wypowiedzieć

Old Polish

Etymology

From wy- +‎ powiedzieć. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

1. to express verbally; to say; to tell about
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 3:

     Zyvoth tey blogoslavyoney dzyevyczye tobye vypovyem (reserabo)

     [Żywot tej błogosławionej dziewice tobie wypowiem (reserabo)]

2. to explain
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXII, page 321:

     Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. vypovyedzyal

     [Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. wypowiedział]

3. (attested in Lesser Poland) to expel
   • 1968 [Fifteenth century], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎^[5], Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 74:

     Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowyedzany, erunt de sancta civitate

     [Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowiedziani, erunt de sancta civitate]

   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], section 22,2:

     Przikazal, abi bily sebrany wszitci wipowyedzeny (proselyti)

     [Przkazał, aby byli sebrani wszytcy wypowiedzeni (proselyti)]

   • 1962 [c. 1420], Stanisław Urbańczyk, editor, Wokabularz trydencki‎^[7], number 414:

     Wipowedzani exul

     [Wypowiedziany exul]

4. to exclude; to remove
   • 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[8], 9, 4:

     Zatym bilo viwolano..., abi bil wypowyedzan s pospolstwa lyvda, gensze gest z iøczstwa prziszedl (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)

     [Zatym było wywołano..., aby był wypowiedzian z pospolstwa luda, jenże jest z jęcstwa przyszedł (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)]

Derived terms

adjective

• wypowiedny

 

nouns

• wypowiednik
• wypowiedzenie

 

Related terms

noun

• wypowiedacz

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Descendants

• Polish: wypowiedzieć

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wypowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wypowiedzieć. By surface analysis, wy- +‎ powiedzieć.

Pronunciation

• IPA^(key): /vɘpɔˈvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

• Audio 1; “wypowiedzieć”:

  (file)

• Audio 2; “wypowiedzieć się”:

  (file)

• Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
• Syllabification: wy‧po‧wie‧dzieć

Verb

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

1. (transitive) to voice, to utter (to express verbally, e.g. one's opinions)

   Synonym: wyrazić

2. (transitive) to say out loud (to articulate orally, e.g. a particular word)
3. (transitive) to say out loud (to articulate orally)

   Synonym: wymówić

4. (transitive) to terminate; to give notice (to resolve an agreement) [with dative ‘for whom’]

   Synonym: wymówić

   wypowiedzieć posłuszeństwo ― to rebel (literally, “to denounce obedience”)

5. (reflexive with się) to speak out, to speak up, to speak one's mind to air, to voice (to speak one's opinion) [with o (+ locative) ‘about what/whom’], [with za (+ instrumental) ‘in support of what/whom’], [with przeciwko (+ dative) ‘against what/whom’], [with w (+ locative) ‘in what issue’]

   Synonym: wyrazić się

6. (reflexive with się) to air (to express oneself through some form of art) [with przez (+ accusative) ‘by what means/through what’], [with w (+ locative) ‘in what issue’]

Conjugation

Conjugation of wypowiedzieć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wypowiedzieć
future tense	1st	wypowiem			wypowiemy
	2nd	wypowiesz			wypowiecie
	3rd	wypowie			wypowiedzą
	impersonal	wypowie się
past tense	1st	wypowiedziałem, -(e)m wypowiedział	wypowiedziałam, -(e)m wypowiedziała	wypowiedziałom, -(e)m wypowiedziało	wypowiedzieliśmy, -(e)śmy wypowiedzieli	wypowiedziałyśmy, -(e)śmy wypowiedziały
	2nd	wypowiedziałeś, -(e)ś wypowiedział	wypowiedziałaś, -(e)ś wypowiedziała	wypowiedziałoś, -(e)ś wypowiedziało	wypowiedzieliście, -(e)ście wypowiedzieli	wypowiedziałyście, -(e)ście wypowiedziały
	3rd	wypowiedział	wypowiedziała	wypowiedziało	wypowiedzieli	wypowiedziały
	impersonal	wypowiedziano
conditional	1st	wypowiedziałbym, bym wypowiedział	wypowiedziałabym, bym wypowiedziała	wypowiedziałobym, bym wypowiedziało	wypowiedzielibyśmy, byśmy wypowiedzieli	wypowiedziałybyśmy, byśmy wypowiedziały
	2nd	wypowiedziałbyś, byś wypowiedział	wypowiedziałabyś, byś wypowiedziała	wypowiedziałobyś, byś wypowiedziało	wypowiedzielibyście, byście wypowiedzieli	wypowiedziałybyście, byście wypowiedziały
	3rd	wypowiedziałby, by wypowiedział	wypowiedziałaby, by wypowiedziała	wypowiedziałoby, by wypowiedziało	wypowiedzieliby, by wypowiedzieli	wypowiedziałyby, by wypowiedziały
	impersonal	wypowiedziano by
imperative	1st	niech wypowiem			wypowiedzmy
	2nd	wypowiedz			wypowiedzcie
	3rd	niech wypowie			niech wypowiedzą
passive adjectival participle		wypowiedziany	wypowiedziana	wypowiedziane	wypowiedziani	wypowiedziane
anterior adverbial participle		wypowiedziawszy
verbal noun		wypowiedzenie

Derived terms

adjective

• wypowiedni

 

nouns

• wypowiedzenie
• wypowiedź

 

verbs

• wypowiedzieć posłuszeństwo pf, wypowiadać posłuszeństwo impf
• wypowiedzieć wojnę pf, wypowiadać wojnę impf

 

Related terms

adjectives

• wypowiadalny
• wypowiadawczy
• wypowiedzeniowy
• wypowiedziowy

 

noun

• wypowiadacz

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Further reading

• wypowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wypowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wypowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wypowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WYPOWIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2010 April 7
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 981
• wypowiedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego