biegać

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *běgati. First attested in the 14th century

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bjɛɡat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bjɛɡat͡ɕ/

Verb

biegać impf

1. (attested in Lesser Poland, Masovia) to run, to jog (to move quickly with one's legs) [with genitive ‘around/through what’; or with do (+ genitive) ‘to what’; or with za (+ instrumental) ‘to whom’; or with po (+ locative) ‘around what’]

   piechotą biegać ― to run on foot

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 58, 4:

     Przez lichoti begal iesm y chodzil

     [Przez lichoty biegał jeśm i chodził]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 747:

     Idę i biegałam miasta i ulic szukajęcy tego, ktorego miłuje dusza moja

     [Idę i biegałam miasta i ulic szukajęcy tego, ktorego miłuje dusza moja]

   • End of the 15th century, Ladislas of Gielniów, De nativitate Domini - Pieśń o narodzeniu Pańskim, Gielniów, line 64:

     Pastyrzovye szyą wyeszyelczye a do Bethleem byegaycze

     [Pastyrzowie się wiesielcie a do Betleem biegajcie]

   • 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 761, Płońsk:

     Iacom ya Pawla ne gonila szamopøta ani moy szøcz begal za nim szamostrzalem

     [Jakom ja Pawła nie goniła samopięta ani moj zięć biegał za nim z samostrzałem]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 49, 22:

     Czorky bødø byegacz po muru

     [Corki będą biegać po muru]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[4], Mierzeniec, Płock, line 455:

     Kyedy mnych na konyv szkacze, nye veszrzalby na nalepsze kolacze, ... gdy pyechothv gymye byegacz, mvsza mv naprzoth zabyegacz

     [Kiedy mnich na koniu skacze, nie weźrzałby na nalepsze kołacze, ... gdy piechotą jimie biegać, muszę mu naprzod zabiegać]

2. (attested in Greater Poland) The meaning of this term is uncertain.
   • 1888 [1411], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[5], Greater Poland, page 125:

     Potrasz mlinarza s mlina ne vhygnal, sza gegosz Climek røczil, nisz czo bega sza rana y vynami

     [Piotrasz młynarza s młyna nie wygnał, za jegoż Klimek ręczył, niż co biega za raną i winami]

3. to go around, to rotate
   • 1868 [1476], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[6], volume XVIII, page 124:

     Lodzye mlynne, na kthorych kola byegaly naves molendini, in quibus rote currebant

     [Łodzie młynne, na ktorych koła biegały naves molendini, in quibus rote curreban]

4. (attested in Greater Poland) to run away, to flee
   • 1888 [1396], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[7], Greater Poland, page 27:

     Chwal skaszil mi kon... begayø sz lupem

     [Chwał skaził mi koń... biegaję s łupem]

5. (attested in Greater Poland) to attack, to raid

   biegać gwałtem, siłą ― to raid by force

   • 1888 [1403], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[8], Greater Poland, page 110:

     Przibek tego roku ne begal na Janow dom ani iego zene zadal dw ranu sinu

     [Przybek tego roku nie biegał na Janow dom ani jego żenie zadal dwu ranu sinu]

   • 1888 [1407], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[9], Greater Poland, page 88:

     Iaco Stanislaw samotrzecznaczcze s tako dobrimi iaco sam na Andrzeow dom gwaltem ne begal ani gemu rani dal, ani domu lomil

     [Jako Stanisław samotrzećnaćcie z tako dobrymi jako sam na Andrze[j]ow dom gwałtem nie biegał ani jemu rany dał, ani domu łomił]

   • 1888 [1406], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[10], Greater Poland, page 84:

     Boguslaw ne begal szilø, moczø na Micolayow dom

     [Bogusław nie biegał siłą mocą na Mikołajow dom]

Derived terms

verbs

• biegać od prawa impf
• biegać z pogonią impf
• zawód biegać impf

 

Descendants

• Polish: biegać

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “biegać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish biegać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbjɛɡat͡ɕ/

• (Greater Poland):
  • (Kuyavia) IPA^(key): /ˈbjɛɡat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛɡat͡ɕ
• Syllabification: bie‧gać

Verb

biegać impf (indeterminate, imperfective determinate biec, perfective pobiec)

1. (intransitive) to run, to jog (to move quickly with one's legs)

   biegać od pokoju do pokoju ― to run from room to room

   biegać z miejsca na miejsce ― to run from place to place

   biegać jak oszalały/jak szalony ― to run like crazy

   Biegam każdego ranka. ― I go jogging every morning.

2. (intransitive) to run, to race (to take part in a competition) [with za (+ instrumental) ‘after what’]

   biegać maraton ― to run a marathon

   biegać na 100 m ― to run 100 meters

   biegać na nartach ― to go ski racing

   biegać przez płotki ― to hurdle race

3. (intransitive) to run, to run after (to chase after something)

   biegać za autobusem ― to run after a bus

4. (intransitive) to run, to run around (to visit many places attempting to take care of something) [with na (+ accusative) or po (+ locative) ‘for what’]
5. (intransitive) to run after, to chase after [with za (+ instrumental) ‘after what’]

   biegać za klientem ― to chase after a client

   biegać za kasą ― to chase after money

6. (intransitive) to run, to fly (to move quickly)

   pióro biega ― a pen is flying

   oczy biegają ― one's eyes are quickly scanning

   palce biegają ― one's fingers are flying

7. (reflexive with się, Kuyavia, of cows) to have a sex drive

   Synonyms: bydłować się, latować się, łachać się

Conjugation

Conjugation of biegać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		biegać
present tense	1st	biegam			biegamy
	2nd	biegasz			biegacie
	3rd	biega			biegają
	impersonal	biega się
past tense	1st	biegałem, -(e)m biegał	biegałam, -(e)m biegała	biegałom, -(e)m biegało	biegaliśmy, -(e)śmy biegali	biegałyśmy, -(e)śmy biegały
	2nd	biegałeś, -(e)ś biegał	biegałaś, -(e)ś biegała	biegałoś, -(e)ś biegało	biegaliście, -(e)ście biegali	biegałyście, -(e)ście biegały
	3rd	biegał	biegała	biegało	biegali	biegały
	impersonal	biegano
future tense	1st	będę biegał, będę biegać	będę biegała, będę biegać	będę biegało, będę biegać	będziemy biegali, będziemy biegać	będziemy biegały, będziemy biegać
	2nd	będziesz biegał, będziesz biegać	będziesz biegała, będziesz biegać	będziesz biegało, będziesz biegać	będziecie biegali, będziecie biegać	będziecie biegały, będziecie biegać
	3rd	będzie biegał, będzie biegać	będzie biegała, będzie biegać	będzie biegało, będzie biegać	będą biegali, będą biegać	będą biegały, będą biegać
	impersonal	będzie biegać się
conditional	1st	biegałbym, bym biegał	biegałabym, bym biegała	biegałobym, bym biegało	biegalibyśmy, byśmy biegali	biegałybyśmy, byśmy biegały
	2nd	biegałbyś, byś biegał	biegałabyś, byś biegała	biegałobyś, byś biegało	biegalibyście, byście biegali	biegałybyście, byście biegały
	3rd	biegałby, by biegał	biegałaby, by biegała	biegałoby, by biegało	biegaliby, by biegali	biegałyby, by biegały
	impersonal	biegano by
imperative	1st	niech biegam			biegajmy
	2nd	biegaj			biegajcie
	3rd	niech biega			niech biegają
active adjectival participle		biegający	biegająca	biegające	biegający	biegające
contemporary adverbial participle		biegając
verbal noun		bieganie

Derived terms

verbs

• dobiegać impf, dobiec pf, dobiegnąć pf
• nabiegać impf, nabiec pf, nabiegnąć pf
• nadbiegać impf, nadbiec pf, nadbiegnąć pf
• obiegać impf, obiec pf, obiegnąć pf
• odbiegać impf, odbiec pf, odbiegnąć pf
• pobiegać impf, pobiec pf, pobiegnąć pf
• podbiegać impf, podbiec pf, podbiegnąć pf
• przebiegać impf, przebiec pf, przebiegnąć pf
• przybiegać impf, przybiec pf, przybiegnąć pf
• rozbiegać impf, rozbiec pf, rozbiegnąć pf
• ubiegać impf, ubiec pf, ubiegnąć pf
• wbiegać impf, wbiec pf, wbiegnąć pf
• wybiegać impf, wybiec pf, wybiegnąć pf
• zabiegać impf, zabiec pf, zabiegnąć pf
• zbiegać impf, zbiec pf, zbiegnąć pf

 

Related terms

adjectives

• biegły
• biegnikowy
• biegowy
• biegunowy
• bieżący
• bieżny

 

adverbs

• biegle
• biegowo
• biegunowo
• bieżąco
• na bieżąco

 

nouns

• bieg
• biegacz
• biegaczka
• bieganina
• biegłość
• biegnik
• biegówka
• biegu
• biegun
• biegunka
• biegunowość
• bieżączka
• bieżnia
• bieżnik

 

verbs

• biec impf
• bieżeć impf
• bieżnikować impf
• pobiec pf

 

Further reading

• biegać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• biegać in Polish dictionaries at PWN
• Józef Bliziński (1860) “biegać”, in Abecadłowy spis wyrazów języka ludowego w Kujawach i Galicyi Zachodniej (in Polish), Warszawa, page 620
• Oskar Kolberg (1867) “biegać”, in Dzieła wszystkie: Kujawy (in Polish), page 268