  • Sinhalese: හඳ (haⁿda)
• • Assamese: চান্দ (sando)
  • Bengali: চাঁদ (cãd)
  • Odia: ଚନ୍ଦ (canda)
  • Rohingya: san
  • Sylheti: ꠌꠣꠘ꠆ꠖ (sando)
• • Konkani: चंद्रु (candru)
• • Gujarati: ચાંદ (cā̃d)
  • Hindustani:

    Hindi: चाँद (cā̃d), चांद (cānd)

    Urdu: چاند (cānd)

  • Nepali: चाँद् (cā̃d)
  • Punjabi: ਚੰਦ (cand)
  • Rajasthani: चांद (cā̃d)
  • Romani: čond
  • Sindhi: چنڊ (candu), چَنڊُ
• Pali: canda
  • → Burmese: စန္ဒာ (canda), စန်း (can:)
  • → Khmer: ព្រះច័ន្ទ (prĕəh can)
  • → Thai: จันทร์ (jan)
• → Assamese: চন্দ্ৰ (sondro)
• → Bengali: চন্দ্র (condro)
• → Burmese: စန္ဒြာ (candra)
• → Gujarati: ચંદ્ર (candra)
• → Hindustani:

  Hindi: चंद्र (candra)

  Urdu: چندر (candra)

• → Indonesian: candra
• → Kannada: ಚಂದ್ರ (candra)
• → Konkani: चन्द्र (candr)
• → Malay: cendera
  • Indonesian: cendera
• → Marathi: चन्द्र (candra)
• → Nepali: चन्द्र (candra)
• → Telugu: చంద్రుడు (candruḍu)

See also

• मास (mā́sa)
• सोम (sóma)

Noun

चन्द्र • (candrá) stem, n

1. gold
   • RV 2.2.4c

     तमुक्षमाणं रजसि सव आ दमे चन्द्रमिव सुरुचं हवार आ दधुः |

     पर्श्न्याः पतरं चितयन्तमक्षभिः पाथो न पायुं जनसी उभे अनु ||

     |

     ||

     Him have they set in his own dwelling, in the vault, like the gold waxing, fulgent, in the realm of air.

     Bird of the firmament, observant with his eyes, guard of the place as'twere, looking to Gods and men.

2. a kind of sour rice-gruel
3. name of a sāman
4. cardamoms
5. Cocculus cordifolius (गुडूची (guḍūcī))
6. = चन्द्रास्पदा (candrā-spadā)
7. name of a river

Declension

Neuter a-stem declension of चन्द्र (candrá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रे candré	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ candrā́ṇi / candrā́¹
Vocative	चन्द्र cándra	चन्द्रे cándre	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ cándrāṇi / cándrā¹
Accusative	चन्द्रम् candrám	चन्द्रे candré	चन्द्राणि / चन्द्रा¹ candrā́ṇi / candrā́¹
Instrumental	चन्द्रेण candréṇa	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रैः / चन्द्रेभिः¹ candraíḥ / candrébhiḥ¹
Dative	चन्द्राय candrā́ya	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Ablative	चन्द्रात् candrā́t	चन्द्राभ्याम् candrā́bhyām	चन्द्रेभ्यः candrébhyaḥ
Genitive	चन्द्रस्य candrásya	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्राणाम् candrā́ṇām
Locative	चन्द्रे candré	चन्द्रयोः candráyoḥ	चन्द्रेषु candréṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “चन्द्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 386.