lëshoj
Jump to navigation
Jump to search
Albanian
[edit]Etymology
[edit]Linguists disagree on the derivation of the word; there are several proposals.
- Might be from lë (“to let (behind); leave”) + sh- (de, out, off, ex) + -oj (-1st pers./present/active suffix) itself; respectively Aorist lashë (let/left behind) + -oj (-1st p./pres./act. suffix). Cf. Jussive particle Albanian le (“let”) → from Proto-Albanian *laide. Identical to Baltic particles Latvian lai (“let”), Lithuanian laĩ (“id”), Old Prussian -lai (“id”).[1][2][3]
- Aorist (and adjective) lashë (“I left (behind); leave”), lashtë (“old, elderly; lit. 'left behind'”) → from Proto-Albanian *lauša. Related to Gothic 𐌻𐌰𐌿𐍃 (laus, “loosen, set free, empty”), further related to Ancient Greek λύω (lúō, “to loose, release”)[4] (which is also related to Albanian lirë (“free, independent”)).
- Camarda connets lëshoj to Greek λίσσομαι (líssomai, “to beg, pray”).[5]
- As for Meyer (Orel agreed with Meyer); he considered lëshoj as a loan from Latin lassāre (“to render faint, tire”),[6] while Orel added a *to let meaning to Latin lassāre.[7]
- Meyer-Lübke and Miklosich favoured lëshoj as a borrowing from Italian lasciare (“to let”).[8]
Furthermore, Standard/Tosk lëshoj is found as nshoj (ntshoj, ndshoj) among Gheg subdialects - favouring prefix nd- (“de-”) over le, lë (“let, leave, etc.”). The Gheg equivalent was neither considered, nor analyzed by the above mentioned linguists.
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]lëshój (aorist lëshóva, participle lëshúar)
- (active voice, transitive) to let out/off/go/down; to drop
- I lëshoj flokët. ― I let my hair down.
- (active voice, transitive) to leave (something/someone) behind
- (active voice, transitive) to release, unleash; free, set free, liberate; to remove
- (active voice, transitive) to give up/back, quit
- Synonym: dorëzoj
- (active voice, transitive) to start, turn on, set in motion (TV, radio, machine, engine, apparatus, etc.)
- (active voice, transitive, + short pronoun) to let (me, it, etc.) go/be; to redeem or deliver (me, it, etc.) from (illness, pain, teeth, fever, etc.)
- Synonym: lë
- (active voice, transitive, figurative, mainly 3rd person) to pulls, draw out; to spread (around); to create
- (active voice, transitive, figurative, mainly 3rd person) to shed (tears), to weep, to water (when associated with liquids)
- (active voice, transitive, figurative, mainly 3rd person) to discharge, emit, launch (sound, smell, odor, smoke, fire, etc.)
- (active voice, transitive, figurative, mainly 3rd person) to blossom, to open up, to germinate, to spread (flowers, trees, plants, roots)
- (active voice, transitive, figurative) to aim, point; to throwat/towards; to fire at (words, objects or arms thrown or aimed at something/someone)
- (active voice, transitive, figuratuve, third person, + short pronouns) to not work; to be impotent, unable to (see/walk/hear, etc.); to lose
- Associated with amputated or paralyzed body parts; abnormality/impairment in the function of specified bodily organ/system. Lost memory, ability, strength, power
- (active voice, intransitive, colloquial, third person) to release (bees)
- Synonym: luzmon
- (active voice, intransitive) to grant, give, hand out (concession, licence, permission, approval)
Inflection
[edit]Standard Albanian conjugation of lëshoj (active voice)
Show compound tenses:
participle | lëshuar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | duke lëshuar | ||||||
infinitive | për të lëshuar | ||||||
singular | plural | ||||||
1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | 1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | ||
indicative | present | lëshoj | lëshon | lëshon | lëshojmë | lëshoni | lëshojnë |
imperfect | lëshoja | lëshoje | lëshonte | lëshonim | lëshonit | lëshonin | |
aorist | lëshova | lëshove | lëshoi | lëshuam | lëshuat | lëshuan | |
perfect | kam lëshuar | ke lëshuar | ka lëshuar | kemi lëshuar | keni lëshuar | kanë lëshuar | |
past perfect | kisha lëshuar | kishe lëshuar | kishte lëshuar | kishim lëshuar | kishit lëshuar | kishin lëshuar | |
aorist II | pata lëshuar | pate lëshuar | pati lëshuar | patëm lëshuar | patët lëshuar | patën lëshuar | |
future1 | do të lëshoj | do të lëshosh | do të lëshojë | do të lëshojmë | do të lëshoni | do të lëshojnë | |
future perfect2 | do të kem lëshuar | do të kesh lëshuar | do të ketë lëshuar | do të kemi lëshuar | do të keni lëshuar | do të kenë lëshuar | |
subjunctive | present | të lëshoj | të lëshosh | të lëshojë | të lëshojmë | të lëshoni | të lëshojnë |
imperfect | të lëshoja | të lëshoje | të lëshonte | të lëshonim | të lëshonit | të lëshonin | |
perfect | të kem lëshuar | të kesh lëshuar | të ketë lëshuar | të kemi lëshuar | të keni lëshuar | të kenë lëshuar | |
past perfect | të kisha lëshuar | të kishe lëshuar | të kishte lëshuar | të kishim lëshuar | të kishit lëshuar | të kishin lëshuar | |
conditional1, 2 | imperfect | do të lëshoja | do të lëshoje | do të lëshonte | do të lëshonim | do të lëshonit | do të lëshonin |
past perfect | do të kisha lëshuar | do të kishe lëshuar | do të kishte lëshuar | do të kishim lëshuar | do të kishit lëshuar | do të kishin lëshuar | |
optative | present | lëshofsha | lëshofsh | lëshoftë | lëshofshim | lëshofshit | lëshofshin |
perfect | paça lëshuar | paç lëshuar | pastë lëshuar | paçim lëshuar | paçit lëshuar | paçin lëshuar | |
admirative | present | lëshuakam | lëshuake | lëshuaka | lëshuakemi | lëshuakeni | lëshuakan |
imperfect | lëshuakësha | lëshuakëshe | lëshuakësh | lëshuakëshim | lëshuakëshit | lëshuakëshin | |
perfect | paskam lëshuar | paske lëshuar | paska lëshuar | paskemi lëshuar | paskeni lëshuar | paskan lëshuar | |
past perfect | paskësha lëshuar | paskëshe lëshuar | paskësh lëshuar | paskëshim lëshuar | paskëshit lëshuar | paskëshin lëshuar | |
imperative | present | — | lësho | — | — | lëshoni | — |
1) indicative future identical with conditional present 2) indicative future perfect identical with conditional perfect |
Standard Albanian conjugation of lëshoj (mediopassive conjugation)
Show compound tenses:
participle | lëshuar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | duke u lëshuar | ||||||
infinitive | për t'u lëshuar | ||||||
singular | plural | ||||||
1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | 1st pers. | 2nd pers. | 3rd pers. | ||
indicative | present | lëshohem | lëshohesh | lëshohet | lëshohemi | lëshoheni | lëshohen |
imperfect | lëshohesha | lëshoheshe | lëshohej | lëshoheshim | lëshoheshit | lëshoheshin | |
aorist | u lëshova | u lëshove | u lëshua | u lëshuam | u lëshuat | u lëshuan | |
perfect | jam lëshuar | je lëshuar | është lëshuar | jemi lëshuar | jeni lëshuar | janë lëshuar | |
past perfect | isha lëshuar | ishe lëshuar | ishte lëshuar | ishim lëshuar | ishit lëshuar | ishin lëshuar | |
aorist II | qeshë lëshuar | qe lëshuar | qe lëshuar | qemë lëshuar | qetë lëshuar | qenë lëshuar | |
future1 | do të lëshohem | do të lëshohesh | do të lëshohet | do të lëshohemi | do të lëshoheni | do të lëshohen | |
future perfect2 | do të jem lëshuar | do të jesh lëshuar | do të jetë lëshuar | do të jemi lëshuar | do të jeni lëshuar | do të jenë lëshuar | |
subjunctive | present | të lëshohem | të lëshohesh | të lëshohet | të lëshohemi | të lëshoheni | të lëshohen |
imperfect | të lëshohesha | të lëshoheshe | të lëshohej | të lëshoheshim | të lëshoheshit | të lëshoheshin | |
perfect | të jem lëshuar | të jesh lëshuar | të jetë lëshuar | të jemi lëshuar | të jeni lëshuar | të jenë lëshuar | |
past perfect | të isha lëshuar | të ishe lëshuar | të ishte lëshuar | të ishim lëshuar | të ishit lëshuar | të ishin lëshuar | |
conditional1, 2 | imperfect | do të lëshohesha | do të lëshoheshe | do të lëshohej | do të lëshoheshim | do të lëshoheshit | do të lëshoheshin |
past perfect | do të isha lëshuar | do të ishe lëshuar | do të ishte lëshuar | do të ishim lëshuar | do të ishit lëshuar | do të ishin lëshuar | |
optative | present | u lëshofsha | u lëshofsh | u lëshoftë | u lëshofshim | u lëshofshi | u lëshofshin |
perfect | qofsha lëshuar | qofsh lëshuar | qoftë lëshuar | qofshim lëshuar | qofshit lëshuar | qofshin lëshuar | |
admirative | present | u lëshuakam | u lëshuake | u lëshuaka | u lëshuakemi | u lëshuakeni | u lëshuakan |
imperfect | u lëshuakësha | u lëshuakëshe | u lëshuakësh | u lëshuakëshim | u lëshuakëshit | u lëshuakëshin | |
perfect | qenkam lëshuar | qenke lëshuar | qenka lëshuar | qenkemi lëshuar | qenkeni lëshuar | qenkan lëshuar | |
past perfect | qenkësha lëshuar | qenkëshe lëshuar | qenkësh lëshuar | qenkëshim lëshuar | qenkëshit lëshuar | qenkëshin lëshuar | |
imperative | present | — | lëshohu | — | — | lëshohuni | — |
1) indicative future identical with conditional present 2) indicative future perfect identical with conditional perfect |
Derived terms
[edit]- lëshohem (passive)
- lëshim m (gerund)
- lëshuar (participle)
- lëshues m, lëshuese f
- felëshues m, felëshuese f
- ujëlëshues m
See also
[edit]- le (“let”) (jussive particle)
- lë (“to let (behind); leave”) (active)
- lihem (passive)
- lënë (lërë)
- leje f
- lejim m
- lirë
References
[edit]- ^ Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 215
- ^ Çabej, Eqrem (1976) “lëshoj”, in Studime Gjuhësore II, Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes, Prishtinë: Rilindja, page 310
- ^ Orel, Vladimir E. (1998) “lëshoj”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 255
- ^ Orel, Vladimir E. (1998) “lëshoj”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, pages 214-215
- ^ Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 86
- ^ Meyer, G. (1891) “lëshoj”, in Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, , page 244
- ^ Orel, Vladimir E. (1998) “lëshoj”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 225
- ^ Miklosich, Franz (1871) Albanische Forschungen II. Die romanischen Elemente im Albanischen (in German), Vienna: Karl Gerold’s Sohn, page 35
Categories:
- Albanian terms suffixed with -oj
- Albanian terms inherited from Proto-Albanian
- Albanian terms derived from Proto-Albanian
- Albanian terms borrowed from Latin
- Albanian terms derived from Latin
- Albanian terms borrowed from Italian
- Albanian terms derived from Italian
- Albanian terms with IPA pronunciation
- Albanian lemmas
- Albanian verbs
- Albanian transitive verbs
- Albanian terms with usage examples
- Albanian intransitive verbs
- Albanian colloquialisms