वर्ष

See also: वर्षा

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit वर्ष (varṣa, “rain, raining; year”). Doublet of बरस (baras).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /ʋəɾʂ/, [ʋəɾʃ]

Noun

वर्ष • (varṣ) m

1. annum, year

   Synonyms: बरस (baras), साल (sāl)

Declension

Declension of वर्ष (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	वर्ष varṣ	वर्ष varṣ
oblique	वर्ष varṣ	वर्षों varṣõ
vocative	वर्ष varṣ	वर्षो varṣo

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit वर्ष (varṣa, “rain, raining; year”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ʋəɾ.ʂə/

• Audio

  (file)

Noun

वर्ष • (varṣa) n

1. year

   Synonyms: वरीस (varīs), साल (sāl)

Declension

Declension of वर्ष (varṣa)
direct singular	वर्ष varṣa
direct plural	वर्षे, वर्षं varṣe, varṣa
	singular		plural
nominative	वर्ष varṣa		वर्षे, वर्षं varṣe, varṣa
oblique	वर्षा- varṣā-		वर्षां- varṣāN-
dative	वर्षाला varṣālā		वर्षांना varṣāNnā
ergative	वर्षाने varṣāne		वर्षांनी varṣāNni
instrumental	वर्षाशी varṣāśi		वर्षांशी varṣāNśi
locative	वर्षात varṣāt		वर्षांत varṣāNt
vocative	वर्षा varṣā		वर्षांनो varṣāNno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Dative Note: -स (-sa) is archaic. -ते (-te) is limited to literary usage. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of वर्ष
	masculine object		feminine object		neuter object		oblique
	singular	plural	singular	plural	singular*	plural
singular subject	वर्षाचा varṣāċā	वर्षाचे varṣāce	वर्षाची varṣāci	वर्षाच्या varṣāca	वर्षाचे, वर्षाचं varṣāce, varṣāċa	वर्षाची varṣāci	वर्षाच्या varṣāca
plural subject	वर्षांचा varṣāNċā	वर्षांचे varṣāNce	वर्षांची varṣāNci	वर्षांच्या varṣāNca	वर्षांचे, वर्षांचं varṣāNce, varṣāNċa	वर्षांची varṣāNci	वर्षांच्या varṣāNca
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ᬯᬃᬱ (Balinese script)
• ৱৰ্ষ (Assamese script)
• বর্ষ (Bengali script)
• 𑰪𑰨𑰿𑰬 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑀭𑁆𑀱 (Brahmi script)
• 𑌵𑌰𑍍𑌷 (Grantha script)
• વર્ષ (Gujarati script)
• ਵਰੑਸ਼ (Gurmukhi script)
• ꦮꦂꦰ (Javanese script)
• វឞ៌ (Khmer script)
• ವರ್ಷ (Kannada script)
• ວຣ຺ຩ (Lao script)
• വര്ഷ (Malayalam script)
• 𑘪𑘨𑘿𑘬 (Modi script)
• ᠸᠠᠷᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
• ᠸᠠᡵᢢᠠ (Manchu script)
• ဝရ္ၑ (Burmese script)
• 𑧊𑧈𑧠𑧌 (Nandinagari script)
• 𑐰𑐬𑑂𑐲 (Newa script)
• ଵର୍ଷ (Oriya script)
• ꢮꢬ꣄ꢰ (Saurashtra script)
• 𑆮𑆫𑇀𑆰 (Sharada script)
• 𑖪𑖨𑖿𑖬 (Siddham script)
• වර්ෂ (Sinhalese script)
• వర్ష (Telugu script)
• วรฺษ (Thai script)
• ཝ་རྵ (Tibetan script)
• 𑒫𑒩𑓂𑒭 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁wers-ó-m, from the root *h₁wers- (“to rain”). Cognate with Ancient Greek ἕρση (hérsē, “dew”), Old Irish frass (“rain-shower”).

The meaning "year" developed from the fact that a year can be interpreted as the period of time from one monsoon to the next and any point of time a particular number of years into the past or future can be expressed as that many monsoons ago or later.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋɐɾ.ʂɐ́/
• (Classical) IPA^(key): /ˈʋɐɾ.ʂɐ/

Noun

वर्ष • (varṣá) n or m

1. rain, raining, a shower
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.58.7:

     प्रथिष्ट यामन्पृथिवी चिदेषां भर्तेव गर्भं स्वमिच्छवो धुः।
     वातान्ह्यश्वान्धुर्यायुयुज्रे वर्षं स्वेदं चक्रिरे रुद्रियासः॥

     prathiṣṭa yāmanpṛthivī cideṣāṃ bharteva garbhaṃ svamicchavo dhuḥ.
     vātānhyaśvāndhuryāyuyujre varṣaṃ svedaṃ cakrire rudriyāsaḥ.

     Even Earth hath spread herself wide at their coming, and they as husbands have with power impregned her.
     They to the pole have yoked the winds for coursers: their sweat have they made rain, these Sons of Rudra.

2. (in the plural) the rains, rainy season
   • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda
3. a year
4. a division of the earth as separated off by certain mountain ranges (9 such divisions are enumerated, namely कुरु (kuru), हिरण्मय (hiraṇmaya), रम्यक (ramyaka), इलावृत (ilāvṛta), हरि (hari); केतुमाला (ketumālā), भद्राश्व (bhadrāśva), किंनर (kiṃnara), and भारत (bhārata); sometimes the number given is 7)

Declension

Neuter a-stem declension of वर्ष (varṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्षम् varṣám	वर्षे varṣé	वर्षाणि / वर्षा¹ varṣā́ṇi / varṣā́¹
Vocative	वर्ष várṣa	वर्षे várṣe	वर्षाणि / वर्षा¹ várṣāṇi / várṣā¹
Accusative	वर्षम् varṣám	वर्षे varṣé	वर्षाणि / वर्षा¹ varṣā́ṇi / varṣā́¹
Instrumental	वर्षेण varṣéṇa	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षैः / वर्षेभिः¹ varṣaíḥ / varṣébhiḥ¹
Dative	वर्षाय varṣā́ya	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Ablative	वर्षात् varṣā́t	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Genitive	वर्षस्य varṣásya	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षाणाम् varṣā́ṇām
Locative	वर्षे varṣé	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षेषु varṣéṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of वर्ष (varṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्षः varṣáḥ	वर्षौ varṣaú	वर्षाः / वर्षासः¹ varṣā́ḥ / varṣā́saḥ¹
Vocative	वर्ष várṣa	वर्षौ várṣau	वर्षाः / वर्षासः¹ várṣāḥ / várṣāsaḥ¹
Accusative	वर्षम् varṣám	वर्षौ varṣaú	वर्षान् varṣā́n
Instrumental	वर्षेण varṣéṇa	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षैः / वर्षेभिः¹ varṣaíḥ / varṣébhiḥ¹
Dative	वर्षाय varṣā́ya	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Ablative	वर्षात् varṣā́t	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Genitive	वर्षस्य varṣásya	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षाणाम् varṣā́ṇām
Locative	वर्षे varṣé	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षेषु varṣéṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• वर्षा (varṣā́)

Descendants

• Dardic:
  • Kalasha: báṣik
  • Kashmiri:

    Arabic script: ؤری‎ (wạrī), वॅरी (wạrī)

    Devanagari script: वऺरी (wạrī)

• Maharastri Prakrit: 𑀯𑀭𑀺𑀲 (varisa)
  • Konkani: vars

    Devanagari script: वर्स

    Konkani: ವರ್ಸ್

    Latin script: voros

  • Marathi: वरीस (varīs)
• Niya Prakrit: 𐨬𐨪𐨿𐨮‎ (varṣa)
• Pali: vassa
• Sauraseni Prakrit: 𑀯𑀭𑀺𑀲 (varisa)
  • Old Hindi: बरस (barasa)
    • Hindi: बरस (baras)
  • Gujarati: વરસ (varas)
  • Romani: berś
• → Hindi: वर्ष (varṣ)
• → Kannada: ವರ್ಷ (varṣa)
• → Marathi: वर्ष (varṣa)
• → Old Javanese: warṣa
  • Javanese: ꦮꦂꦱ (warsa)
    • → Indonesian: warsa
  • → Balinese: ᬯᬃᬱ (warsa)
• → Old Tamil: 𑀯𑀭𑀼𑀝𑀫𑁆 (varuṭam)
  • Tamil: வருடம் (varuṭam)
• → Punjabi: ਵਰਸ਼ (varaś)
• → Tamil: வருஷம் (varuṣam), வர்ஷம் (varṣam)
• → Telugu: వర్షము (varṣamu)
• → Thai: พรรษา (pan-sǎa)

Adjective

वर्ष • (varṣá)

1. raining

   कामवर्ष ― kāmavarṣa ― raining according to one's wish

Declension

Masculine a-stem declension of वर्ष (varṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्षः varṣáḥ	वर्षौ varṣaú	वर्षाः / वर्षासः¹ varṣā́ḥ / varṣā́saḥ¹
Vocative	वर्ष várṣa	वर्षौ várṣau	वर्षाः / वर्षासः¹ várṣāḥ / várṣāsaḥ¹
Accusative	वर्षम् varṣám	वर्षौ varṣaú	वर्षान् varṣā́n
Instrumental	वर्षेण varṣéṇa	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षैः / वर्षेभिः¹ varṣaíḥ / varṣébhiḥ¹
Dative	वर्षाय varṣā́ya	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Ablative	वर्षात् varṣā́t	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Genitive	वर्षस्य varṣásya	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षाणाम् varṣā́ṇām
Locative	वर्षे varṣé	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षेषु varṣéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of वर्षा (varṣā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्षा varṣā́	वर्षे varṣé	वर्षाः varṣā́ḥ
Vocative	वर्षे várṣe	वर्षे várṣe	वर्षाः várṣāḥ
Accusative	वर्षाम् varṣā́m	वर्षे varṣé	वर्षाः varṣā́ḥ
Instrumental	वर्षया / वर्षा¹ varṣáyā / varṣā́¹	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षाभिः varṣā́bhiḥ
Dative	वर्षायै varṣā́yai	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षाभ्यः varṣā́bhyaḥ
Ablative	वर्षायाः varṣā́yāḥ	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षाभ्यः varṣā́bhyaḥ
Genitive	वर्षायाः varṣā́yāḥ	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षाणाम् varṣā́ṇām
Locative	वर्षायाम् varṣā́yām	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षासु varṣā́su
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of वर्ष (varṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्षम् varṣám	वर्षे varṣé	वर्षाणि / वर्षा¹ varṣā́ṇi / varṣā́¹
Vocative	वर्ष várṣa	वर्षे várṣe	वर्षाणि / वर्षा¹ várṣāṇi / várṣā¹
Accusative	वर्षम् varṣám	वर्षे varṣé	वर्षाणि / वर्षा¹ varṣā́ṇi / varṣā́¹
Instrumental	वर्षेण varṣéṇa	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षैः / वर्षेभिः¹ varṣaíḥ / varṣébhiḥ¹
Dative	वर्षाय varṣā́ya	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Ablative	वर्षात् varṣā́t	वर्षाभ्याम् varṣā́bhyām	वर्षेभ्यः varṣébhyaḥ
Genitive	वर्षस्य varṣásya	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षाणाम् varṣā́ṇām
Locative	वर्षे varṣé	वर्षयोः varṣáyoḥ	वर्षेषु varṣéṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899), “वर्ष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0926.