patrzeć

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: patrzëc

Polish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish patrzyć. The shift of -yć -> -eć is unclear, but this form was apparently popularized by Doroszewski's dictionary.[1]

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /ˈpat.ʂɛt͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈpa.tʂɛt͡ɕ/, /ˈpa.tr̝ɛt͡ɕ/
  • Audio 1, patrzeć(file)
  • Audio 2, patrzeć(file)
  • Audio 3, patrzeć się(file)
  • Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
  • Syllabification: pat‧rzeć

Verb[edit]

patrzeć impf (frequentative (obsolete or regional) patrzać)

  1. (intransitive or reflexive with się) to look; to look at (to direct one's eyes upon) [+ na (accusative) = at whom/what], [+ w (accusative) = at what], [+ po (locative) = up and down whom/what], [+ przez (accusative) = through what]
    Mąż patrzy na swoją żonę. ― The husband looks at his wife. [+ na (accusative) = something/someone]
  2. (intransitive) to view, to regard, to look upon
    Synonyms: oceniać, spoglądać się
    Nadzorca nie patrzy na to przychylnie. ― The supervisor doesn't look upon this favorably.
  3. (intransitive) to look at, to notice, to turn one's attention to [+ na (accusative) = at whom/what]
    Synonym: zwracać uwagę
  4. (transitive, second person) used to direct someone's attention; look
    Synonym: popatrzeć
  5. (intransitive or reflexive with się) to be directed towards
  6. (intransitive, of emotions or character traits) to be seen, to be visible [+dative = on whom] [+ z (genitive) = from what part of the body]
  7. (intransitive, colloquial) to strive for, to try for [+genitive = for what]
    Synonym: pilnować
  8. (intransitive) to look at (to treat a certain way)
    Synonym: traktować
  9. (intransitive) to notice
    Synonyms: obserwować, zauważać
  10. (intransitive, colloquial) to bear in mind, to give heed [+ na (accusative) = what]
    Synonyms: mieć na uwadze, zważać
  11. (intransitive, obsolete) to look like, to resemble [+ na (accusative) = what]
    Synonyms: mieć pozór, przypominać, wyglądać
  12. (reflexive with się, colloquial, obsolete) to be expected, to ought to
    Synonym: należeć się
  13. (intransitive, colloquial, obsolete) to look for, to seek out [+genitive = what] [+ za (instrumental) = what]
    Synonyms: szukać, ubiegać się
  14. (intransitive, colloquial, obsolete) to keep an eye out for [+genitive = what]
    Synonyms: czekać, wypatrywać
  15. (intransitive, obsolete) to spy on
    Synonyms: podglądać, podpatrywać, szpiegować

Conjugation[edit]

Conjugation of patrzeć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive patrzeć
present tense 1st patrzę patrzymy
2nd patrzysz patrzycie
3rd patrzy patrzą
impersonal patrzy się
past tense 1st patrzałem,
-(e)m patrzał 		patrzałam,
-(e)m patrzała 		patrzałom,
-(e)m patrzało 		patrzeliśmy,
-(e)śmy patrzeli 		patrzałyśmy,
-(e)śmy patrzały
2nd patrzałeś,
-(e)ś patrzał 		patrzałaś,
-(e)ś patrzała 		patrzałoś,
-(e)ś patrzało 		patrzeliście,
-(e)ście patrzeli 		patrzałyście,
-(e)ście patrzały
3rd patrzał patrzała patrzało patrzeli patrzały
impersonal patrzano
future tense 1st będę patrzał,
będę patrzeć 		będę patrzała,
będę patrzeć 		będę patrzało,
będę patrzeć 		będziemy patrzeli,
będziemy patrzeć 		będziemy patrzały,
będziemy patrzeć
2nd będziesz patrzał,
będziesz patrzeć 		będziesz patrzała,
będziesz patrzeć 		będziesz patrzało,
będziesz patrzeć 		będziecie patrzeli,
będziecie patrzeć 		będziecie patrzały,
będziecie patrzeć
3rd będzie patrzał,
będzie patrzeć 		będzie patrzała,
będzie patrzeć 		będzie patrzało,
będzie patrzeć 		będą patrzeli,
będą patrzeć 		będą patrzały,
będą patrzeć
impersonal będzie patrzeć się
conditional 1st patrzałbym,
bym patrzał 		patrzałabym,
bym patrzała 		patrzałobym,
bym patrzało 		patrzelibyśmy,
byśmy patrzeli 		patrzałybyśmy,
byśmy patrzały
2nd patrzałbyś,
byś patrzał 		patrzałabyś,
byś patrzała 		patrzałobyś,
byś patrzało 		patrzelibyście,
byście patrzeli 		patrzałybyście,
byście patrzały
3rd patrzałby,
by patrzał 		patrzałaby,
by patrzała 		patrzałoby,
by patrzało 		patrzeliby,
by patrzeli 		patrzałyby,
by patrzały
impersonal patrzano by
imperative 1st niech patrzę patrzmy
2nd patrz patrzcie
3rd niech patrzy niech patrzą
active adjectival participle patrzący patrząca patrzące patrzący patrzące
contemporary adverbial participle patrząc
verbal noun patrzenie

Derived terms[edit]

adverb
nouns
phrase
proverb
verbs
verbs

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), patrzeć is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 27 times in news, 106 times in essays, 76 times in fiction, and 196 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling times, making it the 280th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

References[edit]

  1. ^ Bańkowski, Andrzej (2000) “patrzeć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  2. ^ Ida Kurcz (1990) “patrzeć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 360

Further reading[edit]

Silesian[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish patrzyć.

Pronunciation[edit]

Verb[edit]

patrzeć impf

  1. (intransitive) to look at [+ na (accusative) = something/someone]

Conjugation[edit]

Conjugation of patrzeć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive patrzeć
present tense 1st patrzã patrzymy
2nd patrzysz patrzycie
3rd patrzy patrzōm
past tense 1st patrzołch,
patrzołech,
patrzoł żech 		patrzałach
patrzała żech 		patrzałoch1)
patrzało żech1) 		patrzelimy,
patrzelichmy 		patrzałymy,
patrzałychmy
2nd patrzołś,
patrzołeś,
patrzoł żeś 		patrzałaś
patrzała żeś 		patrzałoś1)
patrzało żeś1) 		patrzeliście,
patrzeli żeście 		patrzałyście,
patrzały żeście
3rd patrzoł patrzała patrzało patrzeli patrzały
future tense 1st bydã patrzoł,
bydã patrzeć 		bydã patrzała,
bydã patrzeć 		bydã patrzało,1)
bydã patrzeć 		bydymy patrzali,
bydymy patrzeć 		bydymy patrzały,
bydymy patrzeć
2nd bydziesz patrzoł,
bydziesz patrzeć 		bydziesz patrzała,
bydziesz patrzeć 		bydziesz patrzało,1)
bydziesz patrzeć 		bydziecie patrzali,
bydziecie patrzeć 		bydziecie patrzały,
bydziecie patrzeć
3rd bydzie patrzoł,
bydzie patrzeć 		bydzie patrzała,
bydzie patrzeć 		bydzie patrzało,
bydzie patrzeć 		bydōm patrzali,
bydōm patrzeć 		bydōm patrzały,
bydōm patrzeć
pluperfect tense2)
 1st bōłch patrzoł,
bōłech patrzoł,
bōł żech patrzoł 		byłach patrzała
była żech patrzała 		byłoch patrzało1)
było żech patrzało1) 		byli my patrzeli,
bylichmy patrzeli 		były my patrzały,
byłychmy patrzały
2nd bōłś patrzoł,
bōłeś patrzoł,
bōł żeś patrzoł 		byłaś patrzała
była żeś patrzała 		byłoś patrzało1)
było żeś patrzało1) 		byliście patrzeli,
byli żeście patrzeli 		byłyście patrzały,
były żeście patrzały
3rd bōł patrzoł była patrzała było patrzało1)
 		były my patrzeli,
byłychmy patrzeli 		były patrzały
conditional 1st bych patrzoł bych patrzała byście patrzeli by my patrzały,
bychmy patrzały
2nd byś patrzoł byś patrzała byście patrzeli byście patrzały
3rd by patrzoł by patrzała by patrzało by patrzeli by patrzały
imperative 1st niych patrzã patrzmy
2nd patrz patrzcie
3rd niych patrzy niych patrzōm
active adjectival participle patrzōncy patrzōncŏ patrzōnce patrzōncy patrzōnce
verbal noun patrzynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms[edit]

verbs

Further reading[edit]

Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=patrzeć&oldid=78238149"