կարգ
Armenian
Etymology
From Old Armenian կարգ (karg).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): /kɑɾkʰ/, [kɑɾkʰ]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɡɑɾk/, [ɡɑɾkʰ]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Noun
կարգ • (karg)
- system, order, rank, class; category
- order (the state of being well arranged)
- կարգի հրավիրել ― kargi hravirel ― to call for order, to make someone stop doing something objectionable, wrong, or illegal
- row
- custom
- (biology, taxonomy) order
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կարգ (karg) | կարգեր (karger) | ||
| dative | կարգի (kargi) | կարգերի (kargeri) | ||
| ablative | կարգից (kargicʻ) | կարգերից (kargericʻ) | ||
| instrumental | կարգով (kargov) | կարգերով (kargerov) | ||
| locative | կարգում (kargum) | կարգերում (kargerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կարգը/կարգն (kargə/kargn) | կարգերը/կարգերն (kargerə/kargern) | ||
| dative | կարգին (kargin) | կարգերին (kargerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կարգս (kargs) | կարգերս (kargers) | ||
| dative | կարգիս (kargis) | կարգերիս (kargeris) | ||
| ablative | կարգիցս (kargicʻs) | կարգերիցս (kargericʻs) | ||
| instrumental | կարգովս (kargovs) | կարգերովս (kargerovs) | ||
| locative | կարգումս (kargums) | կարգերումս (kargerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կարգդ (kargd) | կարգերդ (kargerd) | ||
| dative | կարգիդ (kargid) | կարգերիդ (kargerid) | ||
| ablative | կարգիցդ (kargicʻd) | կարգերիցդ (kargericʻd) | ||
| instrumental | կարգովդ (kargovd) | կարգերովդ (kargerovd) | ||
| locative | կարգումդ (kargumd) | կարգերումդ (kargerumd) | ||
Derived terms
- արտակարգ (artakarg)
- կարգաբան (kargaban)
- կարգավիճակ (kargavičak)
- կարգախոս (kargaxos)
- ընթացակարգ (əntʻacʻakarg)
- օրակարգ (ōrakarg)
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain.
Noun
կարգ • (karg)
- order, rank, rule, class, series, arrangement, disposition; turn, succession, sequel, train, concatenation; rank, state, condition; religious order, institution, congregation; orders, ordination; hierarchy; rank, line, battle-array; stratum, layer, bed
- կարգաւ, ըստ կարգի, կարգ ըստ կարգէ, կարգ ըստ կարգի ― kargaw, əst kargi, karg əst kargē, karg əst kargi ― in order, orderly, regularly, systematically, by turns; one after another, each in his turn, successively
- արտաքոյ կարգի ― artakʻoy kargi ― extraordinary
- կարգ բնութեան ― karg bnutʻean ― order of nature
- կարգք ուղղութեան ― kargkʻ ułłutʻean ― the laws of probity
- դաշնակեալ կարգք ― dašnakeal kargkʻ ― harmony
- կարգ կանանց ― karg kanancʻ ― the menses
- կարգ բանից ― karg banicʻ ― train, style
- անդրէն ի կարգ բանին ի վեր ելանել ― andrēn i karg banin i ver elanel ― to return to one's subject, to take up a discourse anew
- դնել ի կարգի, ի կարգ արկանել, ածել ― dnel i kargi, i karg arkanel, acel ― to put or set in order, to set to rights, to order, to arrange, to settle, to regulate, to dispose; to count, to enumerate, to run over
- խանգարել, վրդովել զկարգ ― xangarel, vrdovel zkarg ― to trouble, to disturb, to disarrange (the order)
- զանձն ի կարգի ունել, ի կարգ գալ ― zanjn i kargi unel, i karg gal ― to regulate oneself, to become discreet, orderly, methodical
- ի կարգ անկանիլ ― i karg ankanil ― to prepare, to dispose oneself
- ի կարգ անկեալ պատմել ― i karg ankeal patmel ― to relate or narrate methodically
- դնել ի վերայ կարգ ― dnel i veray karg ― to impose penitence
- ի կարգ աշխարհի մտանել ― i karg ašxarhi mtanel ― to get married
- եւ որ ի կարգին ― ew or i kargin ― and so forth; and so on, etcetera, etc
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կարգ (karg) | կարգք (kargkʻ) | |
| genitive | կարգի (kargi) | կարգաց (kargacʻ) | |
| dative | կարգի (kargi) | կարգաց (kargacʻ) | |
| accusative | կարգ (karg) | կարգս (kargs) | |
| ablative | կարգէ (kargē) | կարգաց (kargacʻ) | |
| instrumental | կարգաւ (kargaw) | կարգաւք = կարգօք (kargawkʻ = kargōkʻ) | |
| locative | կարգի (kargi) | կարգս (kargs) |
Derived terms
- անկարգ (ankarg)
- անկարգաբար (ankargabar)
- անկարգապէս (ankargapēs)
- անկարգաւոր (ankargawor)
- անկարգաւորաբար (ankargaworabar)
- անկարգեմ (ankargem)
- անկարգութիւն (ankargutʻiwn)
- անշարակարգ (anšarakarg)
- աշխարհակարգ (ašxarhakarg)
- առաքելակարգ (aṙakʻelakarg)
- աստուածակարգ (astuacakarg)
- արտակարգեմ (artakargem)
- բանակարգ (banakarg)
- բանակարգութիւն (banakargutʻiwn)
- բարեկարգ (barekarg)
- բարեկարգապէս (barekargapēs)
- բարեկարգեմ (barekargem)
- բարեկարգութիւն (barekargutʻiwn)
- գահակարգիմ (gahakargim)
- գեղեցկակարգ (gełecʻkakarg)
- գեղեցկակարգութիւն (gełecʻkakargutʻiwn)
- գերակարգեալ (gerakargeal)
- գլխակարգութիւն (glxakargutʻiwn)
- դասակարգ (dasakarg)
- դասակարգեմ (dasakargem)
- դասակարգութիւն (dasakargutʻiwn)
- ենթակարգեալ (entʻakargeal)
- երեքկարգեան (erekʻkargean)
- զուգակարգեմ (zugakargem)
- զրուցակարգութիւն (zrucʻakargutʻiwn)
- թերակարգ (tʻerakarg)
- թուակարգիմ (tʻuakargim)
- ժամակարգութիւն (žamakargutʻiwn)
- իրակարգութիւն (irakargutʻiwn)
- ծննդակարգ (cnndakarg)
- կարգաբանութիւն (kargabanutʻiwn)
- կարգագիր (kargagir)
- կարգագրեմ (kargagrem)
- կարգագրութիւն (kargagrutʻiwn)
- կարգադրեմ (kargadrem)
- կարգադրութիւն (kargadrutʻiwn)
- կարգաթող (kargatʻoł)
- կարգալից (kargalicʻ)
- կարգած (kargac)
- կարգական (kargakan)
- կարգակէս (kargakēs)
- կարգակից (kargakicʻ)
- կարգապետ (kargapet)
- կարգապետեմ (kargapetem)
- կարգապետութիւն (kargapetutʻiwn)
- կարգապէս (kargapēs)
- կարգառութիւն (kargaṙutʻiwn)
- կարգաւ (kargaw)
- կարգաւոր (kargawor)
- կարգաւորաբար (kargaworabar)
- կարգաւորապէս (kargaworapēs)
- կարգաւորեմ (kargaworem)
- կարգաւորիչ (kargaworičʻ)
- կարգաւորութիւն (kargaworutʻiwn)
- կարգեմ (kargem)
- կարգիչ (kargičʻ)
- կարգումն (kargumn)
- հակառակակարգութիւն (hakaṙakakargutʻiwn)
- համակարգ (hamakarg)
- համակարգեմ (hamakargem)
- համակարգութիւն (hamakargutʻiwn)
- հաւասարակարգ (hawasarakarg)
- հիմնակարգութիւն (himnakargutʻiwn)
- հրամանակարգ (hramanakarg)
- հրեշտակակարգ (hreštakakarg)
- մշտնջենակարգ (mštnǰenakarg)
- յառաջակարգ (yaṙaǰakarg)
- յառաջակարգութիւն (yaṙaǰakargutʻiwn)
- յարակարգեմ (yarakargem)
- յարակարգութիւն (yarakargutʻiwn)
- յարմարակարգ (yarmarakarg)
- յարմարակարգութիւն (yarmarakargutʻiwn)
- նախակարգ (naxakarg)
- նախակարգաբար (naxakargabar)
- նախակարգեմ (naxakargem)
- նախակարգութիւն (naxakargutʻiwn)
- նաւակարգ (nawakarg)
- նորակարգ (norakarg)
- շարակարգեմ (šarakargem)
- շարակարգութիւն (šarakargutʻiwn)
- շնորհակարգութիւն (šnorhakargutʻiwn)
- չորեքկարգեան (čʻorekʻkargean)
- ջոկադասակարգութիւն (ǰokadasakargutʻiwn)
- վերակարգեմ (verakargem)
- վնասկարգութիւն (vnaskargutʻiwn)
- տօնակարգ (tōnakarg)
- ցեղակարգութիւն (cʻełakargutʻiwn)
- փոխակարգեմ (pʻoxakargem)
- քաջակարգութիւն (kʻaǰakargutʻiwn)
- քառակարգեան (kʻaṙakargean)
- քրիստոսակարգ (kʻristosakarg)
Descendants
References
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կարգ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կարգ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կարգ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Categories:
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio links
- Armenian lemmas
- Armenian nouns
- Armenian terms with usage examples
- hy:Biology
- hy:Taxonomy
- Old Armenian terms with unknown etymologies
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian nouns
- Old Armenian terms with usage examples