чи

See also: -чи

Avar

Noun

чи • (çi)

1. man

See also

• гӏадан (ʻadan)
• инсан (insan)

---

Dungan

Etymology 1

Cognate of Mandarin Chinese 汽 (qì)

Noun

чи • (či)

1. This term needs a translation to English. Please help out and add a translation, then remove the text {{rfdef}}.

Etymology 2

Cognate of Mandarin Chinese 氣／气 (qì)

Noun

чи • (či)

1. gas

---

Kalmyk

Etymology

From Proto-Mongolic *ci.

Pronoun

чи • (či)

1. you (subject pronoun: the person being addressed) (singular)

See also

Kalmyk personal pronouns

	1st person				2nd person					reflexive
	singular	plural inclusive	plural exclusive		singular	singular polite	plural	plural polite		regular	from бий (biy, “body”)
nominative	би (bi)	мадн (madn)	бидн (bidn)		чи (çi)	та (ta)	тадн (tadn)	таанр (taanr)		эврән (evrän), эврәннь (evrännʹ)	бийнь (biynʹ)
oblique	нам (nam)	ма (ma)	бид (bid)		чи (çi)	та (ta)	тадн (tadn)	таанр (taanr)		эврә (evrä)	бийнь (biynʹ)
genitive	мини (mini)	мана (mana)	биднә (bidnä)		чини (çini)	тана (tana)	тадна (tadna)	таанрин (taanrin)		эврә (evrä)	бийин (biyin)
dative	намд (namd), нанд (nand)	манд (mand)	биднд (bidnd)		чамд (çamd)	танд (tand)	таднд (tadnd)	таанрт (taanrt)		эврәд (evräd)	бийд (biyd)
accusative	намаг (namag), нама (nama), нәмәг (nämäg)	мадниг (madnig), маниг (manig)	бидниг (bidnig)		чамаг (çamag)	таниг (tanig)	тадниг (tadnig)	таанриг (taanrig)		эврәг (evräg)	бийинь (biyinʹ), бийән (biyän)
instrumental	намар (namar), нанар (nanar)	маднар (madnar), манар (manar)	биднәр (bidnär)		чамар (çamar)	танар (tanar)	таднар (tadnar)	таанрар (taanrar)		эврәһәр (evräğär)	бийәрн (biyärn)
comitative	намла (namla), нанла (nanla)	маднла (madnla), манла (manla)	биднлә (bidnlä)		чамла (çamla)	танла (tanla)	таднла (tadnla)	таанрла (taanrla)		эврәлә (evrälä)	бийлә (biylä)
associative	намта (namta), нанта (nanta)	маднта (madnta), манта (manta)	биднтә (bidntä)		чамта (çamta)	танта (tanta)	таднта (tadnta)	таанрта (taanrta)		эврәтә (evrätä)	бийтә (biytä)
ablative	намас (namas), нанас (nanas)	маднас (madnas), манас (manas)	биднәс (bidnäs)		чамас (çamas)	танас (tanas)	таднас (tadnas)	таанрас (taanras)		эврәһәс (evräğäs)	бийәсн (biyäsn)
directive	намур (namur), нанур (nanur)	маднур (madnur), манур (manur)	биднүр (bidnür)		чамур (çamur)	танур (tanur)	таднур (tadnur)	таанрур (taanrur)		эврәһүр (evräğür)	бийүрн (biyürn)

---

Mongolian

Etymology

From Classical Mongolian ᠴᠢ (či), from Middle Mongol ᠴᠢ (či), from Proto-Mongolic *ci. Cognate with Dongxiang chi.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈt͡ɕʰi/
• Syllabification: чи (1 syllable)

Pronoun

чи • (či) (Mongolian spelling ᠴᠢ (či))

1. (informal) you (subject pronoun: the person being addressed)

Declension

    Declension of чи

nominative	чи (či)
oblique	чам (čam)
possessive determiner	чиний (činii)
possessive pronoun	чинийх (činiix)
possessive particle	чинь (činʹ)
dative-locative	чамд (čamd)
accusative	чамайг (čamajg)
ablative	чамаас (čamaas)
instrumental	чамаар (čamaar)
comitative	чамтай (čamtaj)
directional	чам руу (čam ruu)

See also

Mongolian personal pronouns

		singular	plural
1st person		би (bi)	бид (bid)
2nd person	familiar	чи (či)	та нар (ta nar), таануус (taanuus)
	polite	та (ta)
3rd person		тэр (ter)	(over there) тэд (ted), тэд нар (ted nar); (over here) эд (ed), эд нар (ed nar)

---

Nivkh

Etymology

Possibly akin to Mongolic *ci, compare Mongolian чи (či) and Tungusic *si, compare Nanai си (si).

Pronoun

чи (ț’i)

1. you, thou

---

Ossetian

Etymology

From Middle Persian kē.

Pronoun

чи • (ḱi)

1. who

Declension

Declension of чи singular plural nominative чи читæ genitive кæй кæйты dative кæмæн кæмæнты allative кæмæ кæмæты ablative кæмæй кæмæйты inessive кæм кæмыты adessive кæуыл кæуылты equative кæйау кæимæты comitative кæимæ чемæ

---

Tabasaran

Etymology

Akin to Udi хунчи (χunči).

Noun

чи • (či)

1. sister

---

Ukrainian

Etymology

From Polish czy, from Proto-Slavic *či, from Proto-Indo-European *kʷī, initially instrumental singular of pronoun *kʷo-/*kʷe-; compare Latin qui, Avestan čī, Old Saxon hwi.

Pronunciation

• IPA^(key): [t͡ʃɪ]

• Audio:

  (file)

Particle

чи • (čy)

1. interrogative particle: introduces a question
2. if, whether

Conjunction

чи • (čy)

1. or

Synonyms

• або́ (abó)

Further reading

• Bilodid, I. K., editor (1970–1980), “чи”, in Словник української мови: в 11 т. [Dictionary of the Ukrainian Language: in 11 vols] (in Ukrainian), Kyiv: Naukova Dumka